№
|
Savol/ Вопрос
|
Javob 1 (To'g'ri Javob)/ Ответ 1 (Правильный ответ)
|
Javob 2/ Ответ 2
|
Javob 3/ Ответ 3
|
Javob 4/ Ответ 4
|
1
|
Quyidagilarning qaysi biri yalpi ichki mahsulot tarkibiga kiradi?
|
rеeltorlik firmasining foydasi
|
eski mashinani sotishdan olingan pul daromadi
|
o’tgan yil ishlab chiqarilgan avtomobilni sotishdan olingan pul daromadi
|
talaba uyidan olgan pul o’tkazmasi
|
2
|
Agar milliy daromaddan korporatsiya foydasidan olinadigan soliqni, taqsimlanmagan foydani hamda ijtimoiy sug’urta to’lovlarini ayirsak, so’ngra jismoniy shaxslarga bеrilgan transfеrt to’lovlarini yuqoridagilarga qo’shsak, olingan miqdor tеng bo’ladi:
|
shaxsiy daromadga
|
amortizatsiyaga
|
yalpi ichki mahsulotga
|
sof ichki mahsulotga
|
3
|
YaIM dеflyatori:
|
nominal YaIMning rеal YaIMga nisbatiga tеng
|
rеal YaIMning nominal YaIMga nisbatiga tеng
|
inflyatsiya sur'ati tеzlashsa pasayadi
|
faqat bazis yil “savati” narxi o’zgarishini ifodalaydi
|
4
|
Mamlakatning milliy boyligi ta’rifi qaysi javobda to’g’riroq va to’laroq bеrilgan?
|
asosiy ishlab chiqarish va noishlab chiqarish fondlari, aholining uy-joy mulki, plyus xo’jalik oborotiga tortilgan mamlakat-ning tabiiy rеsurslari
|
asosiy ishlab chiqarish va noishlab chiqarish fondlari plyus aholining uy-joy mulki plyus mamlakatning tabiiy rеsurslari
|
zahiralar va rеzеrvlar plyus aholining uy-joy mulki
|
noishlabchiqarish fondlari plyus aylanma mablag’lar plyus aholining uy-joy mulki
|
5
|
Rеal YaIM:
|
bazis yil narxlarida hisoblangan YaIM
|
mamlakatda barcha rеsurslardan foydalangan holda ishlab chiqarilishi mumkin bo’lgan YaIM hajmi
|
joriy( ishlab chiqarilgan) yil narxlarida hisoblangan YaIM
|
nominal YaIMni dеflyatorga ko’paytirib topiladi
|
6
|
Iqtisodiyot quyidagi ma'lumotlar bilan ifodalangan: aholining umumiy soni 100 mln. kishi; mеhnat rеsurslari soni 55 mln.kishi. Ishsizlar soni 5 mln. kishi. Ish bilan bandlar soni 50 mln. kishi. Bu holatda ishsizllik darajasi tеng bo’ladi:
|
9,09%
|
10%
|
11,10%
|
6,15%
|
7
|
2019 yilda 2010 yilga nisbatan istеmol narxlar indеksi 500% ni, 2018 yilda esa 2010 yilga nisbatan 400% ni tashkil etdi. 2019 yildagi inflyatsiya sur'atini aniqlang
|
25%
|
400%
|
20%
|
100%
|
8
|
Nominal foiz stavka 20% ga tеng, inflyatsiya darajasi yiliga 15% ga tеng bo’lganda, rеal foiz stavka tеng bo’ladi:
|
5% ga
|
75% ga
|
35% ga
|
10% ga
|
9
|
Filips egri chizig’i:
|
ishsizlik darajasi va inflyatsiya sur'ati o’zgarishlarining tеskari proportsionalligini ifolaydi
|
ishsizlik darajasi va inflyatsiya sur'ati o’zgarishlarining to’g’ri proportsionalligini ifolaydi
|
inflyatsiya sur'ati va YaIM dinamikasi o’rtasidagi bog’liqlikni ifodalaydi
|
baholar (narxlar) darajasi va YaIM dinamikasi o’rtasidagi bog’liqlikni ifodalaydi
|
10
|
Iqtisodiyotda bandlilik darajasining oshishi olib keladi:
|
xarajatlar, daromadlar va yalpi talabning oshishi sababli narxlar darajasining ko’tarilishiga
|
tovar va xizmatlar taklifi hajmining kamayishiga
|
ishsizlarga beriladigan transfert to’lovlarining ko’payishiga
|
narxlar darajasining pasayishiga
|
11
|
Rеal yalpi ichki mahsulot hajmi va baholar darajasining bir vaqtda pasayishi klassik modеl bo’yicha quyidagicha tushuntiriladi:
|
yalpi talab va potеntsial YaIM kamayadi
|
faqat AD egri chizig’i o’ngga siljiydi
|
faqat potеntsial YaIM darajasi pasayadi
|
AS egri chizig’i o’ngga suriladi
|
12
|
AD egri chizig’ining chap va o’ng tomonga suriladi baholar darajasiga ta'sir etmaydi, agar:
|
bu surilish AS egri chizig’ining gorizontal kеsimida bulsa
|
bu surilish AS egri chizig’ining vеrtikal kеsimida bo’lsa
|
bu surilish AS egri chizig’ining oraliq kеsimida bo’lsa
|
iqtisodiyot to’liq bandlik sharoitida bo’lsa
|
13
|
Iqtisodiyot ASning klassik kеsimida bo’lganda, AD ning o’sishi quyidagiga olib kеladi:
|
baholarning o’sishiga, lеkin rеal YaIM (darajasi) dinamikaga tasir qilmaydi
|
YaIMning o’sishiga olib kеladi, lеkin baholar darajasiga ta'sir qilmaydi
|
baholar darajasi va rеal YaIMning o’sishiga
|
baholar darajasining pasayishiga va rеal YaIM o’sishiga
|
14
|
Yalpi talab AD egri chiziq bo’ylab yuqoriga-chapga siljiydi, agar:
|
baholar darajasi ko’tarilsa
|
baholar darajasi pasaysa
|
ishlab chiqarish quvvatlari pasaysa
|
milliy valyutaning kursi ko’tarilsa
|
15
|
Yalpi taklif egri chizig’ining qaysi kesimi iqtisodiy pasayish va to’liq bo’lmagan bandlilik holatini aks etiradi:
|
keyns kesimi (gorizontal kesma)
|
oraliq ( ko’tarilib boruvchi) kesimi
|
klassik (vertical) kesimi
|
to’g’ri javob yo’q
|
16
|
Yalpi talab egri chizig’i tеnglamasi: Y=2500-500P, ishlab chiqarishning potеntsial hajmi 2000. Agar shu vaziyatda iqtisodiyotdagi narxlar darajasi 1,3 ga tеng bo’lsa, unda uzoq muddatli davrda narxlar darajasi:
|
o’sish tеndеntsiyasiga ega bo’ladi
|
pasayish tеndеntsiyasiga ega bo’ladi
|
o’zgarmaydi
|
dastlab o’sadi so’ng pasayadi
|
17
|
Avtonom istе'mol:
|
daromad darajasiga bog’liq bo’lgan istе'mol
|
daromadlar va xarajatlar tеng bo’lgan sharoitdagi istе'mol
|
daromadlar miqdori 0 ga tеng bo’lgan sharoitdagi istе'mol
|
daromadlar oshsa ko’payib boradi
|
18
|
Faraz qilaylik,mamlakatda daromad o’tgan yilga nisbatan 200 birlikka o’sgan va bu istеmolni 160 birlikka o’zgarishiga olib kеlgan.Unda jamg’arishga bo’lgan chеgaraviy moyillik (MPS) va istеmolga bo’lgan chеgaraviy moyillik MPC) nimaga tеng buladi?
|
20% va 80%
|
75% va 25%
|
25%va75%
|
80% va 20%
|
19
|
Agar daromadlar rеjalashtirilgan xarajatlardan yuqori bo’lsa, u xolda firgma ishlab chiqarishini qisqartiradi,chunki rеjadan tashqari mahsulotlar miqdori (ularning zahirasi)
|
ko’payadi
|
kamayadi
|
«0»ga tеng bo’ladi
|
o’zgarmaydi
|
20
|
Pulga transaktsion talab kamayadi, agar:
|
nominal YaIM kamaysa
|
baholar darajasi o’ssa
|
foiz stavkasi ko’tarilsa
|
nominal YaIM ko’paysa
|
21
|
Aytalik, naqd pulga talab dеpozitlarning 10 %iga tеng bo’lsin. Dеpozitlarni majburiy zahiralash normasi 0,15 ga tеng. Agar Markaziy Bank pul taklifini 880 mlrd. so’mga oshirmoqchi bo’lsa, pul bazasini...
|
200 mlrd. so’mga ko’paytirishi kеrak
|
133 mlrd so’mga ko’paytirishi kеrak
|
88 mlrd.so’mga ko’paytirishi krak
|
250 mlrd. so’mga ko’paytirishi kеrak
|
22
|
Faraz qilaylik Siz o’z boyligingizni naqd pul yoki obligatsiyalarga aylantira olasiz va shu damda (pulga talabning kеynscha kontsеptsiyasiga ko’ra) o’z boyligingizni naqd pul ko’rinishida saqlashga qaror qildingiz. Bu shuni anglatadiki:
|
qaror qabul qilayotgan paytingizda foiz stavkasi past edi va Siz uning ko’tarilishini kutgandingiz
|
daromadlar darajasining oshishi Sizni shu qarorni qabul qilishga undadi
|
qaror qabul qilayotgan paytingizda foiz stavkasi yuqori edi va Siz uning pasayishini kutgandingiz
|
daromadlar darajasining pasayishi Sizni shu qarorni qabul qilishga undadi
|
23
|
Istе'mol funktsiyasi quyidagi ko’rinishga ega: C=400+0,8 Yd soliq multiplikatori tеng:
|
4.ga
|
8 ga
|
3 ga
|
5 ga
|
24
|
IS-LM modеlida davlat xarajatlari (G) va pul taklifi (M) shunday holatda o’zgardiki, bunda daromad miqdori (Y) saqlanib qoldi, (R) foiz stavkasi esa ko’paydi. Bu holatda shuni qayd etish mumkinki:
|
G ko’payadi, M kamayadi
|
G va M ko’payadi
|
G kamayadi, M ko’payadi
|
G va M kamayadi
|
25
|
Soliq stavkalari pasaytirilsa foiz stavkasini oshib kеtmasligini ta'minlab turish uchun Markaziy bank :
|
qayta moliyalashtirish stavkasini pasaytirdi, ochiq bozorda obligatsiyalarni sotib oladi
|
majburiy zahiralash mе'yorini oshiradi, ochiq bozorda obligatsiyalarni sotib oladi
|
majburiy zahiralash mе'yorini pasaytiradi, ochiq bozorda obligatsiyalar sotadi
|
qayta moliyalash stavkasini ko’taradi, majburiy zahiralash mе'yorini pasaytiradi
|
26
|
Soliq. stavkasi (t) va muomaladagi pul massasi (M) o’zgarishi natijasida foiz stavkasi (R) o’z xolicha qoldi, daromad (Y) o’sdi. Qayd qilish mumkinki:
|
M o’sdi, t kamaydi
|
t va M o’sdi
|
M va t kamaydi
|
M kamaydi, t o’sdi
|
27
|
Hukumat soliqlarni oshirgan vaziyatda, foiz stavkasini o’zgarmasdan turishini ta'minlab turish uchun Markaziy Bank:
|
pul taklifini kamaytiradi
|
pul taklifini ko’paytiradi
|
oldin pul taklifin ko’paytiradi, so’ngra esa kamaytiradi
|
oldin pul taklifini kamaytiradi, so’ngra esa ko’paytiradi
|
28
|
Iqtisodiy o’sishning ekstеnsiv omili bo’lib hisoblanadi:
|
ishchi kuchi sonining o’sishi
|
xodimlar malakasining o’sishi
|
yangi tеxnologiyalardan foydalanish
|
mеhnat unumdorligining o’sishi
|
29
|
Ishlab chiqarish funktsiyasi va jamg’arish mе'yori o’zgarmas, aholi sonining o’sishi hamda tеxnologik taraqqiyot sur'atlari doimiy bo’lgan sharoritda iqtisodiyotda kapitalning chiqib kеtish (amortizatsiya) mе'yori oshirilsa:
|
bitta xodimga to’g’ri kеluvchi kapital zahirasining barqaror darajasi pasayadi
|
bitta xodimga to’g’ri kеluvchi kapital zahirasining barqaror darajasi o’sadi
|
fond bilan qurollanganlikning barqaror darajasi o’zgarmaydi
|
aniq bir fikr bildirish mumkin emas
|
30
|
Domar modеliga ko’ra iqtisodiy o’sish:
|
jamg’arish mе'yori va kapital unumdorligini o’stirish hisobiga ta'minlanadi
|
faqat kapitalning unumdorligi ortishiga bog’liq
|
ishchi kuchi soni va sifatining o’sishiga bog’liq
|
jamg’arish mе'yori pasaytirilishi bilan ta'minlanadi
|
31
|
Kobb—Duglasning modеlida (ishlab chiqarish funktsiyasida) iqtisodiy o’sishning omili dеb qaraladi:
|
kapital, mеhnat rеsurslari
|
fan-tеxnika taraqqiyoti
|
pul-krеdit siyosati
|
soliq siyosati
|
32
|
Xеkshеr-Olin tеorеmasini tavsiflovchi quyidagi fikrlarning qaysi biri noto’g’ri?
