Семинар машғулотида Ўзбекистон Республикасининг давлат тузилиши

---

1. Давлатлар тузилиш шаклига кўра оддий – унитар ҳамда мураккаб – 
фeдeратив ва конфeдeратив давлатларга бўлинади. Давлат тузилиши шакли 
нафақат оммавий ҳокимият билан, балки давлатнинг яна бир муҳим белгиси 
– аҳолининг ҳудудий асосга кўра бирлашганлиги билан ҳам чамбарчас 
боғлиқдир. 
Унитар (ягона, лот. “унос” – “бир” сўзидан олинган) давлат оддий 
тузилишга эга яхлит давлат бўлиб, тўла сиёсий бирлиги билан бошқалардан 
фарқ қилади. Унитар давлатларнинг аксарияти муайян маъмурий-ҳудудий 
бўлиниш (туманлар, вилоятлар, кантонлар)га эга. Бироқ мазкур маъмурий-
ҳудудий бирликлар давлат сувeрeнитeти аломатларига эга эмас. Бундай 
давлатда олий органларнинг ягона тизими ҳамда ягона қонунчилик мавжуд 
бўлади.
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 3-моддасига биноан 
Ўзбекистон Республикаси ўзининг миллий-давлат ва маъмурий-ҳудудий 
тузилишини, давлат ҳокимияти ва бошқарув органларининг тизимини 
белгилайди, ички ва ташқи сиёсатини амалга оширади. 
Тошкент давлат юридик университетининг 1-курс талабалари билан 
семинар машғулотида Ўзбекистон Республикасининг давлат тузилиши 
шаклини муҳокама қилиш вақтида, айрим талабалар Ўзбекистоннинг унитар 
давлат эканлигини таъкидлашса, бошқалари федератив давлат деган 
фикрларни билдиришган. 
Давлатнинг тузилиш шаклларини атрофлича баён этиш орқали 
вазиятга ҳуқуқий баҳо беринг.
Аввало биз давлат тузилиш шаклини билиб олишимиз керак ҳуқуқшунос 
олим Садуллаев. Ш фикрича:
Давлат тузилиш шакли
- бу давлатнинг 
сиёсий ва маъмурий -ҳудудий тузипиши бўлиб, марказий ва маҳаллий 
органлар ўртасидаги ўзаро алоқаларини тавсифлайдиган давлат 
шаклининг таркибий қисми
1
.
1
Сайдуллаев Ш.А. давлат ва хукук назаряси дарслиги. – Тошкент. ТДЮУ 2021, - 75 Б

---

Oлимлар давлат тузилиш шаклини учга бўлишади улар унитар федератив 
конфедратив. 
Унитар 
тузилишдаги давлат ягона бўлиб, таркибий қисмлари 
суверенитет белгиларига эга бўлмаган маъмурий-худудий бирликлардан 
иборат
2
.