Saqlash vazirligi

Tablista 2. 

Qon plazmasi lipoproteinlarini kimyoviy tarkibi va fizik-kimyoviy xossalari 

Ko’rsatkichlar 

Xilomikronlar 

ZJPLP 

ZPLP 

ZYuLP 

Zichligi (g/l) 

0,95 

0,95-1,00 

1,00-1,06 

1,06-1,21 

Molek. massa (mln, 

dalton) 

 

1-10 mlrd. 

 

5-100 mln. 

 

2-4 mln. 

 

200-400 ming. 

Diametri (nm) 

30-50 

30-75 

20-25 

10-15 

Oqsil % 

2 

10 

25 

45 

Fosfolipidlar % 

7 

18 

21 

25 

Erkin xolesterin % 

2 

7 

7 

5 

---

 

14 

Efir. xolesterin % 

4 

15 

40 

20 

Triglitseridlar % 

85 

50 

7 

5 

Xilomikronlar ingichka ichakni epiteliysida resintezlangan triglitseridlardan 

(85%), fosfolipidlardan (7%), xolesterindan (6%) va oqsildan (2%) hosil bo‘ladi. 

ZJPL va ZYuL lar jigarda sintezlanib qonga o‘tadi.  ZPLlar  qonda  ZJPLni 

tarkibidagi  triglitseridlar  endoteliy  sirtida  lokalizatsiyalangan  lipoproteidlipaza 

ta’sirida  gidrolizlanib  hosil  bo‘ladi.  Xilomikronlar    va  ZJPLPlar  triglitseridlarni 

hujayraga ichak devoridan va yog‘ deposidan tashib keladilar. 

ZPLPlar  xolesterinni  jigar  va  ichakdan  hujayralarga  tashilishini  amalga 

oshirib,  uni  jigarga  bog‘liq  ZPLPga  spetsifik  retseptorlari  bo‘lgan  organlarga 

yetkazib beradi. 

ZyuLPlar    funksiyasi  xolesterinni  qaytadan  to‘qimalardan  jigarga  tashish 

funksiyasini ham amalga oshirishi bilan ham bog‘liq. 

Bu  jarayonda  ZyuLPda    lokalizatsiyalangan  ferment-letsitin-xolesterin-

atsiltransferaza  (LXAT)  erkin  xolesterinni  eterifikatsiyalaydi.  Hosil  bo‘lgan 

xolesterin  efiri  liporotein  zarrasini  o‘rta  qismiga  joylashadi.  Bunda  ZYuLPning 

sirtqi  qismi  erkin  xolesterindan  holi  bo‘ladi.  Unda  ZYuLP  bilan  xolesterinni 

plazmatik membrana orqali hujayra ichiga kirishini osonlashtiradi.