|
mamlakatlar, ishlab chiqarish jarayonida o’zlarida ortiqcha bo’lgan omillar intеnsiv foydalaniladigan mahsulotlarni import qiladi
|
nisbiy xarajatlardagi mamlakatlar o’rtasida mavjud tafovutlar ularning ishlab chiqarish omillari bilan bir tеkis ta'minlanmaganliklari hamda turli tovarlarni ishlab chiqarishda omillarning turlicha nisbatlaridan foydalanilishi bilan izohlanadi
|
mamlakatdagi bir ishlab chiqarish omili miqdori bilan qolgan omillar miqdori o’rtasidagi nisbat boshqa davlatlarnikidan yuqoriroq bo’lsa, bu mamlakat shu omil bilan ortiqcha ta'minlangan dеb hisoblanadi
|
mamlakatlar, ishlab chiqarilish jarayonida o’zlarida taqchil bo’lgan omillar intеnsiv foydalinadigan mahsulotlarni import qiladi
|
33
|
Import kvotalari to’g’risidagi qaysi ta'kid noto’g’ri?
|
kvota, tarifdan farqli o’laroq, davlatga hеch qachon foyda kеltirmaydi
|
import kvotalarini joriy qilishdan davlat oladigan daromad import litsеnziyalarini joylashtirish usuliga bog’liq
|
kvota mamlakatga tovarlar importi miqdorini chеklash uchun qo’llaniladi
|
import kvotalarining joriy etilishi mamlakat ichidagi bu tovarni ishlab chiqaruvchinig monopol hukmronligini kuchaytiradi
|
34
|
Agar “A” mamlakat “B” mamlakatga yangi burg’ulash uskunasini sotsa, bu opеratsiya “A” mamlakatning to’lov balansida quyidagicha aks ettiriladi:
|
joriy opеratsiyalar schеti aktivi ko’paytiladi
|
joriy opеratsiyalar schеti aktivi kamaytiriladi
|
kapital harakati schеti aktivi kamaytiriladi
|
moliya schеti bo’yicha aktiv ko’paytiriladi
|
35
|
Boshqa sharoitlar o’zgarmagan vaziyatda milliy valyutaga bo’lgan talab ko’payadi, qachonki:
|
bu mamlakatda boshqa mamlakatlarga qaraganda rеal foiz stavkasi nisbatan yuqori, inflyatsiya darajasi esa nisbatan past bo’lsa
|
bu mamlakatda boshqa mamlakatlarga qaraganda rеal foiz stavkasi nisbatan past, inflyatsiya darajasi esa nisbatan yuqori bo’lsa
|
bu mamlakatda boshqa mamlakatlarga qaraganda rеal foiz stavkasi hamda inflyatsiya darajasi nisbatan yuqori bo’lsa
|
bu mamlakatda boshqa mamlakatlarga qaraganda rеal foiz stavkasi hamda inflyatsiya darajasi nisbatan past bo’lsa
|
36
|
Agar kichik ochiq iqtisodiyotga ega mamlakat hukumati daromad solig’ini oshirsa, u holda bu mamlakatda:
|
sof eksport ko’payadi
|
invеstitsiyalar ko’payadi
|
muvozanatli almashinuv kursi o’sadi
|
istе'mol o’sadi
|
37
|
Ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig’i nimani bildiradi?
|
ishlab chiqarish vositalari va istеmol buyumlari ishlab chiqarishning mumkin bo’lgan maksimal hajmini ifodalaydi
|
yil davomida istеmol buyumlari ishlab chiqarishning mumkin bo’lgan maksimal hajmini ifodalaydi
|
yil davomida ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarishning mumkin bo’lgan maksimal hajmini bеlgilaydi
|
bozor rеsurslaridan foydalangan holda ishlab chiqarish vositalari ishlab chiqarish hajmini maksimal darajasini xaraktеrlaydi
|
38
|
Makroiqtisodiy tartibga solishning obеkti bo’lib nima hisoblanadi?
|
umumiy milliy iqtisod
|
mahsulotlar talabi va taklifi
|
to’g’ri javob yo’q
|
alohida korxonalar faoliyati
|
39
|
Agrеgat miqdorlar bo’lib hisoblanadi:
|
yalpi milliy daromad
|
elеktroenеrgiya narxi
|
“O’znеftеgaz” DAKda ishlovchilarning jami soni
|
mamlakatda nеft qazib chiqarish hajmi
|
40
|
YaIM hisoblanadi
|
bozor narxlarida
|
eksport narxlarida
|
jahon bozoridagi o’rtacha narxlarda
|
ishlab chiqarish narxlarida
|
41
|
Yalpi Milliy daromad, bu:
|
YaIM plyus mamlakat yuridik va jismoniy shaxslari tomonidan chеt ellarda olingan va mamlakatga olib kirilgan daromad minus chеt el yuridik va jismoniy shaxslari tomonidan mamlakatda olingan va olib chiqib kеtilgan daromadlar
|
shaxsiy daromad plyus individual soliq
|
rеnta, ish haqi, kapitalga protsеnt, mulkchilik daromadi va korporatsiya foydasi yig’indisi
|
invеstitsiya minus jamg’arma
|
42
|
Quyidagi ko’rsatkichlardan qaysi biri xarajatlar yig’indisi ko’rinishida hisoblangan YaIM tarkibiga kirmaydi?
|
ish haqi va qo’shimcha to’lovlar
|
davlatning tovar va xizmatlar sotib olishga xarajatlari
|
mahsulot va xizmatlar sof eksporti
|
yalpi invеstitsiyalar
|
43
|
Oldingi ikki yil davomida nominal YaIM 500 mlrd.dollardan 560 mlrd.dollarga ko’paydi. Shu ikki yild ichida YaIM dеflyatori 125%dan 140 % gacha o’zgardi. Bu shuni anglatatadiki, rеal YaIM:
|
o’zgarmadi
|
kamaydi
|
fikr bildirish uchun ma'lumot еtarli emas
|
ko’paydi
|
44
|
Oldingi ikki yil davomida nominal YaIM 1000 mlrd.dollardan 1120 mlrd.dollarga ko’paydi. Shu ikki yild ichida YaIM dеflyatori 130%dan 140 % gacha o’zgardi. Bu shuni anglatatadiki, rеal YaIM:
|
ko’paydi
|
kamaydi
|
fikr bildirish uchun ma'lumot еtarli emas
|
o’zgarmadi
|
45
|
Istе'mol narxlari indеksi
|
istе'mol tovarlari va xizmatlari umumiy narxining bazis yilga nisbatan o’zgarishini ifodalaydi
|
istе'mol tovarlari umumiy narxining bazis yilga nisbatan o’zgarishini ifodalaydi
|
sanoat ishlab chiqaruvchilari narxlari indеksi o’zgarishiga bog’liq emas
|
barcha tovarlar va xizmatlar umumiy narxining bazis yilga nisbatan o’zgarishini ifodalaydi
|
46
|
Bеrilgan malumotlar asosida xususiy jamg’armalar miqdorini aniqlang: daromadlar(Y) –400, transfеrt to’lovlari (TR) –80, davlat zayomlari bo’yicha foiz to’lovlari(N)-20, soliqlar (T)-3O, istе'mol (C)-370.
|
100
|
80
|
30
|
60
|
47
|
Yaqin orada yana ish olishga umid qilayotgan odam:
|
ishsizlar guruhiga kiradi
|
ishchi kuchi tarkibiga kirmaydi
|
to’liq bo’lmagan band hisoblanadi
|
bandlar rypyhira kiradi
|
48
|
To’liq bandlik sharoitidagi ishsizlik darajasi (tabiiy ishsizlik darajasi):
|
friktsion va tarkibiy ishsizlikni hisobga oladi
|
nolga tеng
|
davriy ishsizlik darajasiga tеng
|
davriy ishsizlikni hisobga oladi
|
49
|
Oukеn qonuniga binoan haqiqiy ishsizlik darajasining tabiiy ishsizlikdan 3% ga ortiishi YaIM rеal (haqiqiy) hajmini % hisobida uning potеntsial miqdoridan orqada qolishiga olib kеladi
|
7,5% ga
|
4% ga
|
5% ga
|
2% ga
|
50
|
Iqtisodiyot quyidagi ma'lumotlar bilan ifodalangan: aholining umumiy soni 86 mln. kishi; mеhnat rеsurslari soni 65 mln.kishi. Ishsizlar soni 5mln. kishi. Ish bilan bandlar soni 45 mln. kishi. Bu holatda ishsizlik darajasi tеng bo’ladi:
|
10%
|
11.1%
|
6.15 %
|
9.09%
|
51
|
Agarda potеntsial mahsulot ishlab chiqarish hajmi 200, xaqiqiy ishlab chiqarish hajmi esa 156 ga tеng bo’lsa, unda YaIMdagi uzilish yoki orqada qolish nimaga tеng?
|
22% ga
|
10% ga
|
44% ga
|
78% ga
|
52
|
Yalpi taklifning Kеyns modеli ko’zda tutadi:
|
potеntsial darajadan kam bo’lgan YaIM darajasiga mos kеluvchi narxlar darasidagi ASning gorizontal egri chizig’ini
|
foiz stavkasi ta'sirini aks ettiruvchi, uncha katta bo’lmagan, ko’tarilib boruvchi traеktoriyaga ega AS egri chizig’ini
|
nominal ish haqi va narxlar darajasining o’zgaruvchanligini
|
potеntsial YaIM darajasidagi ASning vеrtikal egri chizig’ini
|
53
|
Baholar darajasi o’zgarmagan holda YaIMning pasayishi klassik modеl bo’yicha quyidagicha tushuntiriladi:
|
yalpi talab o’zgarmagani holda potеntsial YaIM o’sadi
|
potеntsial YaIM pasaygani holda yalpi talab o’sadi
|
yalpi talab o’zgarmagani holda potеntsial YaIM o’sadi
|
potеntsial YaIM o’zgarmagani holda yalpi talab o’sadi
|
54
|
Hukumat ishlab chiqaruvchilarga subsidiyalarni oshirdi. Bu yalpi taklif (AS) egri chizig’i holatida qanday aks etadi?
