«сарайшық» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы атырау облысы білім беру басқармасының Әдістемелік орталығЫ

 
 
С. Аблайсова 
Атырау қалалық-мектеп лицейі, география пәні мұғалімі, 
Атырау қаласы 
 
КЕҢ ЖЫЛОЙДЫҢ КЕРЕМЕТІ – ИМАНҒАРА БОРЛЫ ТАУЫ 
 
 
Иманғараның физика-географиялық жағдайы. 
Иманғара 
– Каспий ойпатының солтүстік-шығысындағы дөңгелек пішінді 
оқшау аласа тау. Атырау облысының ауданында, Құлсары қаласынан солтүстік- 
шығысқа қарай 65 км жерде орналасқан. Абсолюттік биіктігі 200 м, ұзындығы 
мен ені 8-10 км.Пайда болған кезеңі-төрттік кезең,миоцен. Биіктеу батыс бөлігі 
жарқабақтанып тілімденген, қалған бөліктері үстіртті жазық.Етегінде бұлақтар 
кездеседі. Таудың басындағы 3 алаңқайда сақ дәуірінің (б.з.б. 5 ғ.) обалары мен 
қорғандары орналасқан.Иманғара тауы Батыс Қазақстандағы таулардың борлы 
қасиетін сақтаған,сол себепті оны борлы тауларға жатқызамыз. Оның табиғаты 
әсем,жер бетінен көтеріліп қаз-қатар тізілген таудың бөліктері көз тартарлықтай 
әдемі.Әрбір бөліктерінде ашық алаңқайлар кездеседі. Таудың бөліктері 
жарқабақталып,күн сәулесі мен жаңбыр суынан эрозияға ұшыраған 
беткейлерінде формалық ауытқушылық байқалады. Таудың координатасы: 
47°22'31"N 54°27'1"E. 
Иманғара үңгірі
-Иманғара тауының батыс беткейінде Атырау және Ақтөбе 
облыстарының шекарасында Мұқыр елді-мекеніне бағытталған тасжолдан 6 км 
жерде орналасқан.Үңгірдегі үгілмелі шөгінді тау тау жыныстарына қарап оның 
баспана болмағанын көреміз.Көлбеу түрінде қашалған үңгірдің тереңдігі 10 
метрге жетеді.Одан кейін үңгір оң және сол бағытқа бөлінеді.Оң бағытта 

---

65 
қашалған бөлігі 7-8 метр, ал сол бағытта қашалған бөлігі 10-12 метр болады.Сол 
бағыттағы бөлікте көлемі 2х1,5 болатын бөлме бар.Биіктігі - 2 метр.Иманғара 
үңгірін кейде Нобел үңгірі деп те атайды [1, с 57].