Семинар ва лабаратория машғулотларидан касб-ҳунар таълими, олий таълим психология фани ўқитувчиларига мўлжалланган услубий қЎлланма

ТЎЛИҚ УНУТИШ - эсда қолдирилган нарса ва ҳодисаларни зарур 
пайтда мутлақо эсга тушира олмасликдан иборат хотира жараёни. 
ТЎЛИҚ ЭСЛАШ- аввал идрок қилинган нарса ва ҳодисаларни, уларнинг 
белги ва сифатларини ҳатто идрок қилинган шароитни қўшиб эсга 
туширишдан иборат хотира жараёни. 
УЗОҚ ВАҚТ УНУТИШ - аввал идрок қилинган ёки эсда қолдирилган 
нарса ва ҳодисаларни нисбатан узоқ вакт эсга тушира олмасликдан иборат 
хотира жараёни. 
УНУТИШ- аввал идрок қилинган ёки эсда қолдирилган нарса ва 
ҳодисаларни зарур пайтда эсга тушира олмасликдан иборат хотира жараёни. 
Аввал идрок килган нарса ва хадисаларни чала-чулпа эслаш, эсга тушириш 
жараёни. 
УНУТУВЧАНЛИК- идрок қилинган ёки эсда қолдирилган нарса ва 
ҳодисаларни ўз вақтида эсга тушира шшасликдан иборат хотира нуқсони. У 
баъзи психологик сабаблар ёки диққатни муайян объектга тўплай олмаслик 
натижасида содир бўлиши мумкин.
УНУТИШ ТЕЗЛИГИ - шахснинг муайян материални эсда қолдириш 
билан эсга тушириш ўртасида ўтган вақт бирлиги билан белгиланадиган 

---

71 
индивидуал хотира хусусияти. Унутиш тезлиги материалнинг амалда 
такрорланишига, шахснинг касби, қизиқиши ёки индивидуал хусусиятига 
боғлиқ. 
ҚИСМАН УНУТИШ- зарур пайтда аввал идрок қилинган ёки эсда 
қолдирилган 
материалларнинг 
ҳаммасини 
эмас, 
балки 
айрим 
бўлакларинигина эсга тушира олмасликдаи иборат хотира жараёни. 
ФЕНОМЕНАЛ ХОТИРА- идрок қилинган нарса ва ҳодисаларни, 
уларнинг боғланиши, муносабатларни фавқулотда тез ҳамда аниқ эсда 
қолдириш ва эсга туширишдан иборат нодир хотира қобилияти. 
ҲАРАКАТ ХОТИРАСИ- хар турли ҳаракатларнн эсда қолдириш, 
мустаҳкамлаш зарур пайтларда эсга туширишдан иборат хотира тури. 
ХОТИРА - идрок килинган нарса ва ҳодисаларни ёки инсон 
тажрибасвда бор бўлган нарсаларни эсда қолдириш, мусгаҳкамлаш ҳамда 
зарур вақтда эсга туширишдан иборат психик жараён. Хотиранинг нерв-
физиологик асослари бош мия ярим шарлари қобиғида муваккатасаб 
боғланишларининг ҳосил бўлиши, мустаҳкамланиши ва кейинчалик 
фаоллашувидир.