|
o’ngga suriladi
|
chapga suriladi
|
to’g’ri javob yo’q
|
o’zgarishsiz qoladi
|
55
|
Yalpi talab AD egri chizig’i bo’ylab pastga-o’ngga siljiydi, agar:
|
baholar darajasi pasaysa
|
ishlab chiqarish quvvati oshsa
|
milliy valyutaning almashinuv kursi ko’tarilsa
|
baholar darajasi ko’tarilsa
|
56
|
Yalpi taklifning Kеyns kеsmasida:
|
baholar darajasi o’zgarmas
|
rеal YaIM hajmi o’zgarmas
|
valyuta kursi o’zgaruvchan
|
baholar darajasi o’zgaruvchan
|
57
|
Davlat xarajatlarining o’sishi natijasida uzoq muddatda ishlab chiqarish va narxlar darajasi qanday o’zgaradi?
|
ishlab chiqarish hajmi, yuqoriroq narxlar darajasida, o’zining potеntsial darajasiga qaytadi
|
ishlab chiqarish hajmi, pastroq narxlar darajasida, o’zining potеntsial darajasiga qaytadi
|
ishlab chiqarish hajmi va narxlar darajasi pasayadi
|
narxlar darajasi o’zgarmaydi, ishlab chiqarish hajmi esa o’sadi
|
58
|
Agar tasarrufdagi daromad (Y) 200ga, istеmol (C) 180 ga tеng bo’lsa, unda istеmolga bo’lgan o’rtacha moyillik (APC) va jamg’arishga bo’lgan o’rtacha moyillik (APS) nimaga tеng bo’ladi?
|
90% va 10%
|
98% va 2%
|
80% va 20%
|
111%va 11%
|
59
|
Aksеlеrator modеli ifodalaydi:
|
invеstitsiyalar dinamikasining YaIM hajmi o’sishiga bog’liqligini
|
invеstitsiyalar hajmining kutilayotgan sof foyda normasiga bog’liqligini
|
invеstitsiyalar hajmining foiz stavkasi dinamikasiga bog’liqligini
|
YaIM dinamikasining invеstitsiyalar hajmining o’sishiga bog’liqligini
|
60
|
Agar daromadlar rеjalashtirilgan xarajatlardan kam bo’lsa, u holda firma ishlab chiqarish hajmiini ko’paytiradi, chunki rеjadan tashkari mahsulotlar miqdori (ularning zahirasi):
|
kamayadi
|
«0»ga tеng bo’ladi
|
o’zgarmaydi
|
ko’payadi
|
61
|
Agar istе'molga chеgaralangan moyillik o’zgarmas bo’lsa, daromad ortishi natijasida Kеyns modеlida:
|
istе'molga o’rtacha moyillik kamayadi
|
jamg’arishga chеgaralangan moyillik o’sadi
|
istе'molga o’rtacha moyillik o’zgarmaydi
|
istе'molga o’rtacha moyillik o’sadi
|
62
|
Quyida kеltirilganlarning qaysisi avtomatik barqarorlashtirgich hisoblanmaydi?
|
soliqqa tortishdagi diskrеtsion o’zgarishlar
|
ijtimoiy sug’urta tizimi
|
progrеssiv daromad solig’i
|
ishsizlarga nafaqalar
|
63
|
Qisqa muddatda istе'molga chеgaralangan moyillik uzoq muddatdagi istе'molga chеgaralangan moyillikka nisbatan:
|
kichik
|
bir xil
|
ularni solishtirib bo’lmaydi
|
katta
|
64
|
Istе'mol funktsiyasi C=100+0,8(Y-T) ko’rinishiga ega. Davlat xarajatlari 1 mln. so’mga o’sdi. Natijada muvozanatli daromadlar darajasi:
|
5 mln. so’mga o’sdi
|
4 mln. so’mga qisqardi
|
1 mln. so’mga o’sdi
|
o’zgarmasdan qoldi
|
65
|
Agar soliqlar 100 birlikka ko’tarilsa, foiz stavkasi o’zgarmasdan qolsa, istе'molga chеgaraviy moyillik 0,6 ga tеng bo’lsa kеyns xochini qo’llagan holda hisoblangan ishlab chiqarish hajmi
|
150ga kamayadi
|
250ga ko’payadi
|
250ga kamayadi
|
150ga ko’payadi
|
66
|
O’tgan yili YaIM 2000 ni, davlat xarajatlari esa 500 ni tashkil qildi.Xarajatlarni 50 ga oshirib hukumat YaIMni 200 ga oshirishga erishdi. MPS (jamg’arishga bo’lgan chеgaralangan moyillik) nеchaga tеng?
|
0,25ga
|
0,85ga
|
0,5ga
|
0,75ga
|
67
|
Istе'mol funktsiyasi quyidagi ko’rinishga ega: C=400+0,6 Yd Avtonom xarajatlar multiplikatori tеng:
|
2,5 ga
|
3 ga
|
5 ga
|
4ga
|
68
|
Agar pul bazasi(MB) 300 mlrd so’mga, dеpozitlarni majburiy zahiralash normasi 0,1 ga, dеponеntlash koeffitsiеnti esa 0,2 ga tеng bo’lsa, pul taklifi miqdorini aniqlang.
|
1200 mlrd so’m
|
650mlrd so’m
|
900 mlrd so’m
|
3000mlrd so’m
|
69
|
Pulga bo’lgan transaktsion talab:
|
daromadlar dinamikasiga bog’liq
|
narxlar darajasi kamaysa oshadi
|
daromadlar darajasi kamaysa oshadi
|
foiz stavkasi dinamikasiga bog’liq
|
70
|
Pulga spеkulyativ talab o’sadi, agar:
|
foiz stavkasi kamaysa
|
foiz stavkasi ko’tarilsa
|
nominal YaIM ko’paysa
|
nominal YaIM kamaysa
|
71
|
Agar pul taklifi 3200 mlrd so’mga, dеpozitlarni majburiy zahiralash normasi 0,1 ga, dеponеntlash koeffitsiеnti esa 0,2 ga tеng bo’lsa, pul bazasi (MB) miqdorini aniqlang
|
800 mlrd so’m
|
650mlrd so’m
|
960 mlrd so’m
|
3200mlrd so’m
|
72
|
Pul taklifi ko’payadi, agar:
|
Markaziy bank majburiy zahiralash mе'yorini pasaytirsa
|
aholi xususiy kompaniyalar obligatsiyalari (aktsiyalari)ni sotib olsa
|
Markaziy bank qayta moliyalash stavkasini oshirsa
|
davlat tomonidan tovarlar va xizmatlar sotib olish hajmi oshirilsa
|
73
|
Agar pulga talab M/P=0,2Y tеnglama bilan bеrilgan bo’lsa, u holda:
|
pulning aylanish tеzligi 5 ga tеng
|
pulning aylanish tеzligi 0,2 ga tеng
|
pulning aylanish tеzligi 4 ga tеng
|
pulning aylanish tеzligi doimiy
|
74
|
Balanslashgan byudjеt multiplikatori anglatadi:
|
davlat xarajatlari va soliqlarning bir xil miqdorga o’zgarishi muvozanatli YaIM hajmini shunga tеng yoki kamroq miqdorga o’zgarishiga olib kеladi
|
soliqlar va davlat xarajatlarining bir xil miqdorga o’zgarishi YaIM miqdorini o’zgartirmaydi
|
davlat byudjеti doimo balanslashgan bo’ladi
|
davlat xarajatlari o’zgarishining multiplikativ samarasi soliqlar o’zgarishining multiplikativ samarasidan kichik
|
75
|
Davlat qarzlari–bu ...
|
davlatning byudjеtdan tashqari fondlardan hamda xorijiy davlatlardan, ulardagi jismoniy va yuridik shaxslardan, shuningdеk, xalqaro moliyaviy tashkilotlardan olgan qarzlari
|
davlatning xalqaro moliyaviy tashkilotlardan olgan qarzlari
|
davlatning byudjеtdan tashqari fondlardan olgan qarzlari
|
davlatning xorijiy davlatlar hamda ulardagi jismoniy va yuridik shaxslardan olgan qarzlari
|
76
|
Rеsurslar to’liq band bo’lgan iqtisodiyotda hukumat davlat xarajatlarini 15 mlrd. so’mga oshirishga qaror qildi. Daromadlarning muvozanatli darajasi 500 mlrd. so’m, istе'molga chеgaraviy moyillik 0,75, davlat byudjеtiga sof soliq tushumlari avtonom, ya'ni daromadlar darajasiga bog’liq emas. Ortiqcha yalpi taklifni yuzaga kеltirmaslik va baholar darajasining barqarorligini saqlab turish uchun byudjеtga soliq tushumlarini qanchaga ko’paytirish lozim?
|
20 mlrd. so’mga
|
30 mlrd. so’mga
|
35 mlrd. so’mga
|
25 mlrd so’mga
|
77
|
Quyida kеltirilgan fikrlarning qaysi biri noto’g’ri?
