“sanoat va xizmat ko'rsatish sohalarining raqamli transforma t siyasi: tendensiyalar, boshqaruv, strategiyalar” Xalqaro ilmiy-amaliy anjuman

 
 

---

“SANOAT VA XIZMAT KO‘RSATISH SOHALARINING RAQAMLI TRANSFORMATSIYASI: 
TENDENSIYALAR, BOSHQARUV, STRATEGIYALAR”
311
Aytiyeva Sevara Allaberdiyevna 
TDIU, “Biznes boshqaruvi va logistika”
kafedrasi kata o’qituvchisi 
 
LOGISTIK TIZIMLARNING IQTISODIYOTDA TUTGAN O’RNI VA 
SAMARADORLIGI 
 
Annotatsiya 
Ushbu maqolada samaradorlikni hisobga olish agar vazifa xarajatlarni minimallashtirish 
bo'lsa, unda har xil xarajatlar ko'rsatkichlaridan foydalanish va kamroq darajada korxonaning 
logistika tizimining ish hajmini hisobga olish, boshqa printsip bo'yicha ko'rsatkichlarning tutgan 
o’rni o’rganilgan. 
Аннотация 
В данной статье рассматривается роль производительности по другому принципу, с 
учетом эффективности, если стоит задача минимизации затрат, с использованием разных 
стоимостных показателей и, в меньшей степени, с учетом загруженности логистической 
системы предприятия. 
Annotation 
This article examines the role of performance on a different principle, taking into account 
efficiency if the task is to minimize costs, using different cost indicators and, to a lesser extent, 
taking into account the workload of the enterprise logistics system. 
O’zbekistonda olib borilayotgan islohotlarning asosiy yo’nalishlaridan biri logistika 
sohasi, logistic tizim va yuk tashuvlarini boshqarishda logistika tizimi tushunchasi kontseptsiya 
sifatida ko'rib chiqiladi. 
Tizim tushunchasining holatlaridan biri sifatida yunoncha qismlardan tashkil topgan 
yaxlit degan ma'noni anglatadi; birikma. Tizim tushunchasiga ko'plab ta'riflar mavjud. Ulardan 
biri bir-biri bilan bog'liq bo'lgan elementlar to'plami; 
yagona yaxlitlik, birlikni shakllantirish
1
. 
Quyidagi tizim xususiyatlari mavjud: 
1) tizimning yaxlitligi, ya'ni bo'linish imkoniyati elementlar; 
2) ulanishlarning mavjudligi: tizim elementlari elementlarning tashqi muhit bilan 
bog'lanishlaridan kuchliroq ulanishlar bilan birlashtirilishi kerak, aks holda tizim barqaror 
bo'lmaydi; 
3) ulanishlarni tartibga solish: ular tartibga solinishi kerak tuzilishga; 
4) kattaroq tizimga mansubligi; 
5) umumiy xususiyatlar: elementlarda mavjud bo'lmagan xususiyatlar bo'lishi kerak, lekin butun 
tizim mavjud. 
Tizimlarga misollar: mashina, tirik organizm, logistika tizimi. Tizimlarni bir nechta 
mezonlarga ko'ra tasniflash mumkin. Mumkin bo'lgan tasniflarni ko'rib chiqiladi: 
1) yaxlitligi bo'yicha: oddiy va murakkab; 
2) vaqtning o'zgarishi bo'yicha: statik va dinamik; 
3) atrof-muhit bilan munosabatiga ko'ra: yopiq va ochiq; 
4) iloji bo'lsa, rivojlanish prognozi: deterministik va stokastik; 
5) atrof-muhit o'zgarishlariga javoban: adaptiv bo'lmagan va moslashuvchan. 
Ko'rib chiqilgan tasniflarga asoslanib, logistika tizimlari murakkab, dinamik (stokastik), 
ochiq (moslashuvchan) tizimlarga bo'linadi. 
Keling, tizimning kichik turini - logistika tizimini xususiyatlar bo'yicha ajratamiz: 
1) logistika tizimi quyidagi elementlardan iborat: sotib olish (ta'minlash), omborlar, zaxiralar, 
transport, xodimlar, savdo, xizmat ko'rsatish, ishlab chiqarish; 
2) tashqi muhit bilan ham ichki aloqalar, ham aloqalar mavjud; 
1
1. Степанов В. И. Логистика : учебник / В. И. Степанов. М. : ТК Велби, Проспект, 2006. 488 с. 

---