Sapar Xojaniyazov(1910–1983)

Tursıngúl Qayıpnazarova. Qaraqalpaqstan hám Ózbekstan xalıq artisti, qaraqalpaq teatr óneriniń rawajlanıwında óziniń salmaqlı úlesin qosıp kiyatırǵan, xalqımızdıń súyikli aktrisası T.Qayıpnazarova 1948-jılı 22-avgust kúni Kegeyli rayonı Jańa bazar APJ da tuwıladı. Onıń mektepte oqıp júrgen waqıtlarınan baslap-aq kórkem ónerge degen qızıǵıwshılıǵı bálent bolıp, háweskerler dógeregine qatnasadı. Ol 1965-1966–jılları házirgi Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogika institutınıń fizika-matematika fakultetiniń fizika qánigeliginde oqıp tálim aladı. Sol gezleri institutta fakultetler ara spektakl jarıslar shólkemlestiriletuǵın bolǵan. Bul jarıslarǵa teatrdan Dosbergen Ranov rejissyorlıǵında Shańǵıtbaev hám Bayseevlardıń «Jan qızlar», Júginisov rejissyorlıǵında S.Xojaniyazovtıń «Súymegenge súykenbe» hám T.Jumamuratovtıń «Talwas» spektaklleri qoyıladı. Bul spektakllerde T.Qayıpnazarova da belsene qatnasıp kózge túsedi.
1967-jılı bul jámáát Kiev universitetiniń koncert ushırasıwlarına qatnasadı. T.Qayıpnazarova 1968-jılı telestudiyada jumıs isleydi hám sońınan onı teatr aktrisası etip alıp ketedi. 1969-jılıTashkent qalasında ótkerilgen Qaraqalpaqstan mádeniyat hám kórkem óner kúnlerinde belsene qatnasadı. Sonday-aq Qazaqstan Respublikası, Xorezm wálayatında ótkizilgen mádeniyat-doslıq kúnlerinde, festivallarda, barlıq bayram sánelerinde, úlken mádeniy konferenciyalarda hám teatrlastırılǵan koncertlerde belsene qatnasıp kelgen. 1969-1973 – jılları Kegeyli rayonınıń 12-sanlı mektebinde muǵallim bolıp isleydi, soń 1973-jıldan baslap 1979-jılǵa shekem sol mekteptiń direktorı lawazımında islep keledi. Sońınan T.Qayıpnazarova 1979-jıl jáne teatr saxnasına qádem qoyadı. Ol teatrda 50 den aslam ráńbáráń rollerdi atqarǵan. Onıń repertuarında milliy qaharmanlardan tartıp, jáhán klassik dramaturgiyası shıǵarmalarındaǵı túrli xarakterdegi obrazlar orın alǵan. Olardan «Súymegenge súykenbe»de Aysánem, Parshagúl, «Aqmaq patsha»da Gúlzar, «Jan qızlar»da Aysulıw, «Urını qaraqshi bastı»da Ayzada, «Urısqa nálet»te Zernegúl, «Kelin»de Ulbiyke, «Bir úyde eki ómir»de Palzada, «Shariyar»da Kúndes, «Ákeli jetimler»de Ayjan, «Saxibqiran»da Biybiyxanım, «Ernazar Alakóz»de Qumar ana, «Kelinler qozǵalanı»nda Lutfiy, «Alpamıs»ta Aqbilek, «Nur sayada qalmaydı»da Aydın momo hám basqa da spektakllerde jarqın obrazlar jaratıp, tamashagóyler mehrin qazanıp kelgen.
Ol roller atqarıw menen birge spektakllerdi de saxnalastıradı. Onıń saxnalastırǵan shıǵarmaları K.Raxmanovtıń «Jabayı gúller», S.Balǵabaevtıń «Muhabbatsız ásir», E.Xushvaxtovtıń «Ándiysheli kelishek» hám basqa da spektaklleri teatr repertuarınan orın alǵan.
T.Qayıpnazarova 2013-jılı Tashkent qalasında teatr jámááti menen gastrol saparında bolıp «Alpamıs», «Kelin» spektakllerinde roller atqarǵan. Sonday-aq usı jılı «Sizni kuylaymiz zamandosh» dep atalǵan respublika teatrlarınıń II festivalında Q.Narqabuldıń «Nur sayada qalmaydı» spektaklinde Aydın momo roli menen qatnasadı.
Onıń usınday kórkem óner tarawındaǵı pidáyi miynetleri joqarı bahalanıp 1991-jılı Qaraqalpaqstanda xızmet kórsetken artist, 1999-jılı Qaraqalpaqstan xalıq artisti, 2001-jıl «Ofarin» sıylıǵı, 2003-jılı Ózbekstanǵa xızmet kórsetken artist, 2008-jılı Ózbekstan xalıq artisti húrmetli ataqları menen sıylıqlandı.