“sanoat va xizmat ko'rsatish sohalarining raqamli transforma t siyasi: tendensiyalar, boshqaruv, strategiyalar” Xalqaro ilmiy-amaliy anjuman

TENDENSIYALAR, BOSHQARUV, STRATEGIYALAR”
139
мазкур жараёнда техник регламентларни замон талабларидан келиб чиқиб янгилаш ва 
самарали фойдаланиш масалалари ҳам алоҳида эътиборни талаб қилмоқда”
1
. 
Сўнгги йилларда республикада енгил саноатнинг тўқимачилик, тикув-трикотаж, 
чарм-поябзал ва мўйначилик тармоқларини ривожлантириш, ишлаб чиқарилаётган тайёр 
маҳсулотларнинг турлари ва ассортиментини кенгайтириш, шунингдек, тармоқ 
корхоналарининг инвестиция ва экспорт фаолиятини ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш 
бўйича комплекс чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Хусусан, енгил саноатнинг жадал 
ва барқарор ривожланишини таъминлаш, маҳаллий хомашёни чуқур қайта ишлаш орқали 
биринчи навбатда ташқи бозорларда рақобатбардош бўлган юқори қўшилган қийматга эга 
тўқимачилик, тикув-трикотаж, чарм-поябзал ва мўйначилик маҳсулотлари ишлаб 
чиқаришни диверсификация қилиш ва кенгайтириш, шунингдек, салоҳиятли хорижий 
инвесторларни жалб этиш мақсадида хомашёни чуқур қайта ишлаш асосида бозор 
талабларидан келиб чиққан ҳолда юқори қўшилган қийматга эга тўқимачилик, тикув-
трикотаж, чарм-поябзал ва мўйначилик маҳсулотлари ишлаб чиқариш ва экспорт 
қилишнинг 2020 — 2025-йилларга мўлжалланган мақсадли параметрлари ишлаб чиқилди. 
Шунга мувофиқ, ушбу йиллар давомида тўқимачилик ва тикув-трикотаж маҳсулотларини 
ишлаб чиқариш ҳажмини 3,5 бароварга ўстириш ва 2025 йилда ишлаб чиқариш ҳажмини 
15028,5 млн долларга етказиш режалаштирилган
2
. Тармоқда фаолият кўрсатаётган 
корхоналарни қўллаб-қувватлаш мақсадида берилган имтиёз ва преференциялар уларнинг 
ташқи бозорда мустаҳкам ўрин эгаллашига имкон яратмоқда. 
Тўқимачилик 
саноатини 
жадал 
ривожланиши 
ва 
тўйинган 
бозорлар 
шаклланаётганлигини эътиборга олиб бу соҳага маркетинг стратегиясини қўллаш 
зарурлигини тақозо этмоқда. Хорижий тадқиқотчи олимлар ўз асарларида тўқимачилик 
саноатининг иқтисодиётдаги аҳамияти бўйича қуйидаги фикрларни билдиришган. 
Тўқимачилик саноатида истеъмолчилар томонидан бошқариладиган асосий корпоратив 
муаммолар барқарор ишлаб чиқаришга тўсиқ бўлиши мумкин. Шу нуқтаи назардан, 
ресурсларни ҳимоя қилиш ва хом ашё ва энергиядан тежамкор фойдаланиш стратегияси 
ҳам муҳим аҳамиятга эга
3
. Тўқимачилик махсулотлари ишлаб чиқариш жараёни толадан 
тортиб то мато шаклланишигача бўлган бир қанча жараёнлар ва технологияларни ўз ичига 
олади. Ип ишлаб чиқариш табиий толаларни оралиқ очиш, аралаштириш, тараш, чизиш ва 
йигирув билан қайта ишланади. Синтетик толалар турли мономерлар ёки полимерлардан 
қуруқ, нам ва эритилган йигирув технологияси ёрдамида йигирилади
4
.
Бутунжаҳон веб-технологиялари ривожланаётган даврда истеъмолчилар ижтимоий 
тармоқларда 
бренд 
маҳсулотларни 
қидиришда 
кўпроқ 
вақт 
сарфлашмоқда. 
Истеъмолчиларнинг анъанавий медиадан рақамли медиага ўтиши маркетологларга 
мақсадли аудиторияга янада самарали ва самаралироқ эришиш, хабардор қилиш, жалб 
қилиш, сотиш, ўрганиш ва хизматлар кўрсатиш имконини беради. Шу сабабли, 
тадқиқотчи олимлар рақамли маркетингнинг (Digital marketing) турли жиҳатларини 
ўрганишга эътибор қаратишди. 
Ижтимоий тармоқлар натижасида бизнеснинг ривожланиши ва бозорга чиқариш 
усули ўзгариб, янги тўсиқлар ва имкониятлар туғдирмоқда
5
. Рақамли маркетинг, ноўрин 
ёки малакасиз амалиётчилар томонидан қўлланилса ҳам, бизнесга зарар етказиши 
мумкин
6.
Шу сабабли, корхоналар ижтимоий медиа соҳаси бўйича етарли тажрибага эга 
1
Ш.Мирзиёев. Янги Ўзбекистон стратегияси. Тошкент-Ўзбекистон нашриёти. 2021 й. 132-бет.
2
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 16.09.2019 йилдаги ПҚ-4453-сонли “Енгил саноатни янада ривожлантириш 
ва тайёр маҳсулотлар ишлаб чиқаришни рағбатлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори.
3
A. Desore, S.A. Narula An overview on corporate response towards sustainability issues in textile industry Environ. Dev. 
Sustain., 20 (2018)
4
A. Goyal, R. Nayak Sustainability in yarn manufacturing Sustainable Technologies for Fashion and Textiles, Woodhead 
Publishing (2019)
5
A.S. Arora, S.A. Sanni “Ten years of social media marketing” research in the Journal of Promotion Management: research 
synthesis, yemerging themes, and new directions J. Promot. Manag., 25 (4) (2019), pp. 476-499
6
R. Aswani, A.K. Kar, P.V. Ilavarasan, Y.K. Dwivedi Search engine marketing is not all gold: insights from witter and SEO 
Clerks Int. J. Inf. Manag., 38 (1) (2018), pp. 107-116

---