Saqlash vazirligi sh. S. Shoyimova, M. K. Xoshimova, sh. R. Mirzayeva, M. M. Qo

6.
 
Eksperiment-tajriba usuli 
– qo’llanilayotgan yoki qo’llanishi 

---

28
 
 
mumkin bo’lgan u yoki bu metod va usullar samarasini aniqlash maqsadida 
pedagogik  eksperiment  amalga  oshiriladi.  “Eksperiment”  so’zi  lotincha 
“sinab  ko’rish”,  “tajriba  qilib  ko’rish”  ma’nosini  anglatadi.  Eksperimental-
tajriba  ishlari  asosan  ta’lim-  tarbiya  jarayoniga  aloqador  ilmiy  faraz  yoki 
amaliy  ishlarning  tatbiqini  tekshirish,  aniqlash  maqsadida  o’tkaziladi. 
Tajriba  ishlari  ta’lim-tarbiya  o’rtasidagi  qonuniy  bog’lanishlarni  aniqlash, 
natijalarni  hisoblash  asosida  yangi  usullarni  tatbiq  etishga,  ta’lim-tarbiya 
samaradorligini  oshirishga  qaratiladi.  Shuningdek,  ta’lim  tarbiya 
jarayonining  tuzilishi,  amalga  oshirilishini  va  natijalarini  oldindan  k o’ra 
bilish  imkonini  beradi.  Eksperiment  usuli  sharoitga  qarab  uch  xilda 
o’tkaziladi.
 
1. Tabiiy eksperiment;
 
1.
 
Laboratoriya eksperimenti;
 
2.
 
Amaliy tajriba.
 
Pedagogik eksperiment  tajriba ishlarini  o’tkazishda  quyidagi talablar 
mavjud:
 
1)
 
Ishning aniq, ilmiy jihatdan asoslangan farazini aniqlash va
 
kutilishi lozim bo’lgan natija uchun reja belgilash lozim;
 
6)
 
Ilmiy ish yoki pedagogik faoliyat uchun aniq ob’ekt belgilash,
 
amalga oshirish borasida qo’shimcha usullarni aniqlash;
 
7)
 
Tajriba ishi o’tkazish vaqtini va muddatini aniqlash;
 
8)
 
Tajriba uchun lozim bo’lgan vositalarning tayyorligi;
 
9)
 
Eksperiment  natijalarini  zudlik  bilan  tahlil  qilish,  tegishli 
xulosa chiqarish va tavsiyalar berish kerak.