“Сервис” илмий-амалий журнал 020 йил 4-сон сервис

КОНЦЕПТУАЛ ЖИҲАТЛАРИ
(1-мақола) 
Аннотация: ушбу мақолада охирги пайтларда хўжалик юритувчи субъектлар амалиѐтида кўп 
учраѐтган ўзаро боғлиқ томонлар ҳамда улар ўртасида амалга ошаѐтган молиявий-хўжалик 
муомалалари аудитининг концептуал масалалари ѐритилган.
Калит сўзлар: ўзаро боғлиқ томонлар, аффилланган шахслар, ўзаро боғлиқ молиявий 
муомалалар, аудиторлик текшируви 
Кириш. Хўжалик юритувчи субъектларда ўтказиладиган аудит олдига қўйилаѐтган
талаблардан бири бўлиб ўзаро боғлиқ томонлар ва улар ўртасида юз берган молиявий-
хўжалик операцияларини аниқлаш, шунингдек бундай операциялар қонунийлиги ҳамда 
уларнинг корхоналар молиявий натижаларига қай даражада таъсир қилганлигига холис 
аудиторлик баҳосини бериш ҳисобланади. Ушбу талабнинг муҳимлиги ва унинг борган 
сари кучайиб бораѐтганлиги аудит фани ва амалиѐти олдига бир қатор долзарб 
масалаларни қўймоқда. Чунончи, бугунги кунда қуйидаги саволларга жавоб топиш ҳам 
назарий, ҳам амалий жиҳатдан ўта муҳим аҳамиятга моликдир: 
*ўзаро боғлиқ томонлар ўзи нима? 
*аудит объектлари ҳисобланган корхона ва ташкилотларда улар билан ўзаро боғлиқ 
томонлар деганда кимлар тушунилади? 
*ўзаро боғлиқ томонлар ўртасида юз берадиган хўжалик муомалалари сирасига 
нималар киради? 
*ўзаро боғлиқ томонлар ўртасида юз берадиган хўжалик муомалалари корхонанинг 
молиявий натижаларига қандай таъсир кўрсатади? 
*ўзаро боғлиқ томонларни аниқлаш нима учун ва ким учун зарур? 
*ўзаро боғлиқ томонлар ва улар ўртасида юз берадиган хўжалик муомалаларини 
текшириш нима учун аудиторлар зиммасига юкланади? 
*ўзаро боғлиқ томонлар ва улар ўртасида юз берадиган хўжалик муомалалари 
аудитини қандай шаклларда ўтказиш мумкин? 
* ўзаро боғлиқ томонлар ва улар ўртасида юз берадиган хўжалик муомалалари 
аудити режаси ва дастурини қандай тузиш мақсадга мувофиқ? 
*ўзаро боғлиқ томонлар ва улар ўртасида юз берадиган хўжалик муомалалари 
аудитини қандай кетма-кетликда ҳамда қандай усуллар асосида ўтказиш мақсадга 
мувофиқ? 
*ўзаро боғлиқ томонлар ва улар ўртасида юз берадиган хўжалик муомалалари аудити 
натижалари қандай расмийлаштирилиши лозим? 
*ўзаро боғлиқ томонлар ва улар ўртасида юз берадиган хўжалик муомалалари аудити 
кимларга ва қандай самара беради?