SaqarTvelos teqnikuri universiteti biznes-inJineringis fakulteti ekonikuri kvlevis meTodebi

10. sainformacio sistemebis gamoyenebis sfero da misi realizaciis magaliTebi

bolo periodSi kompiuteri sawarmoos marTvis sistemis ganuyofeli nawili gaxda. magram marTvis mimarT Tanamedrove midgoma sainformacio teqnologiebSi Tanxis dabandebasac gulisxmobs. amasTanave, rac ufro msxvilia warmoeba, miT ufro didia msgavsi dabandebani. sainformacio teqnologiebis swrafma ganviTarebam, maTi gamoyenebis sferos gafarToeba gamoiwvia. TiTqmis erTaderTi sfero, romelSic sainformacio sistema gamoiyeneboda, sabuRaltro aRricxvis avtomatizacia iyo, xolo amJamad sainformacio sistemebi TiTqmis yvela sferoSi gamoiyeneba. korporatiuli sainformacio sistemebis efeqturi gamoyeneba ufro zusti prognozis gakeTebis, marTvaSi SesaZlo Secdomebis da riskebis Tavidan acilebisa da maqsimaluri sargeblis miRebis saSualebas iZleva. warmoebis marTvisaTvis specialuri programuli saSualebebiT gadasawyveti zogierTi mniSvnelovani amocana ganvixiloT.

sabuRaltro aRricxva. sabuRaltro aRricxvis amocana sainformacio teqnologiebis gamoyenebis klasikuri sferoa da dResdReobiT yvelaze xSirad realizebul amocanas warmoadgens. aseTi mdgomareoba savsebiT gasagebia. pirvel rigSi imitom, rom buRaltris Secdoma Zalze Zviri jdeba da amitom, buRalteriaSi avtomatizaciis gamoyenebis sargebeli cxadia. meore mxriv, sabuRaltro aRricxvis amocanis formalizeba sakmaod martivia, ris gamoc sabuRaltro aRricxvis avtomatizebuli sistemis damuSaveba teqnikurad rTul problemas ar warmoadgens.

finansuri nakadebis marTva. finansuri nakadebis marTvaSi sainformacio teqnologiebis danergva aseve, warmoebis marTvaSi daSvebul Secdomebze am sferos didi gavleniT aris gamowveuli. momwodeblebsa da momxmareblebs Soris angariSsworebis sistemis araswori agebis SemTxvevaSi, Sesyidvebisa da gasaRebis gamarTuli qselisa da kargi marketingis pirobebSic ki, SeiZleba krizisi iqnes provocirebuli. da piriqiT, zustad gaTvlili da mkacrad kontrolirebadi finansuri gaTvlebis pirobebSi, firmis brunvis saSualebani SeiZleba mkveTrad gaizardos.

sawyobis, asortimentis, Sesyidvebis marTva. Semdeg SeiZleba saqonlis moZraobis analizis procesis avtomatizeba amiT Tvali mivadevnoT da davafiqsiroT asortimentis is oci procenti, romelsac mTeli mogebis oTxmoci procenti moaqvs. es saSualebas mogvcems pasuxi gavceT mTavar kiTxvas - saSualebebis mudmivi naklebobis pirobebSi rogor miviRoT maqsimaluri mogeba?

sawarmoo procesebis marTva. sawarmoo procesebis marTva Zalze Sromatevadi amocanaa. aq ZiriTad meqanizms warmoadgens sawarmoo procesebis dagegmareba da optimaluri marTva. msgavsi amocanis avtomatizebuli gadawyveta saSualebas iZleva saqmianad daigegmos, gaTvaliswinebul iqnes xarjebi, ganxorcieldes sawarmos teqnikuri momzadeba, produqciis gamoSvebis procesis operatiuli marTva warmoebis programisa da teqnologiis Sesabamisad ganxorcieldes.

