Say d u lla m irzayev

b ilm a g a n la r i 
va
tu sh u n m a g a n la r i h o ld a D e h q o n q u lg a h ad eb y o ‘l - y o ‘riq
o ‘rgatadilar, k o ‘rsatm a beradilar. D eh q on q u l shunga ham
chidaydi, yerni, ota-bobolardan qolgan dalalarni ardoqlashni
k a n d a q ilm a y d i. U d a la n i o ‘z s o g ‘l i g ‘id a n , h a tto b o la -
chaqalaridan ham afzal k o ‘radi. Lekin uning bu jonkuyarligi
aslo qadrlanmaydi.
O xir-oqibatda, D ehq on qu lni «paxta ishi» bahonasi bilan
qam aydilar. U m rida qilm agan jinoyatlarni qilding deb, uni
o ‘la si q ilib k alta k la y d ila r, turli a zo b -u q u b a tla rg a d uchor
q iladilar. U n d a n pora u nd irm oq ch i b o ‘ladilar. B ekordan-
b e k o r g a s a k k iz y il q a m o q q a h u k m q ilin g a n b o ‘ls a -d a ,
D e h q o n q u l 
u m id siz la n m a y d i, 
ru h in i 
tu sh ir m a y d i,
adolatsizlikka mardona chidaydi. H ibsga olinib, qish log‘idan
c h iq ib k e ta y o tg a n q a h r a m o n o ta - b o b o la r id a n q o lg a n
muqaddas dalalarga bosh egib: «M en... dalalarni deya qaytib
kelaman! T o ‘pning tagidan b o ‘lsa-da, qaytib kelaman! Y etti
q a v a t y er n in g o stid a n b o ‘lsa -d a , q a y tib k elam a n ! M en i
dalalarim qaytarib keladi...», — deya ahdu paym on qiladi.
Shunday qilib, romanda xalqning mustaqillikka erishganga
q a d a r b o sh id a n k e c h ir g a n b ir a srd a n z iy o d d a v rd a g i
mashaqqatli hayoti yaqqol tasvirlab berilgan. Asarda xalqimizga
x o s, x u su sa n , v a ta n p a rv a rlik , h a lo llik , yerga m u h a b b a t,
adolatga tashnalik, bosqinchilarga nafrat va kelajakka ishonch
fazilatlari ustalik bilan haqqoniy ifodalangan.
«Otamdan qolgan dalalar» romanida Jamoliddin K etm on,