Sanoat texnologiyasi

10.2. Reley qonunlari

RELEY DJON UILYAM
(1842-1919). Ingliz fizigi. 1879- 1884 yilda Kavendish laboratoriyasining professori. Ilmiy yo’nalishi tebranish nazariyasi. Isssiqlik nurlani- shining nazariyasini yaratgan, molekulyar fizika, akustika, gidrodinamika, elektro magne- tizm, optika yo’nalishlarida ishlagan. Birinchi bo’lib avto tebranishlarni kuzatgan. Faza va gruppaviy tezliklar nazariyasini rivojlantirgan. Molekulyar so- chilish nazriyasini yaratgan. 1871-yilda sochilish qonunlari- ni tuzgan. Osmonning ko’kimtir rangda bo’lish sababini tushuntirgan. 1894-yilda argon


Yorug’likning sochilishida quyidagi Reley
qonunlari o’rinli bo’ladi:
1. Sochilgan nurlarning intensivligi muhitga tushayotgan yorug’lik chastotasining to’rtinchi darajasiga to’g’ri proporsional bo’lib, to’lqin uzunligining to’rtinchi darajasiga teskari proporsional bo’ladi.
_{I const} ⁴
2. Sochilgan nurlarning intensivligi muhitga tushayotgan maksimal yorug’lik intensivligining yarmiga to’gri proporsional bo’ladi.
¹ ₂
^I ₂ ^I_max ^{(1 cos )}
bu yerda: -sochilgan nurlar yo’nalishi bilan muhitda to’lqinlar tarqalish tezligining yo’nalishi orasidagi burchak.
3. Agar sochilgan nurlarning yo’nalishi o’tuvchi yorug’liklar yo’nalishi / 2 ga teng bo’lsa, sochilgan nurlar to’la qutblangan bo’ladi.

elementini kashf etgan. 1904- yilda Nobel mukofotining laureati. 1900-yilda absolyut qora jism nurlanish spektridagi qonuniyatlarini yaratgan. 1887- yilda jismlarning magnitlanish xossalarini o’rgangan. Birinchi bo’lib refraktometrni yasagan.

Birinchi difraksion bo’lgan ajrata

bo’lib prizma va panjaraga ega optik qurollarning olish qobiliyatini

aniqlagan. O’ziga xos Reley monometerini ixtiro qilgan. Tovush kuchini o’lchashga mo’ljallangan Reley diskini yasagan.