Ш. А. Агзамова, Э. А. Шамансурова, Д. К. Ганиева, С. А. Убайдуллаева

Статик нафас машқлари 
– 
қўл-оѐқ, тана
х
аракатларисиз чуқур, 
ритмик нафасда бажариладиган машқлардир. Бу гурух машқларга нафас 
типини ўзгартирадиган машқлар киради:
 
- кўкрак нафас машқлари 
- диафрагмал ѐки қорин орқали нафас машқлари 
- тўлиқ ѐки аралаш нафас машқлари 
- локал ѐки маҳаллий нафас машқлари 
Энг физиологик тўлиқ нафас хисобланади, бунда нафас олиш вақтида 
кўкрак қафаси кетма-кетликда диафрагма тушиши натижасида вертикал 
йўналишда ва орқа олд ва ѐн йўналишда қовурғаларни юқорига, олдинга ва 
ѐнга бараварига харакати натижасида тўлади; 
Махсус нафас машқлари -
- ритмик юриш – бунда нафас олиш юришга мослаштирилади, яъни 1-
нафас олинади, 2-нафас чиқарилади. 
- товушли нафас машқлари – товушли нафас машқларини бажариш 
мақсадида унли ва ундош ҳарфлардан фойдаланилади. Бу машқлар ўпка 
вентиляциясини ошириш мақсадида қўлланилади, масалан: нафас олиб, 
нафас чиқаришда унли ҳарфлардан фойдаланилади. Шунингдек нафас йўлла-
ридан балғамни ҳайдаш мақсадида нафас чиқаришда ундош ҳарфларни 
айтиш билан амалга оширилади. 
Дозаланган қаршиликли машқлар
:
- қовурға ѐйи чети сохасида, кўкрак қафаси ўртасига яқин жойда инструктор 
қўллари қаршилиги билан диафрагмал нафас машқлари;

---

35 
- қориннинг юқори квадратига турли массадаги (0,5-1 кг) қумли қопча қўйиш 
билан диафрагмал нафас машқлари; 
-ўмров ости сохасида инструктор қўллари босимини енгувчи юқори кўкрак 
икки томонлама нафас машқлари; 
-пастки қовурғалар сохасида инструктор қўллари босимини енгувчи 
диафрагма иштирокидаги пастки кўкрак нафаси;
-кўкрак қафаси юқори қисмига инструктор йўллари босишига қаршиликли 
юқори кўкрак нафас машқлари;
- Иширилган ўйинчоқлар ва коптокларни шириш йўли билан олиб 
бориладиган нафас машқлари