Seminar mashg‘ulotlar mavzulari

Turkiy leksik qatlam. O‘zbek tili leksikasining umumiy asosini O‘rxun- Enasoy qadimgi turkiy yozma yodgorliklari tashkil etadi. Turkiy tillarning tashkil topish va taraqqiy etish jarayoni taxminan mil. avv. 1-ming yillikda boshlanib, birmuncha murakkab kechgan . Ammo O‘rxun-Enasoy yodgorliklari tili boshqa turkiy tillar uchun asos bo‘lib xizmat qilgan deb o‘ylash
noto‘g‘ri bo‘lar edi. Birinchidan, turkiy til xususiyatlari (qadimgi tungus, mo‘g‘ul kabi tillardan farqli ravishda) unda so‘zlovchilar yozuvlariga ega bo‘lishlaridan ancha avval yuzaga keldi, ikkinchidan, bu tilda so‘zlovchilar VI-VII asrlarda hali yagona xalq bo‘lib shakllanmagan edilar, uchinchidan, qadimgi turkiy yodgorliklar tilida qabilalar tilidagi farqlarni aks ettirgan sheva xususiyatlari yaqqol ifodalangan. O‘rxun-Enasoy yodgorliklari orasida ham muayyan farqlarni ko‘rish mumkin. Enisey yodgorliklari tili qirg‘iz, tuva tillari, shorlilar va hakaslar tiliga
birmuncha yaqin bo‘lsa, o‘g‘uz yozuvlari turkman va ozarbayjon tillarining, shuningdek, o‘zbek tilining o‘g‘uz lahjasining murakkab taraqqiyot bosqichlarini aks ettiradi
Umumturkiy til leksikasi ba’zi tegishli fonetik xususiyatlar bilan har biri alohida turkiy tilning lug‘at fondiga kiradi. O‘zbek tili X-XI asrlarda shakllana boshlagan. O‘zbek tilining shakllanish jarayonida uning leksikasi ham tarkib topa bordi. O‘rxun-Enasoy yozma yodgorliklari va sheva leksikasida quyidagi leksik parallelliklar mavjud: “ko‘kar”, qqalp., qozoq. ko‘gӓr. turkm. Gokӓ r, gogӓ r, uyg‘ur. koker.
Tari: dari “tariq”, qqalp., qozoq. tari, turkm. tarig, dari, tuva. tara, oltoy. taran , qirg‘. taru, “tariq”, uyg‘ur tariq. 
Ishlab chiqarish qurollari nomlari:
Tutqich: qqalp. qozoq. tutqish, tutka; turkm. tutguch; tuva, hakas, tuda; uyg‘ur. tutkuch.
Yer va dala nomlari:
Yer: qqalp., qozoq jer;  turkm. yer; tuva cher; hakas chir; oltoy jer; qirg‘ jer; uyg‘ur yer.