ac\2c, bunda a = --, с = 4;
i 2 3 3 ^ 1
-ba , bunda a = -2,b = -\
6 4 2
(Qadimiy masala.) Hovuzga 4 ta quvur o‘tkazilgan bo‘lib, birinchi quvur hovuzni bir kunda, ikkinchi quvur ikki kunda, uchinchi quvur uch kunda, to‘rtinchi quvur to‘rt kunda to‘ldiradi.
To‘rtala quvur birgalikda hovuzni qancha vaqtda to‘ldiradi?
/
r
§ j Birhadlarni ko‘paytirish /
Quyidagi masalani yechaylik.
Masala. To‘g‘ri burchakli parallelepipedning hajmi V= abc formulabolyicha hisoblanadi, buyerda a — parallelepipedning bo‘yi, b — eni vac — balandligi. Agar shu parallelepipedning bo‘yini 5 marta, enini 2n marta, balandligini 3n marta uzaytirilsa, yangi parallelepipedning hajmi qanday bo‘ladi?
л Yangi parallelepipedning o‘lchamlarini topamiz: bo‘yi 5a, eni
nb, balandligi 3nc. Bu holda uning hajmi
V=(5a)(2nb)(3nc)
bo‘ladi. ▲
(5а)-(2пЬ)-(Ъпс) ifoda quyidagi uchta birhadning ko‘paytmasidir: 5a, 2nb, 3nc. Sonlami ko‘paytirish qoidalariga ko‘ra bunday tenglikni yozish mumkin:
(5a)(2nby(3nc) = 5a 2nb -3nc = (5-2-3)(annbc) = 30n2abc.
Birhadlarni ko‘paytirish natijasida yana birhad hosil bo‘ladi va uni standart shaklda yozib, soddalasntirish lozim, masalan,
(3a2b3c)-(4ab2) = За'-ЬъсЛаЬ1 = 12 а3Ь5с.
Ikki yoki bir nechta bir xil birhadlaming ko‘paytmasini, ya’ni birhadning darajasini qaraymiz, masalan: (5a3b2c)2. Bu birhad 5, a3b2c ko‘paytuvchilaming ko‘paytmasi bo‘lgani uchun ko‘paytmani darajaga ko‘tarish xossasiga ko‘ra:
(5 a3b2c)2= 52(a3)2(b2)2c2 = 25^&.
Xuddi shu kabi:
(2pq2)3= 2 Щд2У= 8^.
Birhadni natural ko‘rsatkichli darajaga ko‘tarish natijasida yana birhad hosil bo‘ladi.
—— oi
|
Mashqlar
|
Birhadlami ko‘paytiring (230-
|
-237):
|
230. 1) (2c) (36); 2) (3a) {2b); 3)b2(-3b3); 4) (-2a)a2;
|
231. l) (2/>)(-3c2);
|
3) (4a2) (6a3);
|
2) (-5m2) {-In);
|
4) (-}fc3)(W2).
|
232. 1) (\),Зя2^1/>3 j;
|
3) (0,2/?) (-1,3^2);
|
2) (-8/л3) (0,25л);
|
4) Нс2К'И-
|
233. 1) (ЗаЪ){-2а2Ьу
|
3) [^8c6 j|±ac2 j;
|
2) (-4x2y){-7xy2);
|
4) (6с2б)(|бс2).
|
234. 1) (зa2tfc) (6с36с2);
|
3)
|
2) (7a5b2c) (-3ab4c);
|
4)
|
235. 1) (-0,4x5j>V) {-l,2xyz3);
|
3) (-l|xVz) (-1 yx^v);
|
2) (-2,5«4wV) (3nm2r5);
|
4) (2lc265c3)(-3lcW).
|
236. 1) (-iw2)(-24/7)(4m/7);
|
2) (-18/2) j(-5m«);
|
|
4) (~13c26c) (-5c62c) (-0,4c6c3).
|
237. l) (-a)(3b)(4a2b)[5ab2y,
|
3) (-l,5a6) ^cj (2ac) (24c6);
|
2) (5c) (a2b2) (-26) (-3o); 4) (1,2с2)|Цс6 j (-56c) (2c2).
|
Birhadni darajaga ko'taring (238—241):
238. 1) (2a)3; 2) (5b)2; 3) (3b2Y;
1) (-3abf;
1) (-2a9 b)10;
(-4ab)2; 3) (-abc)11;
(-a12be)5; 3) (-3x3j>)2;
4) (2flf3)2.
4) (-2xyz)3. 4) (~2x2y3)\
(1 \ A 2 2 -nm
2)
\3
i 3 з ? -1-x v 5
-icV
2
243. 1)
\2
2 2
-XV
3
/-) 1 з
2-xv 4
2)
Г1 Л
—nm
I2 )
Amallami bajaring (242—243): 242. 1) (-2a)3(-3a);
2) (-a)3 {2a);
3) (-0,1я363)3; 4) (0,4я362)2
(-0,26c2)2 (20cx2);
(-0,la62c)2 (lOOfry2).
Do'stlaringiz bilan baham: |