Sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish

Marketingni rejalashtirish

Marketing vazifalari ichida, to’rtta asosiylarini «marketing aralashmasi», marketing mix yoki PPPP:

1. 
   Taklif qilinayotgan mahsulot (product);
   
2. 
   Baho siyosati (price);
   
3. 
   Mahsulotni o’tkazish(prodvijeniya) usuli(promotion);
   
4. 
   Mahsulotni tarqatish usuli (Place).
   

Ushbu jarayonni, aniq tassavvur etish uchun, uni aysberg ko’rinishida tasvirlash mumkin:


Product







Price




Promotion




Place

12-rasm. Marketing vazifalarining aysberg sifatidagi ko’rinishi

Aysbergning suv ustidagi qismi – bu, ko’rinadigan qismi, ya’ni tovar o’tkazishning elementlari(reklama, sotishni rag’batlantirish, PP va xakozolar).

Aysbergning suvostidagi qismi - bu, marketing kompleksining 3 ta asosiy tashkil etuvchi elementlari: tovar, tarqatish va bahoni shakllantirish.

Xaqiqiy aysberg barqaror muvozanatni saqlab tura olmaydi, chunki uning ichi bush bo’ladi, biznes ham xuddi shunday. SHuning uchun ham biznes an faqat reklama va RRga, shuningdek mahsulot sifatiga, uni sotib olish uchun qulay sharoit yaratib berishga tadbirlar ishlab chiqish, to’g’ri baho siyosati va mahsulot tarqatishni to’g’ri tashkil etishga ham asoslanishi kerak.

Marketingni rejalashtirish bozor holatini tahlil qilishdan boshlanadi.

Strategiyani belgilashdan oldin, quyidagilarni baholab olish kerak:

1. 
   Kompaniyaning strategik bozorlarda va sotishning asosiy xududlaridagi holati;
   
2. 
   Korxona va uning asosiy mahsulotlarining avzualliklari va kamchiliklari;
   
3. 
   Korxona va uning raqobatchilarini taqqoslash;
   
4. 
   Xavfning manbaalari va kelajakdagi holatini belgilash.
   

Bunday bahoni olish uchun bozorni tadqiq qilish kerak. Marketing rejasi uchun zarur bo’ladigan ma’lumotlar bozor va maxsulo to’g’risidagi ma’lumotlarni o’z ichiga oladi. Bozorni tadqiq qilishda kerak bo’ladigan ma’lumotlarni ikkiga bo’lish mumkin: birlamchi (bozorni bevosita tadqiq qilish natijasida olingan ma’lumotlar) va ikkilamchi (mavjud manbaalardan, jumladan, tahliliy hisobotlar va kataloglar, bukletlar).

Agar siz Yangi mahsulot io’lab chiqarib bozorga taklif qilmoqchi bo’lsangiz. Lekin bu tovarni yaratishga pul sraflashdan oldin ushbu savollarga javob topish kerak bo’ladi:

1. 
   Bu tovarlarga bozorda talab bormi?
   
2. 
   Raqobatchi tovar bormi?
   
3. 
   Kompaniyanigizni raqobatchilar oldida ustunligi bormi?
   
4. 
   Ushbu tovarni sotishdan foyda olish mumkinmi?
   

Bu savollarning barchasiga javob berish uchun ham bizga marketing rejasi kerak bo’ladi. Ko’p yillik amaliyot tajribalari ushbu savollarni to’g’ri qo’yilganini ko’rsatib berdi, jumladan, mashxur olim Piter Druker shunday degan edi: “To’g’ri tovarlarni ishlab chiqarish, tashkilotning natijaviyligini bildiradi, o’sha to’g’ri mahsulotni to’g’ri ishlab chiqarish esa uning samaradorligini anglatadi”. “To’g’ri tovar” - bu bozorda o’z iste’molchisini topaoladigan tovar hisoblanadi, “o’sha tovarni to’g’ri ishlab chiqarish esa” eng kam xarajatlar bilan ishlab chiqarish zarurligini bildiradi. Demak agar siz tovarni eng kam xarajatlar Bilan ishlab chiqarishga erishsangiz raqobatchilar oldida ustivorlikka erishasiz. Baho siyosatida ham ustivorlikka sizni qo’lingizda bo’ladi.

Bozor to’g’risidagi ma’lumotlarni quyidagi ko’rinishda tasvirlash mumkin:

5-jadval