“Сервис” илмий-амалий журнал 020 йил 4-сон сервис

“Сервис” илмий-амалий журнал 
 
2020 йил 4-сон 
178 
1-жадвал 
Ўзаро боғлиқ томонлар тўғрисидаги ахборотларни турли белгилари бўйича 
гурухлаштириш 
Гуруҳлаш белгиси 
Гуруҳлар номлари ва гуруҳлаш кетма-кетлиги 
Ўзаро боғлиқ томонларнинг 
турлари 
■ Афилланган шахслар; 
■ Биргаликдаги фаолият; 
■ Бошқарув ходимлари 
Ўзаро боғлиқ томонларни аудит 
ўтказилаѐтган обьект билан 
муносабатларининг тавсифи: 
■ Аудит ўтказилаѐтган компания назорат қилади; 
■ Аудит ўтказилаѐтган компания назорат қилинади; 
■ Аудит ўтказилаѐтган компанияни ҳам боғлиқ томонни 
ҳам бир шахс назорат қилади 
Назорат 
Аҳамиятли таьсир 
■ Аудит ўтказилаѐтган компания аҳамиятли таьсир 
кўрсатади; 
■ Аудит ўтказилаѐтган компанияга нисбатан аҳамиятли 
таьсир кўрсатилади; 
■ Аудит ўтказилаѐтган компанияга ҳам боғлиқ томонга хам 
бир шахс аҳамиятли таьсир кўрсатади. 
Хўжалик муомалалари 
■ Компания фаолияти билан боғлиқ хўжалик муомалалари 
Бошқарув 
ходимларини 
тақдирлаш 
■ Қисқа муддатли тақдирлашлар; 
■ Узоқ муддатли тақдирлашлар; 
■ Меҳнат фаолиятини тугатганда бериладиган 
тақдирлашлар; 
■ Эмитентнинг опционлари, акциялари, пайлари, устав 
капиталида иштирок этиш улуши ва улар асосидаги 
тўловлар;
■ бошқа узоқ муддатли тақдирлашлар. 
Аудиторлик текширувларида ушбу характердаги муносабатлар текшируви 
фақатгина уларга доир дебиторлик ва кредиторлик қарзларнинг ҳужжатли асосга эгалиги, 
уларни ҳисоб ва ҳисоботда реал акс эттирилганлигини тасдиқлаш билан чекланилмоқда. 
Ўзаро боғлиқ томонларнинг корхоналар молиявий-хўжалик фаолиятига бевосита ва 
билвосита аралашуви натижасида уларга етказилган зарар, йўқотилган иқтисодий наф, 
шунингдек турли коррупцион ҳолатлар (масалан, шахсий манфаатлар йўлида товар-
моддий бойликларни арзон нархларда сотиш ѐки бепул бериш, пул маблағларини фоизсиз 
инвестиция сифатида жалб қилиш, пул ювиш каби операциялар) аудиторлар эътиборидан 
четда қолмоқда. Мулкдорлар ва корхоналар раҳбарлари томонидан ўзаро боғлиқ 
томонларга доир операцияларни аудиторлик текширувлари режалари ва дастурларига
киритилишига атайлаб йўл қўйилмаѐтганлиги ҳам аудиторларга ушбу муҳим 
операцияларни четлаб ўтишларига олиб келмоқда.