“Сервис” илмий-амалий журнал

бозори билан боғлиқ муаммолар таснифи. 
 
Мазкур гуруҳлар қуйидаги расмда келтирилган (4-расм). 
4-расм. Маркетинг муаммоларини сотиш вақти бўйича таснифлаш 
3. Маркетинг тадқиқотлари муаммоларидан бири товар (иш ва 
хизмат)ларни истеъмолчилари бўйича таснифлаш муаммосидир. Мазкур 
муаммо ҳам ўта нозиклиги учун чуқур тадқиқотни талаб қилади. Буларни тўғри 
таснифлаш учун яна бир қанча белгиларини инобатга олиш лозим бўлади. Чунки, 
ушбу тушунчанинг кўлами олдингиларига нисбатан жуда кенгдир. Ушбу гуруҳни 
яна маълум белгилари бўйича таснифлаб олишга тўғри келади. Бу 
қуйидагилардан иборат: 
- одамларнинг жинси бўйича товар (иш, хизмат)ни етказиб бериш муаммолари; 
- кишиларнинг касби бўйича товар (иш, хизмат)ни етказиб бериш муаммолари; 
- одамларнинг менталитети ва миллий таркиби бўйича товар (иш, хизмат)ни 
етказиб бериш муаммолари; 
- одамларнинг ёши бўйича товар (иш, хизмат)ни етказиб бериш муаммолари. 
Ушбу тавсифий белгиларнинг бир-бири билан боғлиқлиги қуйидаги расмда 
келтирилган (5-расм). 
Маркетинг тадқиқотлари муаммоларини товар (иш ва хизмат)лар 
истеъмолчилари бўйича таснифлашда биринчи навбатда одамларнинг жинси 
бўйича товар (иш, хизмат)ни етказиб бериш муаммоларига эътиборни қаратиш 
лозим. Айрим товар (иш, хизмат)лар борки, уларни сотишда жинсий табақаланиш 
инобатга олинмайди. Масалан, нон ва бошқа озиқ-овқат маҳсулотлари, жуда кўп
Маркетинг тадқиқотлари
муаммоларининг сотиш бозори 
бўйича таснифи
Ташқи 
бозор
Ҳудуддан 
ташқарида
Давлатдан 
ташқарида
Ички 
бозор
Доимий
• Айрим товар (иш, хизмат)лар борки доимий ишлаб чиқарилади ва доимий 
истеъмол қилиб борилади. Масалан, нон. Ишлаб чиқарилиши ҳам 
истеъмоли ҳам доимий равишда давом этади. Бундаги маркетинг 
тадқиқотлари муаммоси ўзига хос.
Мавсумий
• Мазкур гуруҳ муаммолар жуда катта. Чунки, шундай товар (иш, хизмат)лар 
борки, доимий равишда ишлаб чиқарилади, аммо мавсумий истеъмол 
қилинади. Масалан, ёзги ёки қишги кийимлар, балиқ маҳсулотлари. Айрим 
товарлар борки, мавсумий ишлаб чиқарилади, аммо доимий истеъмол 
қилинади. Масалан, мева ва сабзавотлар.

---

“Сервис” илмий-амалий журнал
2018 йил 2-сон 
8