Sanoat korxonalarida ishlab chiqarishni tashkil etish

chiqarish 
hajmini 
qisqartirish 
– ishlab chiqarishni 
konservatsiya qilish
– korxonani ijaraga 
berish 
– korxonani tugatish 
– boshqa korxonalar 
bilan qo’shilish 
Korxonani 
qisqartirish

---

sifatida struktura, tizim, xodimlar, qobiliyatlar birligi, umumiy qadriyatlar kabi 
muhim ijtimoiy iqtisodiy omillarning o‘zaro ta‘sir mexanizmini ifodalaydi. 
Ushbu barcha omillar o‘zaro bog‘langan bo‘lib firmaning aniq reja-
boshqaruv natijalariga kompleks ta‘sir ko‘rsatadi. Keltirilgan model strategiya 
rejalashtirishni ko‘rsatkichlarini yuzaki shakllantirish jarayoni sifatidagina emas, 
balki barcha toifadagi xodimlar o‘rtasidagi ijodiy hamkorlik va kelishuvchilik 
mexanizmi, ularning shaxsiy manfaatlarini korxona umumiy maqsadi bilan 
bog‘lash asosi sifatida ham bog‘lagan.
 
Korxonada rejalashtirish ishlarini tashkil etish uning o‘lchami va turiga 
boliq bo‘ladi.
Amaliyotda rejalarni tuzish ishlarini tashkil etishning 3 ta sxemasi 
qo‘llaniladi: 
­
yuqoridan pastga; 
­
pastdan uqoriga; 
­
aylanma usulda. 
Yirik korxonalarda markazlashgan tashkiliy rejalar yuqoridan pastga 
tuziladi. Bunday yondashuvda rejaviy strategiyalar boshqarishning yuqori 
darajasida ishlab chiqiladi – maqsadlar aniqlanadi. Korxonani rivojlantirishning 
asosiy yo‘nalishlari va bosh vazifalari belgilanadi, ularni amalga oshirish 
mexanizmi shakllantiriladi. So‘ngra ushbu maqsadlar, vazifalar va ko‘rsatkichlar 
quyi bo‘inlarga harakatlanish davomida yana ham chuqurlashtirilgan va 
aniqlashtirilgan 
shaklda 
bo‘linma 
rejalariga 
kiritiladi. 
Texnologik 
rejalashtirishning ushbu bosqichida barcha mahsulot turlari bo‘yicha ishlab 
chiqarish hajmlari belgilanadi va o‘zaro muvofiqlashtiriladi. Rejaviy vazifalarni 
aniq ijrochilar bilan kelishib ular korxona yuqori rahbariyati tomonidan 
tasdiqlanadi.
Rejalarni tuzish bo‘yicha ishlarni pastdan yuqoriga sxemasi bo‘yicha tashkil 
etishda rejalashtirish ish o‘rinlari va bo‘linmalaridan boshlanib, so‘ngra 
umumlashtiriladi. Aylanma (qarama-qarshi) tuziladigan rejalar har ikki uslubni 
birlashtiradi. Bunda yuqoridan pastga rejalashtirish jarayonida bosh maqsadlar 

---

bo‘yicha dastlabki rejalar tuziladi. Quyi bog‘inlarda ularni aniqlashtiriladi. 
So‘ngra rejalashtirish jarayonida quyidan yuqoriga harakat amalga oshiriladi. 
Bunda xususiy rejalar orasidagi farqlar bartaraf etiladi va yanada samaraliroq 
yechimlar qo‘shib boriladi. 
12.2 – jadval.