“sanoat va xizmat ko'rsatish sohalarining raqamli transforma t siyasi: tendensiyalar, boshqaruv, strategiyalar” Xalqaro ilmiy-amaliy anjuman

“SANOAT VA XIZMAT KO‘RSATISH SOHALARINING RAQAMLI TRANSFORMATSIYASI: 
TENDENSIYALAR, BOSHQARUV, STRATEGIYALAR”
95
Шундай қилиб бугунги кунда рақамли иқтисодиётнинг ривожланиши сабабли 
қуйидаги жараёнлар юзага келмоқда:
1) амалдаги иқтисодий-ижтимоий муҳит изчил автоматлаштирилади;
2) бу соҳада ишлай оладиган кадрларни тайёрлашга ўтилади, қолаверса, инсонларни 
ўз фаолиятида замонавий технологиялардан фойдаланишга тайёрлаш зарурияти келиб 
чиқади;
3) электрон хавфсизликни таъминлаш чоралари жиддийлашади ва рақамли 
маданиятни ривожлантириш тақозо этилади. 
Ўз-ўзидан бундай жараёнлар кичик бизнес ва тадбиркорлик субъектлари орасида 
кенг оммалашиб боради. Шунинг учун янгидан-янги стратегиялар ишлаб чиқиш, рақамли 
кўникмаларни оммавий шакллантириш ва таъминлаш бугунги куннинг долзарб 
масалаларидан бири бўлиб қолмоқда.
Электрон ишбилармонлик муҳити – бу бизнес муносабатларига ахборот-
коммуникация 
технологиялари 
орқали 
воситачилик 
қилиш 
бўлиб, 
бизнес 
алмашинувининг турли объектив ва субъектив омилларининг комплекс мажмуидир
1
. 
Аммо бунда электр энергия узлуксизлиги таъминланиши шарт. 
Айниқса, ёшлар рақамли иқтисодиётга тегишли янги касбларни ўзлаштиришлари 
давр тақозосидир. Улар турли технологиялардан фойдаланиш, компьютерлар, интернет, 
катта миқдордаги рақамли маълумотларга ишлов беришга тайёр туришлари керак. 
Рақамли иқтисодиётнинг ривожланиши туфайли одамларни бошқа, янада долзарб 
интеллектуал касбларга йўналтириш талаби кучаяди.
Кичик бизнес субъектлари рақобалашиши учун тижорат корхоналари, хизматга 
йўналтирилган корхоналар, айниқса, соғлиқни сақлаш тизими, молия, таълим, шунингдек, 
нотижорат ва давлат муассасаларида ахборот коммуникацион технологияларни жорий эта 
оладиган, унда бемалол ишлай оладиган мутахассислар зарур бўлади. Айни пайтда, кичик 
бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг энг замонавий ва илмталаб соҳалари инновация ва 
рақамли технологиялардан фойдаланишда қодир бўлган ходимларга муҳтож. 
Шу нуқтаи назарда Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси, Олий ва ўрта 
махсус таълим вазирлиги ва тегишли олий ўқув юртлари томонидан, Ўзбекистон 
Республикаси Савдо-саноат палатаси тизимининг ишчилари учун «Рақамли иқтисодиёт 
асослари», «Краудсорсинг ва краудфандинг: янги бизнес имкониятлари», «Рақамли бизнес 
моделларида патентлашнинг ўрни» каби ўқув қўлланмаларини тайёрлаш ва уларни Савдо-
саноат палатаси ҳамда тадбиркорлик ва ишбилармонликни бошқариш вақолати бор 
муассасалар томонидан қўшма ўқув дастурларини жорий этиш ва бу асосда 
тадбиркорларни ўқитиш мақсадга мувофиқдир.
Рақамли технологияларга ўтиш корхоналар учун ҳам, давлат учун ҳам бир қатор 
афзалликларга эга. Хусусан, тадбиркорлар учун янги рақамли технологияларни жорий 
қилишнинг афзаллиги қуйидагилардан иборат:
−
энг аввало корхоналарнинг харажатлари қамаяди;
−
меҳнат унумдорлиги ошади ва мижозлар билан ишлаш жараёнлари 
мувофиқлаштирилади; 
−
кичик бизнес субъектлари ўртасидаги ўзаро иқтисодий муносабатларда тезкорлик 
ошиши туфайли самарадорлик ортади.
Худди шундай, давлат учун рақамли иқтисодиётнинг афзаллиги қуйидагича: 
−
маъмурий тартиб-қоидаларни соддалаштиришга ёрдам беради; 
−
кичик бизнес субъектлари фаолиятини тартибга солишда қулайлик яратади; 
−
кичик бизнес субъектлари билан давлат ўртасидаги ўзаро муносабатлар 
яқинлашади ва ўзаро манфаатли муносабатлар чуқурроқ ўрганилади. 
Шу билан бирга, тадбиркорлар рақамли иқтисодиёт имкониятларидан тўлиқ 
ҳабардор бўлмаганликлари туфайли, янги технологияларни жорий этиш ва ходимларга 
1
Хисаева И.Ш. Формирование инструментария развития предпринимательских структур в электронной бизнес-среде: 
Автореф. дис. канд. экон. наук. – Уфа: УГАЭС, 2012. –С. 6.

---