“Сервис” илмий-амалий журнал 020 йил 4-сон сервис

“Сервис” илмий-амалий журнал 
 
2020 йил 4-сон 
112 
А.Ш.Бердимуродов – СамИСИ мустақил изланувчиси 
 
ЭРКИН ТУРИСТИК ҲУДУДЛАРДАГИ КОРХОНАЛАРНИНГ
САМАРАДОРЛИК ФАОЛИЯТИНИ БАҲОЛАШ 
Аннотация: мақолада ―Чорвоқ‖ эркин туристик ҳудудида жойлашган туризм фаолиятини 
амалга оширувчи корхонанинг самарадорлиги натижавийлик ва рентабеллик билан 
ифодаланувчи кўрсаткичларини таҳлил қилиш орқали баҳоланган ҳамда эркин туристик 
ҳудуднинг аҳамияти ѐритилган. 
Калит сўзлар: ―Чорвоқ‖ эркин туристик ҳудуди, самарадорлик, натижавийлик, рентабеллик, соф 
тушум, умумий харажатлар, меҳнатнинг қуролланганлик коэффициенти, айланма маблағларнинг 
меҳнатлилик коэффициенти.  
 
Кириш. Бутун дунѐ бўйлаб кузатилган пандемия туфайли энг кўп зарар кўрган 
соҳалардан бири хизмат кўрсатиш, ҳусусан туризм бўлиб ҳисобланади. Бутунжаҳон 
туризм ташкилоти халқаро туризмнинг пандемиядан сўнг тикланиши учун узоқ муддат 
талаб қилиниши ҳақида маълумот бермоқда
1
. Бундай шароитда мавжуд имкониятлардан 
самарали фойдаланиш чораларини кўриш, сердаромад тармоқлардан бири бўлган 
туризмни жонлантириш, бу орқали хорижий инвестицияни кўпайтириш йўлларини топиш 
муҳим масалалар қаторига киради.
Мамлакатимиз Президенти Ш.М.Мирзиѐевнинг 2020 йил 19 мартдаги ПФ-5969-
сонли
2
ва 2020 йил 3 апрелдаги ПФ-5978-сонли фармонларига
3
мувофиқ пандемия 
натижасида талофот кўрган тадбиркорлик субъектларига, шу жумладан туризм соҳасида 
банд бўлган субъектларга бир қатор имтиѐзлар тақдим этилди. Жумладан туристик 
фирмаларга йил охиригача ер ва мол-мулк солиғи тўловидан озод қилинди, ижтимоий 
солиқ камайтирилган 1% да ставкада тўлаш жорий этилди. Кўпгина солиқлардан 
қарздорлик бўйича пенялар ҳисобланиши тўхтатилди, қарзни мажбурий тўлаш чоралари 
қўрилмайди, якка тартибдаги тадбиркорларга даромад солиғи 30 фоизга камайтирилди, 
кредит тўловлари бўйича қарздорлик кечиктирилди, қарздорлик учун жарималар қўллаш 
тўхтатилди, карантин давридаги солиқ аудитлари бекор қилинди.
Бундай вазиятда эркин туристик ҳудудда фаолият юритаѐтган тадбиркорлик 
субъектлари самарадорлигини баҳолаш, эркин туристик ҳудуднинг аҳамиятлилигини 
асослаш ва уларнинг сонини кўпайтириш туризмнинг бaрқaрoр ўсиши, янги ишчи 
ўринлaрини ярaтиш вa унгa турдoш бўлгaн тармоқлaрни ҳaм ривoжлaнтиришгa, пандемия 
инқирозидан чиқишга кeнг имкoниятлaр ярaтади деб ҳисоблаймиз.