«scientific progress» Scientific Journal issn: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, issue: 4

184
 
Var2 bosh mavzuga yaqin bas ovozimiz ritmik parchalangan. Bas ostinatali kuychang , 
sokin o’ylanuvchan , tantanavor mavzuiylik mujassamlashgan. 5 
O’zbek yosh kompozitori Nurali Erkayevning “Вариации на тему Паганини” asari 
tahlili;
Variatsiyaning mavzusi tonallik – a moll , o’lchovi 2/4, tempi moderato davriyasi 16 ta 
takt kvadratli takrorlangan. 2 ta jumlaga bo’lingan. Ekspozitsion xarekteri kuychang . 
Fakturasi gamofon garmonik akkordiviy . Sopranpda kuy bas ovoz yig’iq. Sitakatolar 
liga, sekunda yurishlar, musiqaning ifodaviy vositalari hammasi o’z o’rnida kelgan. 
Ya’ni davriyada jamlangan. Qatlamlarga bo’lingan. 
Var1 oktavali ko’chishlar yuzaga keldi bosh mavzuni eslatib turibdi. Bas yoyildi , 
parchalandi. Bosh mavzuda kelgan akkordiviy tovushlarimiz var1 da yoyilib kelgani 
uchun soprano bilan bir birini to’ldirib kelyapti. 
Var2 soprano ovoz yig’ildi bas esa ritmik parchalandi davomida bo’lsa soprano ritmik 
parchalanib bas ovoz yig’ildi. Garmonik jihatidan qo’shimcha alteratsiya begilar, 
xromatizm yutishlar o’zi o’rnida aks etgan. 
NATIJA 
Var3 xarakteri etyudsimon bos va soprano ovozlari baravar ritmik parchalanishga 
uchradi ya’ni rivojlandi. Qo’shimcha musiqiy bezaklar qo’shildi.
Var4 bu umuman boshqacha bo’lib yangradi. Temp o’zgardi: lento. O’ylanuvchan og’ir 
sokin kuychang xarkterga ega.
Var5 juda ko’p qatlamlarga bo’lindi. Bas va sorano ovozlari akkordiviy , ritmik 
yig’ilgan bosh mavzudan uzoqlashdi lekin ba’zi joylarida ozgina bo’lsada bosh mavzuni 
eslatib turuvchi elemetlar bor.
Var6 temp o’zgardi Adagio . Tantanavor xarakterga ega. Bas ovozda ostinato pog’ona 
sakrashlar sekvensiya yurishlar. Bosh va o’rta qismlar mavzu parchalari rivojlantirilgan. 
Var7 kuychang bas ovozda yuyilishlar ostinatalar etyudsimom yurishlar kelgan. Bu 
variatsiyamiz o’z navbatida tugallab beruvchi variatsiya hisobida kelgan. O’z ichida 
kodani ham mujassamlashtirib kelgan. Bundan tashqari o’zidan oldingi varatsiyalarni 
ma’lum 2, 3 taktidan foydalanib rivojlantirib kelingan, 
Koda ( ital. coda, lot. Cauda – dum ) – musiqa asarining tonalligi va mazmun-
g’oyasini tasdiqlovchi qo’shimcha xotima qismi.6 Variatsiyada 17 ta taktli koda 
mavzuni tasdiqlab beruvchi tugallovchi qism sifatida qo’llanilgan. Kodada soprano 
ovoz parchalanib , bas ovozda bo’lsa sekundakordlar kvintaakkord kvartaakkordlar 
almashinib qo’shimcha tasodifiy alteratiyali begilar bilan soprano ovoz bilan bir birini 
to’ldirib kelgan.
5
O’z.D.K huzuridagi iqtidorli bolalar akademik litseyi o’quvchisi Maxmutboyeva Sarvinoz ijodiy ish muallifi 
6
Rauf Qodirov “ Ommabop musiqiy glossariy” 

---

www.scientificprogress.uz 
«SCIENTIFIC PROGRESS» Scientific Journal
ISSN: 2181-1601 ///// \\\\\ Volume: 1, ISSUE: 4