Сборник научных трудов по материалам Международной научно-практической

 
196 
XALQARO MIQYOSIDAGI ILMIY-AMALIY KONFERENTSIYA MATERIALLARI
a) milliy xalq o`yinlari bolalarni kichik yoshidan boshlab jismoniy, aqliy va axloqiy qilib 
tarbiyalashning muhim vositasi sifati qaraladi. 
b) Milliy sport va o`yinlar sog`liqni saqlash, kasb-korga bog`liq kasalliklardan 
himoyalanishning sinalgan vositasi ekanligini hech kimga uqtirib o`tirishning hojati bo`lmasa 
kerak. 
Chidamlilik, zukkolik, ziyraklik, chaqqonlik va hakozo kabi yaxshi fazilatlar sport orqali va 
xususan milliy o`yinlar orqali bolada rivojlanishi ota-bobolarimizga qadim-qadimdan ma`lum.
g) milliy sport va o`yinlar bilan muntazam shug`ullanish ishchanlik muddatini uzaytiradi, 
qiyinchiliklarni chidam bilan yengishga va oilaviy ahillikni mustahkamlaydi, oila boshiga tushgan 
qiyinchilik, g`am-g`ussani yengishga katta ahamiyatga ega. Harakat va fikrlashdagi tezkorlik 
hayotning hamma holatida faoliyatdan kuzatilgan unumdorlikni oshiradi va uning mahsuloti sifatli 
bo`lishini ta`minlaydi. 
d) is`tedodli bolalar kamolotida, o`z shaxsiy g`ururini anglab olishda, xilma-xil ijobiy 
sifatlarni to`la ro`yobga chiqarishda milliy sport va o`yinlarning tutgan o`rni benihoyat kattadir. 
Sharqona pedagogika bolalarning yoshiga moslangan tarbiyaning tajribada ko`p martalab 
sinalgan ajoyib vositalarini ishalab chiqqan amalga oshirgan. Halqimiz orasida o`tmishda tarqalgan 
milliy o`yinlar va milliy sport turlari iste`dodli bolalar kamolatida katta o`rin tutgan. 
e) Milliy xalq o`yinlar tartib, insof sohiblarini va o`z ahdida vafoli bo`la oladigan kishilarni 
tarbiyalaydi.
j) milliy xalq va o`yinlari aholi yashash joylari mahallalar va qishloq joylarida keng 
yoyishda erishil. 
z) sog`lom avlod tarbiyasida Samarqand viloyati umumta`lim maktablari milliy xalq 
o`yinlarini targ`ibot qilishda talaygina natijalarga erishmoqdalar. 
Yoshlar orasida milliy xalq o`yinlarni keng targ`ibot qilishla umumta`lim maktablarining 
o`rni beqiyosdir. 
i) sog`lom avlod tarbiyasida oliy. O`quv va hunar texnika o`quv yurtlari milliy sport va 
o`yinlarni keng targ`ib qilishda katta e`tibor berib kelmoqdalar. 
k) sobiq davrida milliy qadriyatlarimiz va shu bilan bir qatorda milliy xalq o`yinlarga katta 
e`tibor berilmoqda. 
Bolalar jismoniy tarbiya darsining boshqa shakllariga nisbatan o‘yinlarda ko‘proq so‘zlashni 
eslab qolish va esda tutish imkoniyatiga ega bo‘ladilar, bu esa ixtiyoriy xotira xususiyatini 
chuqurroq ochishga yordam beradi. Bundan esa shunday xulosalar kelib chiqadi. 
O‘yin bola tomonidan ma’lum rol tanlash va uni ijro etish jarayoni bo‘lib, birtalay 
axborotlarni eslab qolishni talab qiladi. 
Shu boisdan personajning nutq boyligini egallash, hatti-harakatini takrorlashdan iborat ongli 
maqsad bolada oldinroq paydo bo‘ladi va oson amalga oshadi. 
Milliy xalq o‘yinlaridan foydalanishda, ularni qo‘llashda shuni hisobga olish kerakki, bu 
yoshdagi bolalar aniqlikni talab etadigan mayda harakatlarga qaraganda keng, kuchli harakatlarga 
ancha moyil bo‘ladilar. 
Bizning fikrimizcha, milliy xarakatli o‘yinlarni hamma fazilatlar, qobilyatlar, sifatlarni 
tarbiyalash bilan bir qatorda aqliy va harakat ko‘nikma hamda malakalarining shakllanishida asosiy 
o‘rinlarni egallaydi. 
Shunday qilib, boshlang‘ich sinf o‘quvchilari jismoniy tarbiyasining quyidagi asosiy 
vazifalarini bajarishda ham xalq milliy o‘yinlarining roli va o‘rni nihoyatda katta ekanligi ko‘rinadi: 
Sog‘liqni mustahkamlash, o‘quvchilarni to‘g‘ri jismoniy rivojlantirishga va chiniqtirishga 
yordam berish. 
O‘quvchilarga jismoniy madaniyat va sportga oid maxsus bilimlar berish, ularga gigiyenik 
bilim va ko‘nikmalarni singdirish. 
O‘quvchilarda harakat malakalarini va ko‘nikmalarini shakllantirish va takomillashtirish, 
yangi harakat turlariga va harakat faoliyatiga o‘rgatish. 

---

BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA XALQARO BAHOLASH DASTURLARINI JORIY ETISHNING ISTIQBOLLARI