Sanoat ishlab chiqarishini tashkil etish

Texnik tekshirish, axborot manbaalarini arifmetik jihatidan to‘g‘riligini, rasmiylashtirish qoidalariga rioya qilinganligi va ko‘rsatkichlarning bir-biriga mosligini e’tiborga olgan xolda o‘rganishdir.
Mazmun jihatidan tekshirish, ma’lumotlarning xaqqoniy ekanligi, unda aks ettirilgan raqamlarning haqiqatda borligi aniqlashni o‘z ichiga oladi. Bunday tekshirish o‘z ichiga buxgalteriya xisobi boshlang‘ich xujjatlaridagi keltirilgan raqamlarni inventarizatsiya o‘tkazish orqali taqqoslash, sanab ko‘rish va o‘lchash yo‘li bilan to‘g‘riligiga ishonch xosil qilishdir. Ayniqsa yillik moliyaviy xisobot ma’lumotlarini mazmunan tekshirish taxlil ishlarini samarali o‘tishini ta’minlashda muxim axamiyat kasb etadi. Ushbu jarayonda ma’lumotlarni taxlil qilishdan oldin ularning to‘g‘riligi tekshirib olinadi. Ma’lumotlarning to‘riligiga ishonch xosil qilish uchun esa ayrim ko‘rsatkichlarni ma’lum bir xisobot ma’lumotlari bilan taqqoslab ularning bir-biriga mosligi o‘rganiladi. Agar bir xil ko‘rsatkichlar turli manbalarda bir xil tartibda aks ettirilgan bo‘lsa, u xolda ushbu ma’lumotlar to‘g‘ri deb tan olinishi mumkin bo‘ladi.
15-MA’RUZA. KORPORATIV BOSHQARUVDA QIMMATLI QOG‘OZLAR EMISSIYASI

1. 
   Qimmatli qog‘ozlarning turi va o‘zaro farqi
   
2. 
   Qimmatli qog‘ozlarni emissiya qilishning aksiyadorlik jamiyati moliyaviy-iqtisodiy faoliyatiga ta’siri
   
3. 
   Qimmatli qog‘ozlarning ochiq joylashuvi
   
4. 
   Qimmatli qog‘ozlar emissiyasini nazorat qilish
   
5. 
   Xususiy joylashuv va ma’lumot samarasi
   

1. 
   Qimmatli qog‘ozlarning turi va o‘zaro farqi
   

1993 yil 2 sentyabrda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasining “Qimmatli qog‘ozlar va fond birjalari to‘g‘risida”gi Qonuniga muvofiq qimmatli qog‘ozlar – bu ularni chiqargan shaxs bilan ularning egasi o‘rtasidagi mulkiy huquqlarni yoki qarz munosabatlarini tasdiqlovchi dividend yoki foiz ko‘rinishida daromad to‘lashni hamda ushbu xujjatlardan kelib chiqadigan huquqlarni boshqa shaxsga berish imkoniyatini nazarda tutuvchi pul xujjatlaridir. YUqorida qayd etilgan qonunga ko‘ra, qimmatli qog‘ozlarga aksiyalar, obigatsiyalar, xazina majburiyatlari, depozit va jamg‘arma sertiqikatlari, veksellar, shuningdek, hosila qimmtali qog‘ozlar kiradi.
Qonunchilikka asosan qimmatli qog‘ozlarning quyidagi turlari amal qiladi:

• 
  aksiyalar;
  
• 
  obligatsiyalar;
  
• 
  xazina majburiyatlari;
  
• 
  qimmatli qog‘ozlarning hosilalari;
  
• 
  depozit sertifikatlari;
  
• 
  veksellar.
  

Qimmatli qog‘ozlar va ularga doir atamalar bilan tanishib chiqamiz.
Aksiya - o‘z egasining aksiyadorlik jamiyati foydasining bir qismini dividendlar tarzida olishga, aksiyadorlik jamiyatini boshqarishda ishtirok etishga va u tugatilganidan keyin qoladigan mol-mulkning bir qismiga bo‘lgan huquqini tasdiqlovchi, amal qilish muddati belgilanmagan egasining nomi yozilgan emissiyaviy qimmatli qog‘oz.
Aksiyalar-aksiyadorlik jamiyatining ustav fondiga yuridik yoki jismoniy shaxs muayyan hissa qo‘shganidan guvohlik beruvchi, aksiya egasining mazkur jamiyat mulkidagi ishtirokini tasdiqlovchi hamda unga dividend olish va, qoida tariqasida, ushbu jamiyatni boshqarishda qatnashish huquqini beruvchi, amal qilish muddati belgilanmagan qimmatli qog‘ozlardir.
Aksiyalar chiqarish to‘g‘risidagi qaror aksiyadorlik jamiyati muassislari tomonidan yoki aksiyadorlarnig umumiy yig‘ilishi tomonidan qabul qilinadi. Sotib olingan aksiya uni chiqargan aksiyadorlik jamiyatiga, basharti bu narsa jamiyat ustavida nazarda tutilmagan bo‘lsa, sotilishi mumkin emas.
Davlat korxonasi ochiq turdagi aksiyadorlik jamiyatiga aylantirilganda O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulkini boshqarish davlat qo‘mitasi emissiya risolasini tasdiqlashi aksiyalar chiqarish to‘g‘risidagi qaror hisoblanadi.