Сборник научных трудов

ТОШКЕНТ ШАХРИДА ИСТИ
Қ
ОМАТ 
Қ
ИЛУВЧИ БОЛАЛАРНИНГ ИЧАК МИКРОФЛОРАСИНИ БА
Ҳ
ОЛАШ 
Ёдгорова. Н. Т. 
Тошкент тиббиёт академияси 
Ичак микрофлорасининг сифат ва ми
қ
дорий таркиби доимо турли жараёнлар назорати остида бўлади, ичак 
микрофлораси намоёндалари эса хўжайин организмида хаётнинг турли даврларида турлича кўрсаткичларга эга бўлиб 
ҳ
имоя хамда бошка тизимларнинг холатини бевосита намоён 
қ
илади. Ичак микрофлораси жа
ҳ
оннинг турли мамла-
катларида кўпгина олимлар томонидан ўрганилган бўлишига 
қ
арамасдан, улар таклиф 
қ
илган меъёрий хужжатлар 
орасида тафовут мавжуд бўлиб ичак микрофлорасининг ягона меъёрий хужжати ишлаб чи
қ
илмаган. Олимларнинг 
фикрича турли и
қ
лим шароитида, турли ёш кўрсакичларида, ов
қ
атланиш таркиби турлича бўлган ўлкаларда ичак мик-
рофлораси сифат ва ми
қ
дор таркиби турлича бўлади. Шунинг учун хам олимлар таклиф 
қ
илаётган меъёрий кўрсат-
кичлар бир – бирига солиштирилганда фар
қ
лар кузатилмо
қ
да. Ўзбекистон республикасининг хам эколого – географик 
шароитларини инобатга олган 
ҳ
олда ичак микрофлорасининг меъёрий хужжатини ишлаб чи
қ
иш зарур. Шунинг учун 
хам биз Тошкент шахри мактабгача ёшдаги болаларнинг (3 – 6 ёш) ичак микрофлорасини ўрганишни олдимизга ма
қ
сад 
қ
илиб 
қ
ўйдик. Изланиш вазифаси Тошкент шахрининг 4 та туманида исти
қ
омат 
қ
илувчи болаларнинг ичак микрофло-
расини 4 фасл давомида бактериологик текширувдан ўтказиш ва Тошкент шахри мактабгача ёшдаги болалар учун 
меъёрий хужжат та
қ
дим этиш. Ушбу ишда Юнус-Обод тумани 544-сонли нут
қ
ида ну
қ
сони бўлган болаларни мак-
табгача тарбиялаш муасассасидаги 80 боланинг (40 та ў
ғ
ил бола, 40 та 
қ
из бола ) кузги ичак микрофлорасини бакте-
риологик текширув натижалари та
қ
дим этилган. Текширувга охирги 1 йил ичида хеч 
қ
андай ю
қ
умли касалликлар билан 
о
ғ
римаган, хамда айни ва
қ
тда хеч 
қ
андай антибиотиклар 
қ
абул 
қ
илмаётган со
ғ
лом 3 – 7 ёшли болалар олинди. Тек-
ширув учун материал (нажас) стерилланган идишларда 2 соат ичида тажрибахонага етказилиб келинди ва ози
қ
а му-
хитларига экилди. Олинган натижалар ичак микрофлораси меъёрий хужжат (Йў
ғ
он ичак дисбактериозини ани
қ
лаш 
усулларини такомиллаштириш, маълумот учун хат, Санкт-Петербург, 2002 й.) билан солиштирилди. 60 болада нисба-
тан меъёрий холат, 20 та болада турли силжишлар ани
қ
ланди. 60 та меъёрий холат ани
қ
ланган боладан 8 тасида 
(13,3%) ферментатив хусусияти меъёрда бўлган ичак таё
қ
ча ва лактоза манфий ичак таё
қ
ча борлиги ани
қ
ланди. Турли 
силжишлар ани
қ
ланган 20 та боладан (100%) 9 та болада эса (45%) ферментатив хусусияти меъёрда бўлган ичак 
таё
қ
ча ва гемолиз хусусиятли лактоза манфий ичак таё
қ
ча ани
қ
ланди, 4 та болада (20%) энтеробактер, 3 та болада 
(15%) протея, 2 та болада (10%) клебсиелла, 1 та болада (5%) гемолитик стафилококк, 1 та болада (5%) цитробактер 
ани
қ
ланди. Меъёрий ичак микрофлорасига эга бўлган 60 та боладан 54 тасида (90%) ичак таё
қ
ча ми
қ
дори меъёрда 
(меъёр 10
7
-10
8
кл/г), 6 та болада (10%) меъёрий ичак таёкча микдори 10
5
– 10
6
гача камайган. Бифидобактериялар 
ми
қ
дори 33 та болада (55%) меъёрда (меъёр 10
8
-10
10
кл/г), 27 та болада эса (45%) улар микдори 10
5 
– 10
6
кл/г гача 
пасайган. Лактобактериялар микдори 56 та болада (93%) меъёрий ми
қ
дорда (меъёр 10
6
-10
7
кл/г), 4 та болада эса (7%) 

---