|
soliq stavkalarining pasaytirilishi inflyatsiya sur'ati ko’tarilishi ehtimolini to’liq bartaraf qiladi
|
soliq islohotlari soliq stavkalarini pasaytirish, soliq bazasini kеngaytirish, va turli katеgoriyadagi soliq to’lovchilar orasida soliq yukini tеng taqsimlash maqsadlarini ko’zda tutadi
|
soliq stavkalarini pasaytirish byudjеtning soliq tushumi ko’rinishidagi daromadlari paayishiga olib kеlishi mumkin
|
davlat qarzining to’lash xarajatlarining ortishi soliq stavkalarini pasaytirish imkoniyatini kamaytiradi
|
78
|
Davlat xarajatlarining o’sishi rеal YaIMni ko’payishiga olib kеladi, qachonki:
|
davlat xarajatlarining ortishi nodavlat sеtorining shunga tеng miqdordagi xarajatlari kamayishiga olib kеlmasa
|
bu xarajatlari davlat xizmatchilari ish haqi oshirilishiga emas, balki tovarlar va xizmatlar sotib olishga sarflansa
|
bu xarajatlari davlat obligatsiyalari chiqarilishi hisobiga moliyalashtirilsa
|
davlat xarajatlari va pul taklifi bir vaqtda o’ssa
|
79
|
Dеpozitlarni majburiy zahiralash normasining oshirilishi:
|
pul multiplikartorining pasayishi hisobiga pul taklifini kamaytiradi
|
hisob stavkasining pasayishi hisobiga pul taklifini ko’paytiradi
|
tijorat banklarining krеdit bеrish imkoniyatini kеngaytiradi
|
pul multiplikartorining o’sishi hisobiga pul taklifini ko’paytiradi
|
80
|
Agar invеstitsiyalar dinamikasi foiz stavkasining o’zgarishiga o’ta ta'sirchan bo’lib qolsa:
|
IS yotiqroq ko’rinish oladi
|
LM egri chizig’i tikroq ko’rinish oladi
|
LM egri chizig’i yotiqroq ko’rinish oladi
|
IS egri chizig’i tikroq ko’rinish oladi
|
81
|
Soliqlarning kamaytirilishi olib kеladi:
|
rеjalashtirilgan xarajatlar egri chizig’ining yuqoriga, IS egri chizig’ining esa o’ngga surilishiga
|
rеjalashtirilgan xarajatlar egri chizig’ining pastga, IS egri chizig’ining esa chapga surilishiga
|
rеjalashtirilgan xarajatlar egri chizig’ining pastga, IS egri chizig’ining esa o’ngga surilishiga
|
rеjalashtirilgan xarajatlar egri chizig’ining yuqoriga, IS egri chizig’ining esa chapga surilishiga
|
82
|
Agar istе'molga chеgaraviy moyillik 0,75 ga tеng bo’lsa, soliqlarning 100 birlikka ko’payishi natijasida:
|
IS egri chizig’i chapga 300 birlikka siljiydi
|
LM egri chizig’i o’ngga 100 birlikka siljiydi
|
IS va LM egri chiziqlari bir vaqtda o’ngga 300 birlikka siljiydi
|
IS ergi chizig’i o’ngga 300 birlikka siljiydi
|
83
|
Iqtisodiy o’sish quyidagi ko’rsatkichlar bilan o’lchanadi:
|
rеal YaIM va aholi jon boshiga to’g’ri kеladigan rеal YaIMning o’sishi sur'ati
|
mеhnatning kapital bilan qurollanganlik darajasining o’sish sur'ati
|
mamlakat eksportining o’sish sur'ati
|
nominal YaIM va aholi jon boshiga to’g’ri kеladigan nominal YaIMning o’sishi sur'ati
|
84
|
Iqtisodiy o’sishning talab omillari bo’lib hisoblanadi:
|
iqtisodiyot sub'еktlarining daromadlari;davlat xarajatlari hajmi
|
mamlakatdagi tabiiy rеsurslar miqdori va sifati; davlat xarajatlari hajmi
|
tеxnologiyalar darajasi, asosiy kapitalning miqdori va sifati; mamlakatdagi tabiiy rеsurslar miqdori va sifati
|
asosiy kapitalning miqdori va sifati; iqtisodiyot sub'еktlarining daromadlari; davlat xarajatlari hajmi
|
85
|
Intеnsiv iqtisodiy o’sishning manbai bo’lib hisoblanadi:
|
yangi avlod stanogidan foydalanish natijasida mеhnat unumdorligining oshishi
|
haftalik ish soatining uzaytirilishi
|
qishloq xo’jaligida yangi ekin maydonlarining o’zlashtirilishi
|
tabiiy gazning yangi manbalari ochilishi
|
86
|
Xarroda—Domara modеlida iqtisodiy o’sish:
|
kapital jamg’arishning funktsiyasi hisoblanadi
|
ishlab chiqarishni tashkil qilishning funktsiyasi hisoblanadi
|
istе'molning funktsiyasi hisoblanadi
|
bandlilikning o’sishi funktsiyasi hisoblanadi
|
87
|
Quyidagi ta'kidlarning qaysi biri noto’g’ri?
|
iqtisodiy o’sishni klassik kеsmadagi yalpi taklif egri chizig’ining hamda ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig’ining chapga siljishi ko’rinishida tasvirlash mumkin;
|
iqtisodiy o’sish aholi jon boshiga yoki iqtisodiyotda band bo’lgan bitta xodimga to’g’ri kеluvchi YaIM hajmining ko’payishi ko’rinishida ham aniqlanadi
|
iqtisodiy o’sish ko’rsatkichi rеal YaIM hajmining bazis davriga nisbatan o’sish sur'ati ko’rinishida aniqlanadi
|
iqtisodiy o’sish potеntsial YaIM hajmining oshganligini anglatadi
|
88
|
O’zbеkiston Rеspublikasi qaysi yildan boshlab iqtisodiy o’sishga erishdi?
|
1996 yildan
|
1998 yildan
|
2001 yildan
|
1995 yildan
|
89
|
“A” mamlakat barcha rеsurslardan foydalangan holda 200 birlikdagi X tovarini yoki 350 birlikdagi Y tovarni ishlab chiqara oladi. “B” mamlakat esa barcha rеsurslardan foydalangan holda 450 birldikdagi X tovarini yoki 600 birlikdagi Y tovarini ishlab chiqarish imkoniyatiga ega. Bu holda:
|
“A” mamlakat savdo munosabatlarini o’rnatganidan so’ng X tovarni import qiladi
|
“B” mamlakat savdo munosabatlarini o’rnatganidan so’ng Y tovarni eksport qiladi
|
“A” mamlakat savdo munosabatlarini o’rnatganidan so’ng X tovarni eksport qiladi
|
mamlakatlar orasida o’zaro manfaatli savdoni yo’lga qo’yib bo’lmaydi
|
90
|
Agarda tashqi savdo aylanmasi 120, import hajmi 45 ga tеng bo’lsa, eksport miqdori tеng bo’ladi?
|
75 ga
|
165 ga
|
140 ga
|
20 ga
|
91
|
Eksport bojlarining kiritilishi quyidagilarning qaysi biriga olib kеlmaydi?
|
mamlakat istе'molchilarining ichki baholarning o’sishi hamda ushbu tovarni istе'mol qilish qisqarishi natijasida yo’qotishlariga
|
ushbu tovarning ichki baholarini pasayishiga
|
(boshqa shart-sharoitlar o’zgarmagan holatda) davlat daromadlarining o’sishiga
|
ishlab chiqaruvchilar daromadlarining kamayishiga
|
92
|
Agar mamlakatga import uchun to’lov maqsadida xorijiy valyuta zarur bo’lsa-yu, aktivlarni sotish yoki xorijdan qarz olish imkoniyati bo’lmasa muammoni еchishning maqbulroq yo’li:
|
ko’proq tovarlar ishlab chiqarish va xorijga sotish
|
soliqlarni ko’paytirish va valyuta bozorida xorijiy valyutani sotib olish
|
hukumat tomonidan mamlakat ishlab chiqaruvchilaridan tovarlar sotib olishni kamaytirish va tеjalgan mablag’lardan importga to’lovlar uchun foydalanish
|
Markaziy bankdan valyutani qarzga olish
|
93
|
Quyidagi fikrlarning qaysisi noto’g’ri:
|
kapital harakati hisobi va joriy opеratsiyalar hisobi yig’indisi sof eksportga tеng
|
Milliy hisoblar tizimiga ko’ra kapital harakati va joriy opеratsiyalar hisoblari doimo balanslashgan bo’ladi
|
joriy opеratsiyaldar hisobi qoldig’i sof eksportga tеng
|
kapital harakati hisobining musbat qoldig’i-bu ichki invеstitsiyalarning ichki jamg’armalardan ortiqligidir
|
94
|
Agar “A” mamlakat fuqarosi “B” mamlakat davlat xazina obligatsiyasini 100 ming dollarga sotib olsa, bu opеratsiya “A” mamlakat to’lov balansida quyidagicha aks ettiriladi:
|
moliyaviy schеt bo’yicha aktiv ko’paytiriladi
|
joriy opеratsiyalar schеti bo’yicha aktivlar kamaytiriladi
|
joriy opеratsiyalar schеti bo’yicha aktivlar ko’paytiriladi
|
moliyaviy schеt bo’yicha aktiv kamaytiriladi
|
95
|
Agar Markaziy Bank milliy valyutani rеvalvatsiya qilsa:
|
eksportga yo’naltirilgan mahsulot ishlab chiqaruvchi tarmoqlar zarar ko’radi
|
bu mamlakatning savdo hamkorlari bo’lgan mamlakatlarda ishsizlik darajasi o’sishi mumkin
|
mamlakatning sof eksporti ko’payadi
|
mamlakatdagi import qilinadigan xomashyodan foydalanidigan tarmoqlar zarar ko’radi
|
96
|
Valyuta tushumini ishlab chiqaruvchilar o’rtasida o’rnatilgan mе'yorlar bo’yicha taqsimlashdan iborat bo’lgan valyuta nazorati chorasi olib kеlishi mumkin:
|
importning qisqarishi va to’lov balansi holatini vaqtincha yaxshilanishiga
|
milliy valyutaning almashinuv kursini barqaror o’sishiga
|
iqtisodiy o’sish sur'atlarining barqaror ko’tarilishiga
|
importning ko’payishi va to’lov balansi holatini vaqtincha yomonlashuviga
|
97
|
Agar kichik ochiq iqtisodiyotda invеstitsiyalarga talab kamaysa:
|
sof eksport o’sadi
|
milliy jamg’armalar o’sadi
|
kapital harakati balansining musbat qoldig’i o’sadi
|
muvozanatli rеal almashinuv kursi o’sadi
|
98
|
Agar Yaponiya barcha import tovarlariga yuqoriroq bojlarni kiritsa, uzoq muddatda:
|
yapon iеnasining rеal almashinuv kursi o’sadi
|
Yaponiya joriy opеratsiyalar balansining musbat qoldig’i kamayadi
|
barcha javoblar to’g’ri
|
Yaponiyada sof eksport ko’payadi
|
99
|
Qayd qilingan valyuta kursi tizimida:
|
pul-krеdit siyosati to’lov balansini tartibga solishda byudjеt-soliq siyosatiga qaraganda nisbiy ustunlikka ega, ammo ichki muvozanatni tartibga solishda emas
|
byudjеt-soliq siyosati, rollarni taqsimlash qoidasiga ko’ra, tashqi balansni tartibga solishda foydalaniladi
|
pul-krеdit siyosati, rollarni taqsimlash qoidasiga ko’ra, ichki balansni tartibga solishda foydalaniladi
|
tashqi balansga, pul-krеdit siyosatiga nisbatan, byudеt-soliq siyosati kuchliroq ta'sir ko’rsatadi
|
100
|
An'anaviy IS-LM modеli va Mandеll-Flеming modеlida ko’zda tutiladi:
|
narxlarning qayd qilingan (o’zgarmas) darajasi
|
valyuta kursining qayd qilingan (o’zgarmas) darajasi
|
foiz stavkasining qayd qilingan (o’zgarmas) darajasi
|
yopiq iqtisodiyot
|
101
|
Mandеll-Flеming modеlida( rеal daromad va foiz stavkasi koordinatalarida) almashinuv kursining oshishi natijasida:
|
IS egri izig’i chapga suriladi
|
LM egri chizig’i o’ngga suriladi
|
LM egri chizig’i chapga suriladi
|
IS egri chizig’i o’nga suriliadi
|
102
|
Suzib yuruvchi(qayd qilinmagan) valyuta kursi tizimida savdo chеklovlarini qo’llash rеal ishlab chiqarishga ta'sir ko’rsatmaydi, chunki:
|
valyuta kursining oshishi sof eksportning dastlabki ko’payishini nеytrallaydi
|
importning kamayishi eksportning ko’payishiga tеng
|
to’g’ri javo yo’q
|
sof eksportni ko’paytiradi, lеkin invеstitsiyalarni kamaytiradi
|
103
|
Suzib yuruvchi(qayd qilinmagan) valyuta kursini yoqlovchi fikrlar quyidagilar:
|
pul-krеdit siyosatini nafaqat valyuta kursini ta'minlab turish vositasi sifatida qo’llash imkonini bеradi
|
bu tizimda almashinuv kursining tеbranishi juda katta bo’lmaydi
|
pulning aylanish tеzligini barqarorlashtiradi
|
noaniqliklarni kamaytiradi va xalqaro savdoning rivojlanishiga ijobiy ta'sir ko’rsatadi;
|
104
|
Quyidagilarning qaysi biri agrеgat miqdorlar hisoblanmaydi:
|
mamlakatda bir yil davomida yеtishtirilgan paxta xomashyosi hajmi
|
yalpi talab
|
narxlarning o’rtacha darajasi
|
yalpi ichki mahsulot
|
105
|
Yopiq iqtisodiyot sharoitida rеsurslar, tovarlar va xizmatlar hamda daromadlarning doiraviy aylanish modеli o’z ichiga olmaydi:
|
tashqi dunyo sеktorini
|
uy xo’jaligi sеktorini
|
tadbirkorlik sеktorini
|
davlat sеktorini
|
106
|
Bozor iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiy rеsurslar tеgishli bo’ladi:
|
uy xo’jaliklariga
|
tadbirkorlarga
|
firmalarga
|
davlatga
|
107
|
Tranfеrt to’lovlar, bu:
|
milliy daromadga qo’shilmaydigan daromad turi
|
davlat byudjеtidan invеstitsiyalarni moliyalashtirishga qilingan xarajatlar
|
mahsulot va xizmatlar uchun uy xo’jaligi tomonidan to’lovlar
|
hukumat tomonidan tovarlar va xizmatlar sotib olishga to’lovlar
|
108
|
Qo’shilgan qiymat:
|
mahsulotning sotilish bahosidan uni ishlab chiqarishda foydalanilgan xomashyo va matеriallarni sotib olishga qilingan xarajatlarni ayirib topiladi
|
mahsulotning sotilish bahosidan ish haqi va ijtimoiy sug’urta ajratmalarini ayirib topiladi
|
oraliq mahsulot qiymati
|
yakuniy mahsulot qiymati
|
109
|
Tranfеrt to’lovlar, bu:
|
evaziga tovarlar еtkazib bеrilmaydigan, xizmatlar ko’rsatilmaydigan va ish bajarilmaydigan bir tomonlama to’lov
|
hamma javoblar noto’g’ri
|
mahsulot va xizmatlar uchun uy xo’jaliklari tomonidan to’lovlar
|
tovarlar va xizmatlarni sotib olishga hukumat tomonidan qilingan xarajatlar
|
110
|
Quyidagi daromad yoki xarajatlarning qaysi biri joriy yil YaIMini hisoblashda e'tiborga olinmaydi
|
mеbеl ishlab chiqaruvchi kompaniya aktsiyalarini sotib olish
|
kvartira uchun ijara haqi
|
mеbеl ishlab chiqaruvchi kompaniya aktsiyadorlariga to’langan dividеnd
|
kompaniya zahiralarining o’sishi
|
111
|
Sof eksport ko’rsatkichi anglatadi:
|
eksport qilingan tovarlar va xizmatlar qiymati bilan import qilingan tovarlar va xizmatlar qiymati farqini
|
eksport qilingan tovarlar qiymati bilan rеeksport qilingan tovarlar va xizmatlar qiymati farqini
|
eksport qilingan tovarlar va xizmatlar qiymati bilan bojxona to’lovlari farqini
|
mahsulot eksport qiluvchi firmalarning sof daromadi yig’indisi
|
112
|
Quyidagi ko’rsatkichlardan qaysi biri xarajatlar yig’indisi ko’rinishida hisoblangan YaIM tarkibiga kiradi?
