|
126
XALQARO MIQYOSIDAGI ILMIY-AMALIY KONFERENTSIYA MATERIALLARI
Gonkong (571), Rossiya Federatsiyasi (568), Finlyandiya (568) va Singapur (567) kabi davlatlar
yetakchilik qilmoqda. Qozog‘iston ushbu loyihada birinchi marta 2016 yilning aprelida ishtirok
etdi. Ishtirokchilar soni 10256 nafarni tashkil etdi, ulardan 4-sinf o‘quvchilarining 4925 nafari, 4-
sinf o‘quvchilarining 4925 nafar ota-onasi, 234 ta boshlang‘ich maktab o‘qituvchilari, 172 nafar
direktor ishtirok etdi. 2017 yil 5 dekabr kuni YuNESKO Boshqarmasida (Parij, Fransiya) PIRLS-
2016 qatnashadigan 50 dan ortiq mamlakat natijalari e'lon qilinadi.
“Xalqaro tadqiqot PIRLS-2016” XEA ensiklopediyasi eng yaxshi o‘quv dasturlari va yosh
o‘quvchilarning o‘qish qobiliyatlarini rivojlantirish tajribasi haqida noyob axborot materiallarini
taqdim etadi. PIRLS-ga qatnashish O‘zbekistonga boshlang‘ich sinf o‘quvchilari orasida o‘qish
qobiliyatlari darajasini mustaqil ravishda ob’ektiv baholash imkonini beradi. Bundan tashqari,
O‘zbekiston ta’limining ochiqligi va integratsiyalashuvi dunyoning etakchi ta’lim tizimlarining
xalqaro hamjamiyatiga integratsiyalashuvini ta’minlaydi.
Masalan quyidagi jadvallarda (2001, 2006, 2011, 2016 yillarda) PIRLS xalqaro tadqiqotida
ishtirok etgan davlatlar erishgan natijalarini ko‘rishimiz mumkin.
PIRLS-2001 tadqiqotida 35 mamlakat ishtirok etdi. Rossiyaning vakolatli namunasi
mamlakatning 45 ta hududida joylashgan 206 ta maktabdan o‘quvchilarni qabul qildi. Har bir
maktab o‘quvchilarni sinab ko‘rish va so‘roq qilish, shuningdek, ushbu o‘quvchilarning ota-
onalarini, o‘qituvchilari va maktab ma’muriyatining vakillarini so‘roq qilishdi. Jami 4093 ta
boshlang‘ich bitiruvchisi, 4050 nafar ota-onasi, 206 boshlang‘ich maktab o‘qituvchisi va 206 nafar
ishtirokchi maktab ma'muriyati vakillari ishtirok etdi.
PIRLS-2006 tadqiqotida 40 mamlakatdan 215 mingga yaqin o‘quvchi ishtirok etdi. Har bir
mamlakatning namunasi 150 ga yaqin maktabdan taxminan 4000 nafar o‘quvchi bo‘lgan. Rossiya
PIRLS-2006 tadqiqotida mamlakatning 45 mintaqasidagi 232 umumta’lim maktablarining 4,955 ta
boshlang‘ich maktabini bitirgan. O‘quvchilarning test sinovlari uchun 10 ta matn (5 adabiy va 5 ta
axborot) va ular uchun 126 ta topshiriq tayyorlandi. Tadqiqot natijalari bo‘yicha Rossiya, Gonkong
va Singapur o‘quvchilari eng yaxshi natijalarni ko‘rsatdilar. Rossiya birinchi o‘rinni egalladi.
PIRLS-2011 tadqiqotida 45 mamlakatdan 325 mingga yaqin o‘quvchi ishtirok etdi. PIRLS-
2011 tadqiqotida Rossiyadan 42 mamlakatning 202 umumta’lim muassasasidan 4461 nafar
boshlang‘ich sinf bitiruvchilari qatnashdi.
2011 yil ma’lumotlariga ko‘ra, Gonkong, Rossiya, Finlyandiya va Singapur o‘quvchilari
o‘qishni o‘zlashtirib olishda eng muvaffaqiyatli bo‘lgan; ushbu mamlakatlarning to‘rtinchi sinf
o‘quvchilari barcha ishtirokchi mamlakatlar o‘rtasida eng yaxshi natijalarni ko‘rsatdi. Ushbu
mamlakatlarning o‘rtacha ballaridagi farq muhim emas. Boshqa ishtirokchi mamlakatlarning
natijalari to‘rtta yetakchi davlatlar natijalaridan ancha past.
PIRLS- tadqiqotining 2016 yil ma’lumotlariga ko‘ra Rossiya, Singapur va Gonkong
natijalari o‘tgan yillarga nisbatan yuqori natijaga erishganini ko‘rishimiz mumkin.
25-yanvardagi uchrashuvda PIRLS dasturining 2021-yil uchun mo‘ljallangan tadqiqotlarida
O‘zbekistonning ishtirok etishi tashabbusi IEA tashkiloti tomonidan katta olqishlar bilan qarshi
olindi va tashkilot tomonidan barcha kerakli yordam va tavsiyalar berilishi ta’kidlandi. Shuningdek,
yig‘ilishda PIRLS-2021 tadqiqotlarida ishtirok etish bilan bog‘liq tashkiliy masalalar, ya’ni ishtirok
etish shartlari, tadqiqotlarni amalga oshirish bosqichlari, tadqiqotlarning samarali tashkil etishiga
qaratilgan yo‘riqnomalar va boshqa ko‘plab vazifalar atroflicha muhokama qilindi.
Uchrashuv so‘ngida IEA rahbariyatining kengaytirilgan yig‘ilishida O‘zbekiston
vakillarining ishtirokini ta’minlash va rasmiy kelishuv imzolashga kelishib olindi.
Maktab matematika va tabiiy fanlar ta’lim sifatining Xalqaro monitoringi (inglizcha –
TIMSS – Trends in Mathematics and Science Study) - bu dastur bilim yutuqlarini baholash xalqaro
uyushmasi tomonidan tashkillangan (IEA). Ushbu tadqiqot boshlang‘ich ta’limning 4-sinf
o‘quvchilari va 8-sinf o‘quvchilarini turli davlatlarda matematika va tabiiy fanlar bilimlarining
darajasi va sifatini solishtirishga hamda milliy ta’lim tizimidagi farqlarni aniqlashga ko‘maklashadi.
BOSHLANG‘ICH TA’LIMGA XALQARO BAHOLASH DASTURLARINI JORIY ETISHNING ISTIQBOLLARI
Do'stlaringiz bilan baham: |