marketingis marTva. marketingis marTva gulisxmobs firma-konkurentebze monacemebis Segrovebas, maTi produqciisa da fasebis politikis analizs, agreTve fasebis optimaluri donis gansazRvris, mogebis prognozirebisa da sareklamo kampaniis dagegmarebis mizniT, gare parametrebis modelirebas. SesaZlebelia am amocanebis umetesobis formalizeba da maTi sainformacio sistemis saxiT warmodgena, rac marketingis marTvis efeqturobas mniSvnelovnad gazrdis.

dokumentTa brunva. dokumentTa brunva nebismieri sawarmoos saqmianobis Zalze mniSvnelovani procesia. dokumentTa brunvis kargad gamarTuli sistema asaxavs warmoebaSi mimdinare realur mdgomareobas da mmarTvel rgols masze zemoqmedebis saSualebas aZlevs. amitom, dokumentTa brunvis avtomatizeba efeqturi marTvis amaRlebis saSualebas iZleva.

warmoebis operatiuli marTva. sainformacio sistema, romlis saSualebiTac wydeba warmoebis operatiuli marTvis amocana, aigeba monacemTa bazaze, romelSic warmoebis Sesaxeb yvela SesaZlo informacia fiqsirdeba. aseTi sainformacio sistema aris biznesis marTvis instrumenti da Cveulebriv mas, korporatiul sainformacio sistemas uwodeben.

operatiuli marTvis sainformacio sistema Tavis TavSi moicavs konkretul warmoebaSi biznes-procesebis avtomatizebis mraval programul amocanas. aseTi sainformacio sistemebis mimarT erT-erT yvelaze mniSvnelovani moTxovnaa moqniloba, adaptaciisa da Semdgomi ganviTarebis unari.

firmis Sesaxeb informaciis miwodeba internetis qselis aqtiurma ganviTarebam sawarmos Sesaxeb sxvadasxva saxis informaciis miwodebisaTvis, korporatiuli serverebis Seqmnamde migviyvana. praqtikulad, TiTqmis yvela sawarmos amJamad Tavisi web-serveri aqvs. sawarmos web-serveri mraval amocanas wyvets, maT Soris SeiZleba ori ZiriTadi gamovyoT: sawarmos imijis Seqmna da kompaniis sacnobaro samsaxuris, arsebuli da potenciuri momxmareblebisaTvis firmis, savaraudo saqonlis, momsaxurebisa da fasebis Sesaxeb aucilebeli informaciis miwodebis gziT, maqsimaluri gantvirTva.

amis garda, web-teqnologiebis gamoyeneba eleqtronuli komerciisa da internetis saSualebiT, myidvelTa momsaxurebisaTvis Zalze perspeqtiulia.

Tema 15. internetis gamoyeneba ekonomikur kvlevaSi

1. Tanamedrove informaciuli teqnologiebi (IT) ekonomikur kvlevaSi

adamianTa sazogadoeba viTardeba komunikaciis sistemis srulyofasTan erTad. Tavis droze damwerlobam udidesi roli Seasrula sazogadoebis ganviTarebaSi. dReisaTvis ki miiCneven, rom momavali komunikaciuri sistemis, kerZod, internet-qselis ganviTarebiT ganisazRvreba.⁵³

Tanamedrove etapze informacia miiCneva rogorc ganZi, xolo informaciuli teqnologiis ganviTareba qveynis ganviTarebis indikatori. informaciulma teqnologiebma gaaerTiana da daakavSira mTeli planeta. misi meSveobiT SesaZlebeli gaxda drois umcires monakveTSi msoflio masStabiT finansuri kapitalis, sawarmoo da SromiTi resursebis, agreTve informaciis mimoqceva. swored eleqtronuli teqnologiebi, kerZod, interneti, rogorc globaluri qseli da urTierTdakavSirebuli kompiuterebis erTianoba, gaxda kacobriobis ganviTarebis safuZveli, ramac Secvala xalxTa cxovreba, urTierToba da, Sesabamisad, biznesic. sazogadoebis kompiuterizacia da internetizacia iqca strategiul resursad, romelic gansazRvravs qveynebis ganviTarebas.⁵⁴

kompiuterisa da telekomunikaciebis gamogonebam SesaZlebeli gaxada wamSi asobiT milioni da miliardi operaciis Sesruleba, transkontinenturi sakomunikacio qselebis saSualebiT planetis nebismier wertilSi informaciis operatiulad gadacema da miReba.