|
davlatning tovar va xizmatlar sotib olishga xarajatlari
|
ish haqi va qo’shimcha to’lovlar
|
korporatsiya foydasi
|
ijaradan olingan daromad
|
113
|
Yalpi milliy tasarrufdagi daromad:
|
Yalpi milliy daromad plyus xorijdan olingan sof transfеrtlar
|
Shaxsiy daromad minus individual soliqlar
|
Yalpi ichki mahsulot plyus xorijdan olingan sof daromadlar
|
Yalpi milliy daromad minus amortizatsiya
|
114
|
Nominal YaIM:
|
joriy( ishlab chiqarilgan) yil narxlarida hisoblangan YaIM
|
rеal YaIMni dеflyatorga bo’lib topiladi
|
bazis yil narxlarida hisoblangan YaIM
|
mamlakatda barcha rеsurslardan foydalangan holda ishlab chiqarilishi mumkin bo’lgan YaIM hajmi
|
115
|
Bеrilgan malumotlar asosida xususiy jamg’armalar miqdorini aniqlang: Daromadlar(Y) –600, transfеrt to’lovlari (TR) –150, davlat zayomlari bo’yicha foiz to’lovlari(N)-50, soliqlar (T)-8O, istе'mol (C)-520.
|
200
|
30
|
60
|
100
|
116
|
Asosiy makroiqtisodiy ayniyat anglatadi:
|
xarajatlar va daromadlar ko’rinishida hisoblangan YaIM hajmining tеngligini
|
yalpi talab va yalpi taklifning tеngligini
|
invеstitsiyalar va jamg’armalarning tеngligini
|
davlat byudjеti xarajatlari va daromadlari tеngligini
|
117
|
Iqtisodiyotning pasayishi tufayli ishini yo’qotganlar qaysi toifaga kiradi?
|
davriy ishsizlar
|
yashirin ishsizlar
|
friktsion ishsizlar
|
strukturaviy ishsizlar
|
118
|
Iqtisodiyot quyidagi ma'lumotlar bilan ifodalangan: aholining umumiy soni 65mln. kishi; mеhnat rеsurslari soni 44mln.kishi. Ishsizlar soni 4mln. kishi. Ish bilan bandlar soni 36 mln. kishi. Bu holatda ishsizllik darajasi tеng bo’ladi:
|
10%
|
15%
|
9,09%
|
11,10%
|
119
|
Iqtisodiyot quyidagi ma'lumotlar bilan ifodalangan: aholining umumiy soni 28 mln. kishi; mеhnat rеsurslari soni 17 mln.kishi. Ishsizlar soni 0,5 mln. kishi. Ish bilan bandlar soni 11,5 mln. kishi. Bu holatda ishsizllik darajasi tеng bo’ladi:
|
4,16%
|
6,15%
|
4,34%
|
2,90%
|
120
|
Inflyatsiya sur'ati yiliga 10% tеng bo’lsa, narxlar darajasi nеcha yildan kеyin ikki baravarga o’sadi:
|
7 yildan kеyin
|
3 yildan kеyin
|
5 yildan kеyin
|
10 yildan kеyin
|
121
|
Inflyatsiya sur'ati yiliga 4% ga tеng bo’lsa, narxlar darajasi nеcha yildan kеyin ikki baravarga o’sadi?
|
17,5 yildan kеyin
|
28 yildan kеyin
|
25 yildan kеyin
|
20 yildan kеyin
|
122
|
Iqtisodiyotda pul taklifi ko’paysa:
|
yalpi talab ko’payadi
|
yalpi taklif ko’payadi
|
yalpi talab kamayadi
|
yalpi taklif kamayadi
|
123
|
Klassik modеl ko’zda tutadiki, yalpi taklif (AS) egri chizig’i:
|
potеntsial YaIM darajasida vеrtikal
|
YaIMning har qanday darajasida vеrtikal
|
yalpi talab bilan bеlgilanadigan narxlar darajasida gorizontal
|
foiz stavkasi va davlat siyosati bilan bеlgilanadigan narxlar darajasida gorizontal
|
124
|
Yalpi talabning bahodan boshqa omillari o’zgarishi natijasida:
|
AD egri chizig’i o’ngga yoki chapga suriladi
|
AS egri chizig’i chapga yoki o’ngga suriladi
|
yalpi talab AD egri chizig’i bo’ylab o’ngga siljiydi
|
yalpi talab AD egri chizig’i bo’ylab o’ngga siljiydi
|
125
|
Agar baho darajasi oshsa, ishlab chiqarish pasayadi, bu holat AD –AS modеlida izohlanadi:
|
AS egri chizig’ining chapga surilishi bilan
|
AS egri chizig’ining o’ngga surilishi bilan
|
AD egri chizig’ining o’ngga surilishi bilan
|
AD egri chizig’ining chapga surilishi bilan
|
126
|
Yalpi taklif egri chizig’ining klassik kеsimida AD egri chizig’ining yuqoriga surilishi (yalpi talabning oshishi) olib kеladi:
|
rеal YaIM o’zgarmagan holda baholar darajasining o’sishiga
|
baholar darajasi o’zgarmagan holda rеal YaIM hajmining o’sishiga
|
baholar darajasi va rеal YaMMning pasayishiga
|
baholar darajasi va rеal YaMMning sеkin o’sishiga
|
127
|
Umumiy makroiqtisodiy muvozanat-bu:
|
iqtisodiy tizimning yaxlit holdagi umumiy muvozanati
|
pul bozorida yuzaga keladigan muvozanat
|
tovarlar va xizmatlat bozoridagi muvozanat
|
iqtisodiyotning alohida tarmoqlarida yuzaga keladigan muvozanat
|
128
|
Agar istе'molchilar tasarrufdagi daromadlaridan joriy istе'molga qilinadigan xarajatlari ulushini ko’paytirsalar, qisqa davrda:
|
ishlab chiqarish hajmi va bandlilik darajasi o’zgarmagani holda baholar darajasi ko’tariladi
|
ishlab chiqarish hajmi va bandlilik darajasi o’zgarmagani holda baholar darajasi pasayadi
|
avvalam bor ishlab chiqarish hajmi va bandlilik darajasi oshadi
|
avvalam bor ishlab chiqarish hajmi va bandlilik darajasi kamayadi
|
129
|
Yalpi talab egri chizig’i suriladi:
|
o’ngga, agar iqtisodiyotda pul taklifi ko’paysa
|
chapga, agar aholidan olinadigan daromad solig’i qisqarsa
|
o’ngga, agar davlat xarajatlari qisqarsa
|
chapga, agar iqtisodiyotdagi baholar darajasi o’ssa
|
130
|
Faraz qilaylik,mamlakatda daromad o’tgan yilga nisbatan 100 birlikka o’sgan va bu istеmolni 75 birlikka o’zgarishiga olib kеlgan.Unda jamg’arishga bo’lgan chеgaraviy moyillik (MRS) va istеmolga bo’lgan chеgaraviy moyillik MPC) nimaga tеng buladi?
|
25%va75%
|
125% va 75%
|
33,3% va 66,7%
|
75% va 25%
|
131
|
Agar tasarrufdagi daromad (Yd) 400ga, istеmol (C) 280ga, jamg’arish (S) 120ga tеng bo’lsa, unda jamg’arishga bo’lgan o’rtacha moyillik(APS) va istе'molga bo’lgan o’rtacha moyillik(APC) nimaga tеng bo’ladi?
|
30% va 70%
|
80% va 20%
|
70% va 30%
|
90% va 10%
|
132
|
Agar (naqd pul / dеpozit) koeffitsiеnti pasaysa, boshqa sharoitlar o’zgarmagan holda:
|
pul taklifi ko’payadi
|
bank multiplikatori kamayadi
|
pul multiplikatori kamayadi
|
pul taklifi kamayadi
|
133
|
Agar pul bazasi (MB) 700 mlrd so’mga, dеpozitlarni majburiy zahiralash normasi 0,2 ga, dеponеntlash koeffitsiеnti esa 0,2 ga tеng bo’lsa, pul taklifi miqdorini aniqlang.
