“Сервис” илмий-амалий журнал 020 йил 4-сон сервис

Тадқиқот методологияси. Тадқиқот натижасида туризм индустриясини
ривожлантириш учун меъморчилик, астрономик, тарихий табиат обидалар 
геолокациялари асосида туристик маршрутларни дифференциациялаш бўйича илмий 
хулосалар ва таклифлар ишлаб чиқилган. Тадқиқотни олиб бориш жараѐнида мантиқий 
ѐндошув, замон ва макон, абстракт фикрлаш каби усулларидан фойдаланилган. 
Таҳлил ва натижалар. Мирзо Улуғбекнинг меъморчилик бўйича чуқур билими 
Самарқанд марказидаги Регистон майдонини режалаштиришда яққол кўзга ташланади. 
Регистон майдонини тўлиқ шаклланиши Улуғбек вақтида амалга оширилди. Унинг 
буйруғи билан Соҳибқироннинг аѐлларидан бири Туман-аға томонидан қурилган савдо 
иншооти Тимнинг қарама-қарши томонига 1417-1420 йилларда оламга машҳур ўз номи 
билан аталган мадрасани қурдиради. Майдонни шимол томондан Мирзои карвон саройи 
тўсиб турган. Шу орада Улуғбек савдо Тимини кўчириб янги ерга ўтказишга буйруқ 
беради ва уни ўрнига баланд гумбазли Хонақа қурдиради. Регистон майдонидан унча узоқ 
бўлмаган жойга Улуғбек хилма-хил рангли товланувчи глазурли плиткалар билан 
қопланган ҳаммом қурдирган. Мадрасадан жанубдаги Муқатта масжиди ҳам Улуғбек 
томонидан қурдирилган.[3] 
Самарқанддаги Улуғбек номи билан боғлиқ обидалардан бири, унинг буйруғи 
билан қурдирилган. Улуғбек расадхонасидир. Расадхона XV асрнинг иккинчи ярмида 
Регистон майдонидан беш километр узоқликдаги Кухак тепалигида қурилган. Ҳозир бу 
расадхонанинг пойдевори ва унинг ичидаги меридиан секстанти сақланиб қолган. Бино 
доира шаклида ва ҳозирги уч қавати бино баландлигида бўлган. Секстант қоя тош учига 
чуқур траншея шаклида ўйиб ишланган ва улкан астрономик асбоб шаклида бўлган. 
Секстант таги пишиқ ғиштдан ишланган, ѐнларига мармар плиткалари ѐтқизилган. 
Ҳозиргача бу плиткалар устидаги мармар қопламада араб имлосида ѐзилган градус 
белгилари сақланиб қолган. Расадхонада Улуғбек билан бирга ўша даврнинг машҳур олим- 

---