Sanoat portlovchi moddalari tasnifi

3-guruh 
zaryadlariga ЗKП va ЗKH turkumiga kiruvchi kumulyativ 
zaryadlar kiradi. Ushbu zaryadlar massasi 180 gr dan 4000 gr gacha bo‘lib uzunligi 
90 dan 250 mm gacha va balandligi 35 dan 115 mm gacha bo‘lib, maksimal 
o‘lchami 208 m gacha yoki 7 m
3
gacha hajmdagi nogabaritlarni maydalashga 
mo‘ljallangan. 
4-guruh
portlovchi moddalariga maxsus patronlar ichiga joylashtirilib 
tayyorlangan detonatorlar kiradi. Ushbu detonatorlar trotil, tetril, pentalit hamda 
trotil va geksogen aralashmalaridan tayyorlanadi. Ularning massasi 150 gr dan 530 
gr gacha bo‘lib diametri 50-70 mm gacha balandligi 50-101 mm gacha bo‘ladi. 
Patron ichidagi portlovchi modda zaryadining zichligi 5–1,68 gr/sm
3
gacha bo’ladi. 
Gaz va changdan xavfli shaxtalardan tashqari ochiq va yer osti kon 
ishlarida qo‘llaniladigan sanoat portlovchi moddalari. 
Granulali suvga chidamli portlovchi moddalarga grammonit 79/21B, 
grammonit АС-4В portlivchi moddalari kiradi. 

---

Ushbu portlovchi moddalar trotil va ammiakli selitra aralashmasidan 
tayyorlanadi. Bunda trotil ham granulali ko‘rinishda bo‘ladi.
Granulali suvga chidamsiz portlovchi moddalar. Grammonit 79/21, 
grammonit 82/18, grammonit AC-4, grammonit AC-8, igdanit portlovchi 
moddalari kiradi. 
Ushbu portlovchi moddalar quruq va nam sharoitlarda qo‘llaniladi. Igdanit 
tarkibi ammiakli selitra va dizel yoqilg‘isi aralashmasidan tarkib topgan. Mazkur 
guruhga emulsiyali portlovchi moddalar ham kiradi (Nobellan, granulit, emulgit, 
MANFO portlovchi moddalari). MANFOga ammiakli selitra, alyuminiy pudrasi, 
dizel yoqilg’isi qo’shiladi. Zichlashtirilgan, yuqori quvvatli, suvga chidamli 
portlovchi moddalarga- ammonit qoyali №1 portlovchi moddasi kiradi. Ushbu 
portlovchi moddaning portlash issiqligi 1292 kkal/kg, portlash harorati T=3520
0
C,
detonatsiya tezligi 4,8-5,3 km/s. 
Suvga chidamli kukunsimon portlovchi moddalar. Ushbu portlovchi 
moddalar yuqori quvvatli bo‘lib, patronlar ichiga joylashtirib tayyorlanadi. Ularga 
ammonit qoyali №3 va ammonol portlovchi moddalar kiradi. Ushbu portlovchi 
moddalarning portlash issiqligi 1360 kkal/kg, portlash harorati T=3640
0
C, 
detonatsiya tezligi v=4-4,5 km/sek ga teng. 
O‘rtacha quvvatli, kukunsimon, suvga chidamli portlovchi moddalar. Ushbu 
portlovchi moddalarga ammonit 6 ЖВ va dinaftalit portlovchi moddalari kiradi. 
Portlash issiqligi 1030-945 kkal/kg, portlash harorati T=2960-2780
0
C, detonatsiya 
tezligi mos holda 3,6-4,8 km/sek va 3,5-4,6 km/sek ni tashkil etadi. 
Yuqori quvvatli kukunsimon, nitroglitserinli portlovchi moddalar. Ushbu 
portlovchi moddalarga detonit portlovchi moddasi kiradi. Uning portlash issiqligi 
1200 kkal/kg, portlash harorati T=3280
0
C , detonatsiya tezligi 6-8 km/sek. 
Suvga to‘yintirilgan plastik portlovchi moddalar. Ushbu portlovchi 
moddalarga akvanit va akvonal portlovchi moddalar kiradi. Portlash issiqligi
1590-600 J/mol. Muzlash harorati T=-15
0
C, detonatsiya tezligi v
1
=4,5-5,5 km/sek 
v
2
=4,7-5 km/sek. 

---

Akvanit portlovchi moddasini initsiyalash uchun 10-20 gr massali trotildan 
tayyorlangan zaryad talab etiladi. 
Akvonal portlovchi moddasi initsiyalash uchun kapsul yoki elektro 
detonator qo‘llaniladi.