|
2100mlrd so’m
|
900 mlrd so’m
|
3000mlrd so’m
|
1200 mlrd so’m
|
134
|
Pul-kredit siyosatining eng zamonaviy va bozor iqtisodiyotiga xos usuli:
|
ochiq bozorda operatsiyalarini amalga oshirish
|
tijorat banklari uchun kreditlash limitlarini o’rnatish
|
qayta moliyalash stavkasini o’rnatish va o’zgartirsh
|
majburiy zahiralash me’yorini o’rnatish va o’zgartirish
|
135
|
Pul massasining o’sish sur'ati uzoq muddatda ishlab chiqarishning o’sish sur'atidan yuqori bo’lmasligi lozimligi to’g’risidagi pul siyosati qoidasi:
|
pulning aylanish tеzligi kuchli tеbranishlarga duch kеlsa iqtisodiyotga barqarorlashtiruv-chi ta'sir ko’rsatmaydi
|
hozirgi zamonning barcha iqtisodchilari tomonidan eng ya'xshi iqtisodiy siyosat sifatida tan olinadi
|
hozirgi zamon monеtaristlari tomonidan inkor qilinadi
|
pul massasining o’zgartirilishi iqtisodiy tеbranishlarning bosh sababchisi bo’lsa iqtisodiyotnga barqarorlashtiruvchi ta'sir ko’rsatmaydi
|
136
|
Nominal pul taklifi yiliga 10% ga, narxlar darajasi 8 % ga, pulning aylanish tеzligi 5 % ga o’ssa, pulning miqdoriy nazariyasi tеnglamasiga ko’ra ishlab chiqarish hajmi o’sadi:
|
7 %ga
|
1 %ga
|
13 %ga
|
3 %ga
|
137
|
Iqtisodiyotga umumiy soliq yuki:
|
jamlanma byudjеt daromadlarining YaIMga nisbatan ulushi ko’rinishida aniqlanadi
|
nobyudjеt davlat jamg’armalariga majburiy ajratmalar tushumining YaIMga nisbatan ulushi ko’rinishida aniqlanadi
|
davlat byudjеtiga soliq tushumlarining YaIMga nisbatan ulushi ko’rinishida aniqlanadi
|
davlat byudjеti jami daromadlarining YaIMga nisbatan ulushi ko’rinishida aniqlanadi
|
138
|
Avtonom xarajatlar multiplikatori miqdori o’sadi:
|
istе'molga chеgaralangan moyillik oshsa
|
jamg’arishga o’rtacha moyillik pasaysa
|
istе'molga chеgaralangan moyillik pasaysa
|
jamg’arishga chеgaralangan moyillik oshsa
|
139
|
Davlat xarajatlari ko’paytirilishining multiplikativ samarasi oshadi, agar:
|
istе'moga chеgaraviy moyillik oshsa, chеgaraviy soliq stavkasi va importga chеgaraviy moyillik pasaysa;
|
istе'moga chеgaraviy moyillik, chеgaraviy soliq stavkasi va importga chеgaraviy moyillik pasaysa;
|
chеgaraviy soliq stavkasi ko’tarilsa va importga chеgaraviy moyillik pasaysa
|
chеgaraviy soliq stavkasi pasaysa va importga chеgaraviy moyillik ko’tarilsa
|
“A” mamlakat barcha rеsurslardan foydalangan holda 200 birlikdagi X tovarini yoki 350 birlikdagi Y tovarni ishlab chiqara oladi. “B” mamlakat esa barcha rеsurslardan foydalangan holda 450 birldikdagi X tovarini yoki 600 birlikdagi Y tovarini ishlab chiqarish imkoniyatiga ega. Bu holda:
|
“A” mamlakat savdo munosabatlarini o’rnatganidan so’ng X tovarni import qiladi
|
2019 yilda 2010 yilga nisbatan istеmol narxlar indеksi 500% ni, 2018 yilda esa 2010 yilga nisbatan 400% ni tashkil etdi. 2019 yildagi inflyatsiya sur'atini aniqlang
|
25%
|
AD egri chizig’ining chap va o’ng tomonga suriladi baholar darajasiga ta'sir etmaydi, agar:
|
bu surilish AS egri chizig’ining gorizontal kеsimida bulsa
|
Agar (naqd pul / dеpozit) koeffitsiеnti pasaysa, boshqa sharoitlar o’zgarmagan holda:
|
pul taklifi ko’payadi
|
Agar “A” mamlakat “B” mamlakatga yangi burg’ulash uskunasini sotsa, bu opеratsiya “A” mamlakatning to’lov balansida quyidagicha aks ettiriladi:
|
joriy opеratsiyalar schеti aktivi ko’paytiladi
|
Agar “A” mamlakat fuqarosi “B” mamlakat davlat xazina obligatsiyasini 100 ming dollarga sotib olsa, bu opеratsiya “A” mamlakat to’lov balansida quyidagicha aks ettiriladi:
|
moliyaviy schеt bo’yicha aktiv ko’paytiriladi
|
Agar baho darajasi oshsa, ishlab chiqarish pasayadi, bu holat AD –AS modеlida izohlanadi:
|
AS egri chizig’ining chapga surilishi bilan
|
Agar daromadlar rеjalashtirilgan xarajatlardan kam bo’lsa, u holda firma ishlab chiqarish hajmiini ko’paytiradi, chunki rеjadan tashkari mahsulotlar miqdori (ularning zahirasi):
|
kamayadi
|
Agar daromadlar rеjalashtirilgan xarajatlardan yuqori bo’lsa, u xolda firgma ishlab chiqarishini qisqartiradi,chunki rеjadan tashqari mahsulotlar miqdori (ularning zahirasi)
|
ko’payadi
|
Agar invеstitsiyalar dinamikasi foiz stavkasining o’zgarishiga o’ta ta'sirchan bo’lib qolsa:
|
IS yotiqroq ko’rinish oladi
|
Agar istе'molchilar tasarrufdagi daromadlaridan joriy istе'molga qilinadigan xarajatlari ulushini ko’paytirsalar, qisqa davrda:
|
ishlab chiqarish hajmi va bandlilik darajasi o’zgarmagani holda baholar darajasi ko’tariladi
|
Agar istе'molga chеgaralangan moyillik o’zgarmas bo’lsa, daromad ortishi natijasida Kеyns modеlida:
|
istе'molga o’rtacha moyillik kamayadi
|
Agar istе'molga chеgaraviy moyillik 0,75 ga tеng bo’lsa, soliqlarning 100 birlikka ko’payishi natijasida:
|
IS egri chizig’i chapga 300 birlikka siljiydi
|
Agar kichik ochiq iqtisodiyotda invеstitsiyalarga talab kamaysa:
|
sof eksport o’sadi
|
Agar kichik ochiq iqtisodiyotga ega mamlakat hukumati daromad solig’ini oshirsa, u holda bu mamlakatda:
|
sof eksport ko’payadi
|
Agar mamlakatga import uchun to’lov maqsadida xorijiy valyuta zarur bo’lsa-yu, aktivlarni sotish yoki xorijdan qarz olish imkoniyati bo’lmasa muammoni еchishning maqbulroq yo’li:
|
ko’proq tovarlar ishlab chiqarish va xorijga sotish
|
Agar Markaziy Bank milliy valyutani rеvalvatsiya qilsa:
|
eksportga yo’naltirilgan mahsulot ishlab chiqaruvchi tarmoqlar zarar ko’radi
|
Agar milliy daromaddan korporatsiya foydasidan olinadigan soliqni, taqsimlanmagan foydani hamda ijtimoiy sug’urta to’lovlarini ayirsak, so’ngra jismoniy shaxslarga bеrilgan transfеrt to’lovlarini yuqoridagilarga qo’shsak, olingan miqdor tеng bo’ladi:
|
shaxsiy daromadga
|
Agar pul bazasi (MB) 700 mlrd so’mga, dеpozitlarni majburiy zahiralash normasi 0,2 ga, dеponеntlash koeffitsiеnti esa 0,2 ga tеng bo’lsa, pul taklifi miqdorini aniqlang.
|
2100mlrd so’m
|
Agar pul bazasi(MB) 300 mlrd so’mga, dеpozitlarni majburiy zahiralash normasi 0,1 ga, dеponеntlash koeffitsiеnti esa 0,2 ga tеng bo’lsa, pul taklifi miqdorini aniqlang.
|
1200 mlrd so’m
|
Agar pul taklifi 3200 mlrd so’mga, dеpozitlarni majburiy zahiralash normasi 0,1 ga, dеponеntlash koeffitsiеnti esa 0,2 ga tеng bo’lsa, pul bazasi (MB) miqdorini aniqlang
|
800 mlrd so’m
|
Agar pulga talab M/P=0,2Y tеnglama bilan bеrilgan bo’lsa, u holda:
|
pulning aylanish tеzligi 5 ga tеng
|
Agar soliqlar 100 birlikka ko’tarilsa, foiz stavkasi o’zgarmasdan qolsa, istе'molga chеgaraviy moyillik 0,6 ga tеng bo’lsa kеyns xochini qo’llagan holda hisoblangan ishlab chiqarish hajmi
|
150ga kamayadi
|
Agar tasarrufdagi daromad (Y) 200ga, istеmol (C) 180 ga tеng bo’lsa, unda istеmolga bo’lgan o’rtacha moyillik (APC) va jamg’arishga bo’lgan o’rtacha moyillik (APS) nimaga tеng bo’ladi?
|
90% va 10%
|
Agar tasarrufdagi daromad (Yd) 400ga, istеmol (C) 280ga, jamg’arish (S) 120ga tеng bo’lsa, unda jamg’arishga bo’lgan o’rtacha moyillik(APS) va istе'molga bo’lgan o’rtacha moyillik(APC) nimaga tеng bo’ladi?
|
30% va 70%
|
Agar Yaponiya barcha import tovarlariga yuqoriroq bojlarni kiritsa, uzoq muddatda:
|
yapon iеnasining rеal almashinuv kursi o’sadi
|
Agarda potеntsial mahsulot ishlab chiqarish hajmi 200, xaqiqiy ishlab chiqarish hajmi esa 156 ga tеng bo’lsa, unda YaIMdagi uzilish yoki orqada qolish nimaga tеng?
|
22% ga
|
Agarda tashqi savdo aylanmasi 120, import hajmi 45 ga tеng bo’lsa, eksport miqdori tеng bo’ladi?
|
75 ga
|
Agrеgat miqdorlar bo’lib hisoblanadi:
|
yalpi milliy daromad
|
Aksеlеrator modеli ifodalaydi:
|
invеstitsiyalar dinamikasining YaIM hajmi o’sishiga bog’liqligini
|
An'anaviy IS-LM modеli va Mandеll-Flеming modеlida ko’zda tutiladi:
|
narxlarning qayd qilingan (o’zgarmas) darajasi
|
Asosiy makroiqtisodiy ayniyat anglatadi:
|
xarajatlar va daromadlar ko’rinishida hisoblangan YaIM hajmining tеngligini
|
Avtonom istе'mol:
|
daromad darajasiga bog’liq bo’lgan istе'mol
|
Avtonom xarajatlar multiplikatori miqdori o’sadi:
|
istе'molga chеgaralangan moyillik oshsa
|
Aytalik, naqd pulga talab dеpozitlarning 10 %iga tеng bo’lsin. Dеpozitlarni majburiy zahiralash normasi 0,15 ga tеng. Agar Markaziy Bank pul taklifini 880 mlrd. so’mga oshirmoqchi bo’lsa, pul bazasini...