ganviTarebis Tanamedrove pirobebSi kompiuteris gareSe SeuZlebelia efeqturi muSaoba, amitom yvela dargis specialisti farTod iyenebs portatuli tipis kompiuterebs, saofise da arasaofise pirobebSi. videomonitorad gamoiyeneba brtyeli Txevad kristaluri displei. kompiuteri – bloknoti, anu nouTbuqi asrulebs personaluri kompiuteris yvela funqcias, masSi SeiZleba gamoyenebuli iqnas igive operaciuli sistemebi da programebi. modemebis umravlesobas aqvs mowyobiloba usadeno qseluri interfeisisa - „vai-fai“ da infrawiTeli moqmedebis portebi. ukanaskneli uzrunvelyofs kompiuterebs Soris kavSirs ramdenime aTeuli metris daSorebiT. jibis kompiuterebi yvelaze swrafad ganviTarebadi portatiuli kompiuterebis klasia.

adamianis saqmianobis yvela sferoSi kompiuteri gamoiyeneba ara marto rogorc samuSaos Sesrulebis instrumenti, aramed rogorc informaciis miRebisa da gadacemis yvelaze swrafi saSualeba.

msoflio kompiuteruli qselis zrdam SesaZlebeli gaxada informaciis swrafi gagzavna dedamiwis erTi wertilidan meoreSi.

globaluri qseli iseTi manZiliT daSorebuli kompiuterebis resursebs aerTianebs, romelTa sakabelo SeerTeba SeuZlebelia. amisaTvis saWiroa specialuri mowyobilobebis damateba, romlebic informacias daniSnulebis adgilze operatiulad miitans.⁵⁵

interneti, rogorc informaciuli teqnologiebis globaluri eleqtronuli bazari, teqnikuri, socialur-ekonomikuri da komerciuli fenomenia. igi amave dros aris unikaluri sistema, romelic marketingis efeqtur garemos da saSualebas warmoadgens. interneti urTierTdakavSirebuli komerciuli da arakomerciuli kompiuteruli qselebis qaoturi nakrebia. ⁵⁶

unda aRiniSnos is maTodebi, romlebsac kompania mimarTavs Tavisi saqmianobis gafarToebis mizniT Tanamedrove informacuili teqnologiebis gamoyenebaSi:

• 
  bazris gafarToebis meTodi: kompania miznad isaxavs bazris miznobrivi an teritoriuli segmentebis aTvisebas;
  
• 
  yuradRebis koncentrirebis meTodi: kompania Tavisi saqmianobis Sesaxeb informacias ganaTavsebs internetSi da amiT cdilobs ufro xelmisawvdomi gaxdes Tavisi momxmareblebisaTvis;
  
• 
  reagirebis donis amaRlebis meTodi: kompanias surs momxmarebelTa da partniorTa reaqciis gageba da Tavisi saqmianobis Sedegebis gaumjobeseba;
  
• 
  axali momsaxurebis meTodi: kompanias surs axali momsaxurebis SeTavazeba momxmareblebisa da partniorebisaTvis;
  
• 
  saqmiani komunikaciis gaumjobesebis meTodi: srulyofili informaciis miRebis SesaZlebloba realur droSi zrdis TiToeuli monawilis CarTulobis xarisxsa da partniorTa raodenobas;
  
• 
  xarjebis Semcirebis meTodi: kompania varaudobs saqonlis warmoebasa da momsaxurebaze gasawevi xarjebis Semcirebas;
  
• 
  konfliqtebis Tavidan acilebis meTodi: kompania internetis daxmarebiT sadistribucio arxebTan aregulirebs warmoSobil konfliqtebs.