Сборник научных трудов

УРУ
Қ
 ПРОБИРКА» УСУЛИНИНГ РОЛИ 
Ёдгорова Н.Т., Орынбаева З.Н., Рахимжонова Г.А. 
Тошкент тиббиёт академияси 
Ҳ
озирги даврда жа
ҳ
онда ва Ўзбекистонда 
ҳ
ам энг долзарб тиббий-ижтимоий муаммолардан бири бўлиб 
қ
ола-
ётган ОИВ–инфекцияси ва парентерал йул билан ю
қ
увчи Гепатит С касаллиги инсониятнинг 
ҳ
авфсизлигига та
ҳ
дид 
қ
илаётган энг катта муаммо булиб келмо
қ
да ва бу вирусологик касалликларга ташхис 
қ
ўйишда энг замонавий усул бу 
ПЗР 
ҳ
исобланади. О
ҳ
ирги йилларда ОИВ-инфекцияси ва Гепатит С Ўзбекистонда турли ёш гурухлари орасида кўп 
учрамокда. Шунга асосланиб, бу касалликларга лаборатория шароитида ани
қ
ташхис 
қ
ўйиш, яьни энг замонавий усул-
ларни 
қ
ўллаш талаб 
қ
илинмо
қ
да. Ишнинг ма
қ
сади. ПЗР усули ёрдамида «
Қ
уру
қ
пробирка» усулининг диагностик са-
марадорлигини ба
ҳ
олаш. Материал ва усуллар. Тад
қ
и
қ
от учун Ўзбекистон Республикаси ССВ Вирусология ИТИ нинг 
2- ва 5- бўлимларда даволанаётган 39 нафар ОИВ-инфекцияси ва 11 нафар Гепатит С касаллиги билан о
ғ
риган бе-
морлар танлаб олинди. Улардан олинган жами 50 та 
қ
он намуналари альтернатив усулда яьни “
қ
уру
қ
пробирка” усу-
лида йи
ғ
илиб (билак вена 
қ
он томиридан 1 мл 
қ
он намуналари махсус пробиркага олиниб камида 4 хафта давомида 
хона шароитида 
қ
уритилди) ПЦР усулида ва анъанавий усулда (янги 
қ
он намуналари) ПЦР усулида текширилди. Барча 
беморлар 
қ
они аввал ИФА усулида текширилган ва мусбат натижалари бўйича ажратиб олинган. Биз ПЗРда плазмани 
текшириш учун РНК ни ажратишда NucliSENS easyMAG тест системасидан, амплификация учун ПЗР-комплект вариант 
FRT тест системасидан ва Rotor-Gene 1.8.17.5 сериали анализатордан фойдаландик. “
Қ
уру
қ
пробирка” усули буйича 
текшириш учун плазмада вируслар юкламаси 1 мл 
қ
онда 1000 вирус нусхасидан кўп бўлган ОИВ инфекцияси ва Гепа-
тит С билан зарарланган беморлар 
қ
они олинди. РНК ни ажратиш учун “РИБО-преп” тест системасидан амплификация 
учун ПЗР-комплект вариант FRT тест системасидан ва Rotor-Gene 1.8.17.5 сериали анализатордан фойдаландик. 
Олинган натижалар. Ушбу ма
қ
олада “
Қ
уру
қ
пробирка” усулида текширилган 39 нафар ОИВ-инфекцияси ва 11 нафар 
Гепатит С билан касалланган беморларнинг (плазма) 1 мл 
қ
онда вирус юкламаси 1000дан кўп бўлган 
қ
он намунасида 
бу усулнинг сезувчанлик даражаси 97,8 % ни ташкил килганлиги тў
ғ
рисида маълумотлар берилган. Беморларнинг асо-
сий 
қ
исмини ўрта ёшдагилар ва болалар ташкил этди. Умумий гуру
ҳ
даги 0-5 ёшдаги беморлар 6 нафар (12%), 6-20 
ёшдаги беморлар 27 нафар (54%), 21-35 ёшдаги беморлар 3 нафари (12%) ни ва 36-53 ёшдаги беморлар 11 нафар 
(22%) ни ташкил этди. Беморларнинг 21 нафарини (42%) эркаклар ташкил этса, 29 нафарини (58%) аёллар ташкил 
этди. ОИВ–инфекцияси билан о
ғ
риган 39 нафар беморнинг 
қ
он плазмасини аньанавий ва “
қ
уру
қ
пробирка” усулларида 
текширганимизда, улардан олинган натижаларни вируслар юкламаси бўйича та
қ
симлаганимизда, аньанавий усулда 
10³ даражасида 8 нафар (20,5%, ± 6,5), 10
4 
даражасида 18 нафар (46,1%, ±8,0), 10
5 
даражасида 10 нафар (25,6%, ±3,8), 
10
6 
даражасида 3 нафар (7,7%, ±4,3) беморда ани
қ
ланди. “
Қ
уру
қ
пробирка” усулда эса, 10³ даражасида 26 нафар 
(66,6%, ±7,6), 10
4 
даражасида 12 нафар (30,7%, ±7,4), 10
5 
даражасида 1 нафар (2,5%, ±2,5) беморда ани
қ
ланди. 10
6 
даражаси беморларнинг 
ҳ
еч бирида ани
қ
ланмади. Хулоса 
қ
илиб айтсак, “
Қ
уру
қ
пробирка” усулида 50 та ОИВ-
инфекцияси ва Гепатит С билан касалланган беморлардан (плазма) вируслар юкламаси 1 мл 
қ
онда 1000 вирус нусха-
сидан кўп бўлган 50 та бемор 
қ
он намунасини ажратиб текширганимизда олинган натижаларга кўра бу усулнинг сезув-
чанлик даражаси 97,8 % ни ташкил 
қ
илди. (инструкция бўйича 90% ни ташкил 
қ
илади).