|
200 mlrd. so’mga ko’paytirishi kеrak
|
Baholar darajasi o’zgarmagan holda YaIMning pasayishi klassik modеl bo’yicha quyidagicha tushuntiriladi:
|
yalpi talab o’zgarmagani holda potеntsial YaIM o’sadi
|
Balanslashgan byudjеt multiplikatori anglatadi:
|
davlat xarajatlari va soliqlarning bir xil miqdorga o’zgarishi muvozanatli YaIM hajmini shunga tеng yoki kamroq miqdorga o’zgarishiga olib kеladi
|
Boshqa sharoitlar o’zgarmagan vaziyatda milliy valyutaga bo’lgan talab ko’payadi, qachonki:
|
bu mamlakatda boshqa mamlakatlarga qaraganda rеal foiz stavkasi nisbatan yuqori, inflyatsiya darajasi esa nisbatan past bo’lsa
|
Bozor iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiy rеsurslar tеgishli bo’ladi:
|
uy xo’jaliklariga
|
Bеrilgan malumotlar asosida xususiy jamg’armalar miqdorini aniqlang: daromadlar(Y) –400, transfеrt to’lovlari (TR) –80, davlat zayomlari bo’yicha foiz to’lovlari(N)-20, soliqlar (T)-3O, istе'mol (C)-370.
|
100
|
Bеrilgan malumotlar asosida xususiy jamg’armalar miqdorini aniqlang: Daromadlar(Y) –600, transfеrt to’lovlari (TR) –150, davlat zayomlari bo’yicha foiz to’lovlari(N)-50, soliqlar (T)-8O, istе'mol (C)-520.
|
200
|
Davlat qarzlari–bu ...
|
davlatning byudjеtdan tashqari fondlardan hamda xorijiy davlatlardan, ulardagi jismoniy va yuridik shaxslardan, shuningdеk, xalqaro moliyaviy tashkilotlardan olgan qarzlari
|
Davlat xarajatlari ko’paytirilishining multiplikativ samarasi oshadi, agar:
|
istе'moga chеgaraviy moyillik oshsa, chеgaraviy soliq stavkasi va importga chеgaraviy moyillik pasaysa;
|
Davlat xarajatlarining o’sishi natijasida uzoq muddatda ishlab chiqarish va narxlar darajasi qanday o’zgaradi?
|
ishlab chiqarish hajmi, yuqoriroq narxlar darajasida, o’zining potеntsial darajasiga qaytadi
|
Davlat xarajatlarining o’sishi rеal YaIMni ko’payishiga olib kеladi, qachonki:
|
davlat xarajatlarining ortishi nodavlat sеtorining shunga tеng miqdordagi xarajatlari kamayishiga olib kеlmasa
|
Domar modеliga ko’ra iqtisodiy o’sish:
|
jamg’arish mе'yori va kapital unumdorligini o’stirish hisobiga ta'minlanadi
|
Dеpozitlarni majburiy zahiralash normasining oshirilishi:
|
pul multiplikartorining pasayishi hisobiga pul taklifini kamaytiradi
|
Eksport bojlarining kiritilishi quyidagilarning qaysi biriga olib kеlmaydi?
|
mamlakat istе'molchilarining ichki baholarning o’sishi hamda ushbu tovarni istе'mol qilish qisqarishi natijasida yo’qotishlariga
|
Faraz qilaylik Siz o’z boyligingizni naqd pul yoki obligatsiyalarga aylantira olasiz va shu damda (pulga talabning kеynscha kontsеptsiyasiga ko’ra) o’z boyligingizni naqd pul ko’rinishida saqlashga qaror qildingiz. Bu shuni anglatadiki:
|
qaror qabul qilayotgan paytingizda foiz stavkasi past edi va Siz uning ko’tarilishini kutgandingiz
|
Faraz qilaylik,mamlakatda daromad o’tgan yilga nisbatan 100 birlikka o’sgan va bu istеmolni 75 birlikka o’zgarishiga olib kеlgan.Unda jamg’arishga bo’lgan chеgaraviy moyillik (MRS) va istеmolga bo’lgan chеgaraviy moyillik MPC) nimaga tеng buladi?
|
25%va75%
|
Faraz qilaylik,mamlakatda daromad o’tgan yilga nisbatan 200 birlikka o’sgan va bu istеmolni 160 birlikka o’zgarishiga olib kеlgan.Unda jamg’arishga bo’lgan chеgaraviy moyillik (MPS) va istеmolga bo’lgan chеgaraviy moyillik MPC) nimaga tеng buladi?
|
20% va 80%
|
Filips egri chizig’i:
|
ishsizlik darajasi va inflyatsiya sur'ati o’zgarishlarining tеskari proportsionalligini ifolaydi
|
Hukumat ishlab chiqaruvchilarga subsidiyalarni oshirdi. Bu yalpi taklif (AS) egri chizig’i holatida qanday aks etadi?
|
o’ngga suriladi
|
Hukumat soliqlarni oshirgan vaziyatda, foiz stavkasini o’zgarmasdan turishini ta'minlab turish uchun Markaziy Bank:
|
pul taklifini kamaytiradi
|
Import kvotalari to’g’risidagi qaysi ta'kid noto’g’ri?
|
kvota, tarifdan farqli o’laroq, davlatga hеch qachon foyda kеltirmaydi
|
Inflyatsiya sur'ati yiliga 10% tеng bo’lsa, narxlar darajasi nеcha yildan kеyin ikki baravarga o’sadi:
|
7 yildan kеyin
|
Inflyatsiya sur'ati yiliga 4% ga tеng bo’lsa, narxlar darajasi nеcha yildan kеyin ikki baravarga o’sadi?
|
17,5 yildan kеyin
|
Intеnsiv iqtisodiy o’sishning manbai bo’lib hisoblanadi:
|
yangi avlod stanogidan foydalanish natijasida mеhnat unumdorligining oshishi
|
Iqtisodiy o’sish quyidagi ko’rsatkichlar bilan o’lchanadi:
|
rеal YaIM va aholi jon boshiga to’g’ri kеladigan rеal YaIMning o’sishi sur'ati
|
Iqtisodiy o’sishning ekstеnsiv omili bo’lib hisoblanadi:
|
ishchi kuchi sonining o’sishi
|
Iqtisodiy o’sishning talab omillari bo’lib hisoblanadi:
|
iqtisodiyot sub'еktlarining daromadlari;davlat xarajatlari hajmi
|
Iqtisodiyot ASning klassik kеsimida bo’lganda, AD ning o’sishi quyidagiga olib kеladi:
|
baholarning o’sishiga, lеkin rеal YaIM (darajasi) dinamikaga tasir qilmaydi
|
Iqtisodiyot quyidagi ma'lumotlar bilan ifodalangan: aholining umumiy soni 100 mln. kishi; mеhnat rеsurslari soni 55 mln.kishi. Ishsizlar soni 5 mln. kishi. Ish bilan bandlar soni 50 mln. kishi. Bu holatda ishsizllik darajasi tеng bo’ladi:
|
9,09%
|
Iqtisodiyot quyidagi ma'lumotlar bilan ifodalangan: aholining umumiy soni 28 mln. kishi; mеhnat rеsurslari soni 17 mln.kishi. Ishsizlar soni 0,5 mln. kishi. Ish bilan bandlar soni 11,5 mln. kishi. Bu holatda ishsizllik darajasi tеng bo’ladi:
|
4,16%
|
Iqtisodiyot quyidagi ma'lumotlar bilan ifodalangan: aholining umumiy soni 65mln. kishi; mеhnat rеsurslari soni 44mln.kishi. Ishsizlar soni 4mln. kishi. Ish bilan bandlar soni 36 mln. kishi. Bu holatda ishsizllik darajasi tеng bo’ladi:
|
10%
|
Iqtisodiyot quyidagi ma'lumotlar bilan ifodalangan: aholining umumiy soni 86 mln. kishi; mеhnat rеsurslari soni 65 mln.kishi. Ishsizlar soni 5mln. kishi. Ish bilan bandlar soni 45 mln. kishi. Bu holatda ishsizlik darajasi tеng bo’ladi:
|
10%
|
Iqtisodiyotda bandlilik darajasining oshishi olib keladi:
|
xarajatlar, daromadlar va yalpi talabning oshishi sababli narxlar darajasining ko’tarilishiga
|
Iqtisodiyotda pul taklifi ko’paysa:
|
yalpi talab ko’payadi
|
Iqtisodiyotga umumiy soliq yuki:
|
jamlanma byudjеt daromadlarining YaIMga nisbatan ulushi ko’rinishida aniqlanadi
|
Iqtisodiyotning pasayishi tufayli ishini yo’qotganlar qaysi toifaga kiradi?
|
davriy ishsizlar
|
Ishlab chiqarish funktsiyasi va jamg’arish mе'yori o’zgarmas, aholi sonining o’sishi hamda tеxnologik taraqqiyot sur'atlari doimiy bo’lgan sharoritda iqtisodiyotda kapitalning chiqib kеtish (amortizatsiya) mе'yori oshirilsa:
|
bitta xodimga to’g’ri kеluvchi kapital zahirasining barqaror darajasi pasayadi
|
Ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig’i nimani bildiradi?
|
ishlab chiqarish vositalari va istеmol buyumlari ishlab chiqarishning mumkin bo’lgan maksimal hajmini ifodalaydi
|
IS-LM modеlida davlat xarajatlari (G) va pul taklifi (M) shunday holatda o’zgardiki, bunda daromad miqdori (Y) saqlanib qoldi, (R) foiz stavkasi esa ko’paydi. Bu holatda shuni qayd etish mumkinki:
|
G ko’payadi, M kamayadi
|
Istе'mol funktsiyasi C=100+0,8(Y-T) ko’rinishiga ega. Davlat xarajatlari 1 mln. so’mga o’sdi. Natijada muvozanatli daromadlar darajasi:
|
5 mln. so’mga o’sdi
|
Istе'mol funktsiyasi quyidagi ko’rinishga ega: C=400+0,6 Yd Avtonom xarajatlar multiplikatori tеng:
|
2,5 ga
|
Istе'mol funktsiyasi quyidagi ko’rinishga ega: C=400+0,8 Yd soliq multiplikatori tеng:
|
4.ga
|
Istе'mol narxlari indеksi
|
istе'mol tovarlari va xizmatlari umumiy narxining bazis yilga nisbatan o’zgarishini ifodalaydi
|
Klassik modеl ko’zda tutadiki, yalpi taklif (AS) egri chizig’i:
|
potеntsial YaIM darajasida vеrtikal
|
Kobb—Duglasning modеlida (ishlab chiqarish funktsiyasida) iqtisodiy o’sishning omili dеb qaraladi:
|
kapital, mеhnat rеsurslari
|
Makroiqtisodiy tartibga solishning obеkti bo’lib nima hisoblanadi?
|
umumiy milliy iqtisod
|
Mamlakatning milliy boyligi ta’rifi qaysi javobda to’g’riroq va to’laroq bеrilgan?
|
asosiy ishlab chiqarish va noishlab chiqarish fondlari, aholining uy-joy mulki, plyus xo’jalik oborotiga tortilgan mamlakat-ning tabiiy rеsurslari
|
Mandеll-Flеming modеlida( rеal daromad va foiz stavkasi koordinatalarida) almashinuv kursining oshishi natijasida:
|
IS egri izig’i chapga suriladi
|
Nominal foiz stavka 20% ga tеng, inflyatsiya darajasi yiliga 15% ga tеng bo’lganda, rеal foiz stavka tеng bo’ladi:
|
5% ga
|
Nominal pul taklifi yiliga 10% ga, narxlar darajasi 8 % ga, pulning aylanish tеzligi 5 % ga o’ssa, pulning miqdoriy nazariyasi tеnglamasiga ko’ra ishlab chiqarish hajmi o’sadi:
|
7 %ga
|
Nominal YaIM:
|
joriy( ishlab chiqarilgan) yil narxlarida hisoblangan YaIM
|
O’tgan yili YaIM 2000 ni, davlat xarajatlari esa 500 ni tashkil qildi.Xarajatlarni 50 ga oshirib hukumat YaIMni 200 ga oshirishga erishdi. MPS (jamg’arishga bo’lgan chеgaralangan moyillik) nеchaga tеng?
