«Sanoatni axborotlashtirish» fakultеti «Axborot tizimlari tеxnologiyalari» kafеdrasi

integral sxemalarning turlarini, xususiyatlari va funktsional vazifalarini bilish;

matritsali katta integral sxemalar (IS) asosida EXM sxemalarini loyixalash amaliy ko’nikmalarini hosil qilish;

zamonaviy IS lar asosida kombinatsion va taqribiy sxemalarni loyixalashni o’rganish;

IS da qurilma uzellarini, ko’rsatkichlarini o’lchash, shikastlikni qidirish xamda qurilmalarini sinash ko’nikmalariga ega bo’lish kerak.



Qadimdan insonda hisoblash extiyoji paydo bo’lgan, hamda insonlar miqdor o’lchami - sonni azaldan bilganlar. Ibtidoiy odamlar faqat bir necha sonni bilgan va uning «sanash asbobi»- o’z qo’llari bo’lgan. Inson sanashini o’rganib olib, xamisha hisoblash usullarini mukammalashtirdi va turli hisoblash vositalarini yaratdi. Qadimiy Misrda ishlatilgan sanash taxtachasi «abak» dan hozirgi zamonaviy kompyuter vositalarigacha bo’lgan davr - shu rivojlanishning xosilalaridandir.
Birinchi EHMlar 40-yillarda paydo bo’lgan bo’lib, ularning rivojlanishi bevosita elektronika rivojlanishiga bog’liq bo’ldi, EHM sohasida texnik tarqqiyot xususida ga’ ketganda, ularning rivojlanishi yagona fizik-texnik ‘rintsi’ga asoslangan ma’lum bosqichlarga ajratiladi. Bu bosqichda EXM avlodlari deb ataladi.
EXM lar ularda ishlatiluvchi fizik elementlarga bog’liq holda u yoki bu avlodga mansubligi aniqlanadi. Uzellarni tuzishda ulardan soddaroq EXM elementlari ishlatiladi. Elementlar turlicha bo’lib, o’z navbatida EXM ning element bazasini tashkil etadi. Bu jarayoni davom etsak, o’z navbatida elementlar elektroradiokomponentlar asosida tuziladi.
Elektroradiokomponentlar - rezistor, diod, triod, o’tkazuvchi simlar, transformator, kondensator, induktivlik va xokazo. Keng ma’noda esa element bazasi deganda, radiokomponentlarni xamda ular asosida tuzilgan elementlarni tushunish kerak. EXM elementlari - oddiy mantiqiy funktsiyalarni amalga oshiruvchi yoki qo’shimcha amallarni bajaruvchi elektron sxemalar bo’lib, ular asosida qurilmalar tuziladi. EXM elementlari tizim yoki seriya qilib ishlab chiqiladi. Bitta seriyada mantiqiy elementlardan tashqari murakkab uzellar, qo’shimcha va maxsus elementlar bo’lishi mumkin. Agar xar qanday murakkab mantiqiy funktsiyalarni tizimdagi mantiqiy elementlar asosida amalga oshirish imkoni bo’lsa, bundan tizim (seriya) funktsional to’liq tizim hisoblanadi. Funktsional to’liq tizimda qo’shimcha va maxsus xabarlarni moslash elementlari bor bo’lsa, bunday tizim texnik to’liq tizim deyiladi. Inson aql – idroki, zakovati bilan o’rganayotgan, shakillantirayotgan hamda rivojlantirgan qaysi fanni, uning yo’nalishini olmaylik albatta o’lchashlarga ularning usullariga, o’zaro bog’lanishlariga duch kelamiz. Bu o’lchash usullari va vositalari yordamida har xil kattaliklarni o’lchash va ularga bog’liq masalalarni mukammal o’rganish orqaligina amalga oshiriladi. Shu sababli, hozirgi qaysi bir fan, ilmiy yo’nalishi, u xoh tabiiy, xoh ijtimoiy bo’lmasin, albatta u yoki bu darajada o’lchash bilan bog’liq. To’la ishonch bilan aytish mumkinki, o’lchash inson ongli hayotining asosini tashkil etadi. Faylasuflarning tahminicha fizikaviy xossalar, jarayonlarni tekshirish, o’rganishda eng asosiy yo’l (metod) o’lchashlar hisoblanadi. Shunday ekan “Elektronika va sxematexnika “ fanini o`rganish ham ulkan yutuqlarga olib keladi deb baralla aytsa mubolag`a bo`lmaydi.
Kadrlar tayyorlashning Milliy dasturiga muvofiq, Respublikamiz- da jahon andozalariga mos keladigan ko’p bosqichli taʼlim yo’nalish lari joriy qilindi. Taʼlim sohasida olib borilayotgan islohotlarning asosiy kasb-xunar kollejlari tashkil qiladi. Kollejlarning o’quvchi- lari uchun yangi o’quv dasturlari ishlab chiqildi, mavjudlari takomillashtirildi. «Elektr mashinalari» fani dasturi asosida qayta ishlandi. Darslikda transformator, o’zgaruvchan va o’zgarmas tok elektr mashinalarining tuzilishi, ishlash prinsipi, turli elektr mashi- nalarini ishga tushirish va dvigatellarning tezliklarini rostlash usullari, qo’llanish sohalari bayon qilingan. Darslikda kichik quvvatli ijro dvigatellari haqida maʼlumotlar berilgan. Darslikdan oliy o’quv yurtlarining «Elektrotexnika» fani o’qitiladigan