Seminar mashg’ulotlari 1-mavzu. Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli Muhokama uchun savollar

Materiya harakatining uch shakli: asosiy, xususiy va kompleks shakllari 
mavjud degan 
boshqacha yondashuv ham bo‘lib, u dunyoni butun rang-barangligini
 
ifodalaydi. 
Asosiy shakllarga 
fizik, kimyoviy, biologik va ijtimoiy shakllar kiradi
. Ular materiya harakatining eng keng shakllaridir. 
Ayrim mualliflar materiya harakatining yagona fizik shakli mavjudligiga shubha bildiradilar. Ammo 
bu fikrga qo‘shilib bo‘lmaydi. Barcha fizik ob’ektlar ikki eng umumiy fizik xossa – massa va 
energiyaga ega. Fizik narsalar dunyosiga keng qamrovli umumiy energiya ning saqlanish qonuni 
xosdir. 
Materiya harakatining xususiy shakllari asosiy shakllar tarkibiga 
kiradi. Masalan, fizik 
materiya bo‘shliq, maydonlar, elementar zarralar, yadrolar, atomlar, molekulalar, makrojismlar, 
yulduzlar, galaktikalar, metagalaktikani o‘z ichiga oladi.
 
Materiya harakatining kompleks shakllariga 
(astronomik metagalaktika – galaktika – yulduzlar – 
sayyoralar), geologik (planetar jism sharoitidagi materiya harakatining fizik va kimyoviy shakllaridan 
iborat), geografik (litosfera, gidrosfera va atmosfera doirasidagi materiya harakatining fizik, 
kimyoviy, biologik 1470 TD.va ijtimoiy shakllarini o‘z ichiga oladi) shakllar kiradi. Materiya 
harakati kompleks shakllarining muhim xususiyatlaridan biri shundan iboratki, ularda pirovard 
natijada materiyaning quyi shakli –fizik materiya etakchilik qiladi; geologik jarayonlar fizik kuchlar, 
chunonchi,gravitatsiya, bosim, issiqlik bilan tavsiflanadi, geografik qonunlar fizik va kimyoviy 
shartlar hamda Er yuqori qatlamlarining o‘zaro nisbatlari bilan belgilanadi.