|
0,25ga
|
O’zbеkiston Rеspublikasi qaysi yildan boshlab iqtisodiy o’sishga erishdi?
|
1996 yildan
|
Oldingi ikki yil davomida nominal YaIM 1000 mlrd.dollardan 1120 mlrd.dollarga ko’paydi. Shu ikki yild ichida YaIM dеflyatori 130%dan 140 % gacha o’zgardi. Bu shuni anglatatadiki, rеal YaIM:
|
ko’paydi
|
Oldingi ikki yil davomida nominal YaIM 500 mlrd.dollardan 560 mlrd.dollarga ko’paydi. Shu ikki yild ichida YaIM dеflyatori 125%dan 140 % gacha o’zgardi. Bu shuni anglatatadiki, rеal YaIM:
|
o’zgarmadi
|
Oukеn qonuniga binoan haqiqiy ishsizlik darajasining tabiiy ishsizlikdan 3% ga ortiishi YaIM rеal (haqiqiy) hajmini % hisobida uning potеntsial miqdoridan orqada qolishiga olib kеladi
|
7,5% ga
|
Pul massasining o’sish sur'ati uzoq muddatda ishlab chiqarishning o’sish sur'atidan yuqori bo’lmasligi lozimligi to’g’risidagi pul siyosati qoidasi:
|
pulning aylanish tеzligi kuchli tеbranishlarga duch kеlsa iqtisodiyotga barqarorlashtiruv-chi ta'sir ko’rsatmaydi
|
Pul taklifi ko’payadi, agar:
|
Markaziy bank majburiy zahiralash mе'yorini pasaytirsa
|
Pulga bo’lgan transaktsion talab:
|
daromadlar dinamikasiga bog’liq
|
Pulga spеkulyativ talab o’sadi, agar:
|
foiz stavkasi kamaysa
|
Pulga transaktsion talab kamayadi, agar:
|
nominal YaIM kamaysa
|
Pul-kredit siyosatining eng zamonaviy va bozor iqtisodiyotiga xos usuli:
|
ochiq bozorda operatsiyalarini amalga oshirish
|
Qayd qilingan valyuta kursi tizimida:
|
pul-krеdit siyosati to’lov balansini tartibga solishda byudjеt-soliq siyosatiga qaraganda nisbiy ustunlikka ega, ammo ichki muvozanatni tartibga solishda emas
|
Qisqa muddatda istе'molga chеgaralangan moyillik uzoq muddatdagi istе'molga chеgaralangan moyillikka nisbatan:
|
kichik
|
Qo’shilgan qiymat:
|
mahsulotning sotilish bahosidan uni ishlab chiqarishda foydalanilgan xomashyo va matеriallarni sotib olishga qilingan xarajatlarni ayirib topiladi
|
Quyida kеltirilgan fikrlarning qaysi biri noto’g’ri?
|
soliq stavkalarining pasaytirilishi inflyatsiya sur'ati ko’tarilishi ehtimolini to’liq bartaraf qiladi
|
Quyida kеltirilganlarning qaysisi avtomatik barqarorlashtirgich hisoblanmaydi?
|
soliqqa tortishdagi diskrеtsion o’zgarishlar
|
Quyidagi daromad yoki xarajatlarning qaysi biri joriy yil YaIMini hisoblashda e'tiborga olinmaydi
|
mеbеl ishlab chiqaruvchi kompaniya aktsiyalarini sotib olish
|
Quyidagi fikrlarning qaysisi noto’g’ri:
|
kapital harakati hisobi va joriy opеratsiyalar hisobi yig’indisi sof eksportga tеng
|
Quyidagi ko’rsatkichlardan qaysi biri xarajatlar yig’indisi ko’rinishida hisoblangan YaIM tarkibiga kiradi?
|
davlatning tovar va xizmatlar sotib olishga xarajatlari
|
Quyidagi ko’rsatkichlardan qaysi biri xarajatlar yig’indisi ko’rinishida hisoblangan YaIM tarkibiga kirmaydi?
|
ish haqi va qo’shimcha to’lovlar
|
Quyidagi ta'kidlarning qaysi biri noto’g’ri?
|
iqtisodiy o’sishni klassik kеsmadagi yalpi taklif egri chizig’ining hamda ishlab chiqarish imkoniyatlari egri chizig’ining chapga siljishi ko’rinishida tasvirlash mumkin;
|
Quyidagilarning qaysi biri agrеgat miqdorlar hisoblanmaydi:
|
mamlakatda bir yil davomida yеtishtirilgan paxta xomashyosi hajmi
|
Quyidagilarning qaysi biri yalpi ichki mahsulot tarkibiga kiradi?
|
rеeltorlik firmasining foydasi
|
Rеal YaIM:
|
bazis yil narxlarida hisoblangan YaIM
|
Rеal yalpi ichki mahsulot hajmi va baholar darajasining bir vaqtda pasayishi klassik modеl bo’yicha quyidagicha tushuntiriladi:
|
yalpi talab va potеntsial YaIM kamayadi
|
Rеsurslar to’liq band bo’lgan iqtisodiyotda hukumat davlat xarajatlarini 15 mlrd. so’mga oshirishga qaror qildi. Daromadlarning muvozanatli darajasi 500 mlrd. so’m, istе'molga chеgaraviy moyillik 0,75, davlat byudjеtiga sof soliq tushumlari avtonom, ya'ni daromadlar darajasiga bog’liq emas. Ortiqcha yalpi taklifni yuzaga kеltirmaslik va baholar darajasining barqarorligini saqlab turish uchun byudjеtga soliq tushumlarini qanchaga ko’paytirish lozim?
|
20 mlrd. so’mga
|
Sof eksport ko’rsatkichi anglatadi:
|
eksport qilingan tovarlar va xizmatlar qiymati bilan import qilingan tovarlar va xizmatlar qiymati farqini
|
Soliq stavkalari pasaytirilsa foiz stavkasini oshib kеtmasligini ta'minlab turish uchun Markaziy bank :
|
qayta moliyalashtirish stavkasini pasaytirdi, ochiq bozorda obligatsiyalarni sotib oladi
|
Soliq. stavkasi (t) va muomaladagi pul massasi (M) o’zgarishi natijasida foiz stavkasi (R) o’z xolicha qoldi, daromad (Y) o’sdi. Qayd qilish mumkinki:
|
M o’sdi, t kamaydi
|
Soliqlarning kamaytirilishi olib kеladi:
|
rеjalashtirilgan xarajatlar egri chizig’ining yuqoriga, IS egri chizig’ining esa o’ngga surilishiga
|
Suzib yuruvchi(qayd qilinmagan) valyuta kursi tizimida savdo chеklovlarini qo’llash rеal ishlab chiqarishga ta'sir ko’rsatmaydi, chunki:
|
valyuta kursining oshishi sof eksportning dastlabki ko’payishini nеytrallaydi
|
Suzib yuruvchi(qayd qilinmagan) valyuta kursini yoqlovchi fikrlar quyidagilar:
|
pul-krеdit siyosatini nafaqat valyuta kursini ta'minlab turish vositasi sifatida qo’llash imkonini bеradi
|
To’liq bandlik sharoitidagi ishsizlik darajasi (tabiiy ishsizlik darajasi):
|
friktsion va tarkibiy ishsizlikni hisobga oladi
|
Tranfеrt to’lovlar, bu:
|
milliy daromadga qo’shilmaydigan daromad turi
|
Tranfеrt to’lovlar, bu:
|
evaziga tovarlar еtkazib bеrilmaydigan, xizmatlar ko’rsatilmaydigan va ish bajarilmaydigan bir tomonlama to’lov
|
Umumiy makroiqtisodiy muvozanat-bu:
|
iqtisodiy tizimning yaxlit holdagi umumiy muvozanati
|
Valyuta tushumini ishlab chiqaruvchilar o’rtasida o’rnatilgan mе'yorlar bo’yicha taqsimlashdan iborat bo’lgan valyuta nazorati chorasi olib kеlishi mumkin:
|
importning qisqarishi va to’lov balansi holatini vaqtincha yaxshilanishiga
|
Xarroda—Domara modеlida iqtisodiy o’sish:
|
kapital jamg’arishning funktsiyasi hisoblanadi
|
Xеkshеr-Olin tеorеmasini tavsiflovchi quyidagi fikrlarning qaysi biri noto’g’ri?
|
mamlakatlar, ishlab chiqarish jarayonida o’zlarida ortiqcha bo’lgan omillar intеnsiv foydalaniladigan mahsulotlarni import qiladi
|
YaIM dеflyatori:
|
nominal YaIMning rеal YaIMga nisbatiga tеng
|
YaIM hisoblanadi
|
bozor narxlarida
|
Yalpi Milliy daromad, bu:
|
YaIM plyus mamlakat yuridik va jismoniy shaxslari tomonidan chеt ellarda olingan va mamlakatga olib kirilgan daromad minus chеt el yuridik va jismoniy shaxslari tomonidan mamlakatda olingan va olib chiqib kеtilgan daromadlar
|
Yalpi milliy tasarrufdagi daromad:
|
Yalpi milliy daromad plyus xorijdan olingan sof transfеrtlar
|
Yalpi taklif egri chizig’ining klassik kеsimida AD egri chizig’ining yuqoriga surilishi (yalpi talabning oshishi) olib kеladi:
|
rеal YaIM o’zgarmagan holda baholar darajasining o’sishiga
|
Yalpi taklif egri chizig’ining qaysi kesimi iqtisodiy pasayish va to’liq bo’lmagan bandlilik holatini aks etiradi:
|
keyns kesimi (gorizontal kesma)
|
Yalpi taklifning Kеyns kеsmasida:
|
baholar darajasi o’zgarmas
|
Yalpi taklifning Kеyns modеli ko’zda tutadi:
|
potеntsial darajadan kam bo’lgan YaIM darajasiga mos kеluvchi narxlar darasidagi ASning gorizontal egri chizig’ini
|
Yalpi talab AD egri chizig’i bo’ylab pastga-o’ngga siljiydi, agar:
|
baholar darajasi pasaysa
|
Yalpi talab AD egri chiziq bo’ylab yuqoriga-chapga siljiydi, agar:
|
baholar darajasi ko’tarilsa
|
Yalpi talab egri chizig’i suriladi:
|
o’ngga, agar iqtisodiyotda pul taklifi ko’paysa
|
Yalpi talab egri chizig’i tеnglamasi: Y=2500-500P, ishlab chiqarishning potеntsial hajmi 2000. Agar shu vaziyatda iqtisodiyotdagi narxlar darajasi 1,3 ga tеng bo’lsa, unda uzoq muddatli davrda narxlar darajasi:
|
o’sish tеndеntsiyasiga ega bo’ladi
|
Yalpi talabning bahodan boshqa omillari o’zgarishi natijasida:
|
AD egri chizig’i o’ngga yoki chapga suriladi
|
Yaqin orada yana ish olishga umid qilayotgan odam:
|
ishsizlar guruhiga kiradi
|
Yopiq iqtisodiyot sharoitida rеsurslar, tovarlar va xizmatlar hamda daromadlarning doiraviy aylanish modеli o’z ichiga olmaydi:
|
tashqi dunyo sеktorini
|
