Scientific progress volume ǀ issue ǀ

Йиғи ёр
-
ёрларни
ижро этганда, одатда, тингловчиларда турли ҳолатлар: 
баданда жимирлаш, ҳаяжон, қўрқув, ачиниш, қайғуриш, хўрсиниш юз беради. 
Йиғининг инсон қалбини ғамдан тозалаши унинг 
катарсис
вазифасини 
намоён этади.. 
Ҳаётий эҳтиёж туфайли яратилиб, ўзида ижтимоий воқеликни бадиий акс 
эттирувчи, ижтимоий моҳият касб этиб, кишиларнинг турмуш тарзида муҳим 
1
Имомов К. Йиғи магияси 
// 
ЎТА
.- 2001.- 
№2
.- 
Б. 
60-62. 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 
ǀ
ISSUE 2 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 258
ўрин эгаллаган никоҳ тўйи маросими қўшиқларининг 
социал
-
ижтимоий
вазифасини ҳам алоҳида қайд этиб ўтмоқ лозим. Чунки улар маълум ижтимоий 
жараён –
тўй маросимининг вербал қисмини ташкил этади.
Ҳали ўн гулидан бир гули очилмай, эрта хазон бўлган қизларга чимилдиқ 
кўриб кетсин, армонда кетмасин деган ниятда келинлик либоси кийдириб, 
чимилдиқ тутилган, саллабандон қилинган. Йигитларга куёвлик чопони 
ёпинтирилган. Туғмаган аёлларнинг ёнига қўғирчоқ қўшиб кўмилган. Бу каби 
одатларда халқнинг марҳумларга нисбатан эпик ва этик муносабати намоён 
бўлади. Табиийки, бу муносабатлар йиғи ва йўқлов матнларида ҳам ўз бадиий 
ифодасини топган. Улар орқали йиғи ва йўқловларнинг 
ритуал
-
этик
ёки 
ритуал
-
ахлоқий 
вазифаси кўзга ташланади.
Узатилаётган қиз учун қанчалик кўп овоз солиш эл орасида унинг иззати 
деб тушунилган. 
Никоҳ тўйи жараёнида турли тўй қўшиқларини куйлаш халқ орасида ўзига 
хос одат тусига кириб ахлоқий тамойилга айланган, оғиздан
-
оғизга, авлоддан
-
авлодга ўтиб яшаб келаётган ҳамда ўз бағрида унга алоқадор турли урф
-
одатларни, ирим
-
сиримларни сақлаб қолганлиги учун 
этнографик
вазифага ҳам 
эга. Уларни ижро этиш миллий одатимиздир.
Қизнинг йиғиси унинг одоб
-
ахлоқидан дарак берса, қиз эгаларининг йиғиси 
ўз жигаргўшаларига
қанчалик жонкуярлигини кўрсатади. Қизнинг узатишдан 
олдин йиғламаслиги одобсизлик, яқинларига ҳурматсизлик сифатида баҳоланиб, 
айбга буюрилади. Бағритошлик, меҳрсизликда, шафқатсизликда қораланади.
Йиғи узатилаётган қиз билан унинг яқинларини бирлаштириб, улар 
ўртасида руҳий
-
ҳиссий алоқа ўрнатишда муҳим аҳамият касб этади. Бу унинг