Seminar №1 Tema: Kásiplik iskerliktiń ruwxıy tiykarları Joba

Seminar №1
Tema: Kásiplik iskerliktiń ruwxıy tiykarları
Joba:

1. 
   Pánniń maqseti hám wazıypası, obyekti hám predmeti.
   
2. 
   Ruwxıylıqtıń mánis-mazmunı, sociallıq turmıstaǵı hám kásiplik iskerliktegi áhmiyeti.
   
3. 
   Ruwxıylıqtı qáliplestiriwshi tiykarǵı faktorlar.
   

Kásip etikasi - etikanıń kelip shıǵıwı, mánisi, qásiyetleri, jámiyet rawajlanıwındaǵı ornı, rawajlanıw nızamlıqların uyreniwshi hám haqıyqatlıǵı ámelde tastıyıqlanǵan bilimler kompleksinen ibarat pán.
Kásip etikası ulıwma etika teoriyası, tariyxıy etika, normativ-qádiriyatlar etikasi, kásip etikasi hám etikalıq tárbiya teoriyası sıyaqlı strukturalıq bólimlerden shólkemlesken.
Ulıwma etika teoriyası ádep-ikramlılıq tábiyatı, mánisi, ózgesheligi, strukturalıq bólimleri, onıń jámiyet rawajlanıwında tutqan ornın úyrenedi.
Tariyxıy etika etikanıń kelip shıǵıwın, onıń tariyxıy rawajlanıw nızamların, rawajlanıw basqıshları hám principlerıni izertlew etedi.
“Etika” sózi áyyemgi grekshe «etos» (etos) sózinen kelip shıqqan bolıp, úy, birgeliktegi jasaw mákanı, insanlardıń turar jayı mánislerin ańlatadı. Keyinirek bul sózdiń mánisi ádep, etika yaǵnıy insan mámilesi sheńberi hám xarakteri ortasındaǵı baylanıslardı, insaniyat sapasınıń zárúrli belgileri, pazıyletleri mánisin bildire baslaǵan.
Etika - kisilerde ádep-etika múnasábetleriniń, túsiniklerdiń, qádiriyatlardıń, nızamlıqlardıń payda bolıwın, olardıń adamlardı basqarıwdaǵı ornı hám áhmiyetin úyrenedi, ulıwmalastıradı.

Pánniń maqseti	Kásiplik mánawiyattıń jámiyet turmısında hám kásiplik iskerlikte tutqan ornın, sociallıq qatnasıqlarda, professionallıq ósiw hám ulıwma tálim-tárbiya procesinde kásiplik mánawiyat roli hám áhmiyetin ashıp beriw.
Pánniń wazıypası	Talabalarda kásiplik mánawiyat haqqında túsinikti qáliplestiriw; keleshek kásiplik iskerliginde kásiplik mánawiyat principleri tuwralı bilimlerdi paydalanıw kónlikpelerin qáliplestiriw; pedagogtıń kásiplik iskerligine qoyılatuǵın kásiplik mánawiyat talapların túsiniwdi hám kásiplik mánawiyat normaların orınlaw epliliklerin qáliplestiriw.
Pánniń obyekti	Joqarı oqıw orınları magistratura basqıshında qánige kadrlardı tayarlaw processi.
Pánniń predmeti	Qánige kadrlardıń kásiplik tayarlıǵında mánawiyat talaplarınıń tutqan ornı, áhmiyeti, kásiplik mánawiyattıń mazmunı, specifikası, principleri hám onıń shaxs mánawiyatı menen baylanısı.

Ruwxıylıqtı qaliplestiretuǵın tiykarǵı faktorlar – insan sanasına tásir kórsetetuǵın, onıń dúnyaǵa kóz-qarasın, oylaw tárizin belgili bir baǵdarǵa salatuǵın, ózgertetuǵın, jámiyetke, milletke tán mánawiy, mádeniy hám materiallıq tiykarlar, dástúrler, qádiriyatlar, miyras, turmıs tárizi, ideyalar hám kóz-qaraslardı ulıwmalastırıwshı túsinik. Bul túsiniktiń mánis-mazmunı birinshi Prezident I.A.Karimovtıń “Joqarı mánawiyat – jeńilmes kúsh” kitabında tereń hám hár tárepleme tiykarlanıp berilgen. Usı shıǵarmaǵa tayanǵan halda ruwxıylıqtı qáliplestiriwshi ólshemlerdi shártli túrde bir neshe toparǵa bóliw múmkin:
1) millet, x`alıq, mámleketshilik, mádeniyat, arxitekturalıq estelikler hám basqa usı kibilerdi qamtıp alatuǵın tariyxtı, mıń jıllar dawamında rawajlanıp kiyatırǵan awıl hám suw xojalıǵı menen baylanıslı agrar mádeniy dástúrlerdi, geografiyalıq shárt-shárayatqa baylanıslı bolgan tariyxıy múnásibetti hám basqalardı ańlatıwshı materiallıq miyras;
2) xalqımızǵa tán bir neshe mıń jıllıq diniy itiqat, tálim-tárbiya, sonday-aq barlıq ilim-bilim tarawları hám olardıń rawajlanıwında áhmiyetli orın iyelegen oyshıllar hám olardıń shıǵarmaları, xalıq dóretiwshiligin qamtıp alatuǵın mádeniy miyras;
3) xalqımızǵa tán dástúrler, úrp-ádetler, máresimler, bayramlar, turmıs tárizi menen baylanıslı basqa mádeniy faktorlar;
4) xalıq qádiriyatları, oylaw tárizi, ideologiyası, xalıqqa tán mánawiy qásiyetler, ideyalar, psixologiya hám óz-ara sociallıq múnásibetler;
5) házirgi jámiyetimize tikkeley ámeliy iskerlik júrgizip atırǵan, insan tárbiyasında úlken tásirge iye, ulıwma, mánawiy dúnyaqarastıń qáliplesiwinde baslı rol` oynaytuǵın tálim-tarbiya mákemeleri, ǴXQ, kitapxana, teatr, iskusstvo sarayları hám usı kibi basqa mánawiy tálim quralların óz ishine aladı.


Ádebiyatlar:

1. 
   Bazarbaev J. Ruwxıyat tiykarları. –T.: 2019
   
2. 
   Эркаев А. Маънавиятшунослик. Монография. 1-2 китоб. –Т.: Маънавият, 2018
   
3. 
   Маънавият: асосий тушунчалар изоҳли луғати. –Т.: Ғ.Ғулом номидаги НМИУ, 2009.
   
4. 
   Узлуксиз маънавий тарбия концепцияси.// Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 03.01.2020 й., 09/20/1059/4265-сон, 19.06.2020 й., 09/20/391/0777-сон
   
5. 
   Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. –Т.: «Маънавият», 2008.