Sanoat ishlab chiqarishini tashkil etish

5.Talabaning kun tartbida jismoniy mashgulotlarning o’rni

Talabalarning kun tartibiga rioya qilishlarini ta'minlash deganda ular ertalabki mashqlarni bajarish, maktab kunida jismoniy tarbiya va ko'ngilochar tadbirlarni o'tkazishda qatnashish.Talabalarni sport bilan shug'ullanadigan seksiyalarga, to'garaklarga jalb qilishni rag'batlantirish, o'z fanidan darsga qo'yiladigan gigiena talablariga rioya etilishini ta'minlash, o'quvchilarning to'g'ri holatini nazorat qilish tushuniladi,

Jismoniy tarbiyaning maqsadi shaxsning har tomonlama rivojlanishiga ko'maklashish kerak.

Jismoniy tarbiya jarayonida uchta muammo guruhi hal etiladi:

- sog'lik - sog'lig'ini mustahkamlash, har tomonlama barkamol rivojlanishni rivojlantirish, jismoniy sifatlarning optimal rivojlanish darajasini va jismoniy ko'rsatkichlarni ta'minlash (yoshga mos ravishda), badanning temperaturasini oshirishga ko'maklashish;

- ta'limiy - tabiiy harakatlarda (yugurish, yurish, sakrash, uloqtirish, ko'tarilish, og'irliklarni ko'tarish) hayotiy ko'nikmalar va ko'nikmalarni shakllantirish, o'z tanasining harakatlarini boshqarish qobiliyatini rivojlantirish, o'quvchining umumiy ta'lim madaniyatini oshirishga hissa qo'shadigan bilimlar tizimini shakllantirish;

- ta'limiy - axloqiy, mehnat, estetik, aqliy tarbiyaga yordam berish.

Talabalar jismoniy tayyorgarligni to`g`ri rejalashtirib, nazorat qilib borilganda unumli natija beradi. Jismoniy tayyorgarlig har bir talabaning bo`lajak mutaxassisligi va jismoniy tayyorgarlik darajasini hisobga olingan holda rejalashtirilsa, yuqori samara beradi. Bunda uchta reja tuziladi: ko`p yillik, bir yillik va bir oylik. Ko`p yillik reja butun o`qish jarayoniga tuziladi. Bunda jismoniy tarbiya va jismoniy tayyorgarligning yo`nalishi, maqsadi, uslubi va shakli belgilanadi. Asosiy maqsad-talaba oliygohni tugatgandan so`ng professional ishga layoqatli bo`lishini ta'minlashdir.

Ta'lim muassasalarida jismoniy tarbiya maqsadi-talabalar organizmini jismoniy rivojlantirish, sog`lomlashtirish, hayotga tayyorlash. Ta'lim muassasalarida jismoniy tarbiya tadbirlarining vazifasi-talabalarni jismoniy harakatlar va jismoniy mashqlarga o`rgatish. Jismoniy tarbiya tadbirlari shakllari–jismoniy tarbiya darslari, jismoniy tarbiyadan ishlar. Jismoniy tarbiyadan ishlar– sport to`garaklaridagi mashg`ulotlar, sport musobaqalari va bayramlari, sayrlar va turizm mashg`ulotlari.

Bunda talabalarni jismoniy harakat malaka va ko`nikmalarini shakllantirish, tabiat omillari yordamida chiniqtirish, jismoniy fazilatlarni rivojlantirish amalga oshiriladi.

Yashash joylarida sport turlari bo`yicha mashg`ulotlar va musobaqalar o`tkazish, milliy xalq o`yinlari bo`yicha bellashuvlar tashkil etish. Oilada jismoniy tarbiya tadbirlariga ertalabki badantarbiya, jismoniy va sport mashqlari bilan mustaqil shug`ullanish, oilaviy tabiat qo`yniga safarlar, chiniqtirish uchun quyosh, havo, suv muolajalari qabul qilish, ijodiy, foydali mehnat obodonlashtirish, dala ishlari, chorvadorlik bilan shug`ullanish mumkin.

Jismoniy tarbiya, sport, sog`lomlashtirish tadbirlari talabalarni jismonan barkamol ma'naviy etuk inson hamda, axloqiy pok, vatanparvar va kasbiy mahorati еtuk kasb egalari bo`lib voyaga еtishlariga katta zamin yaratadi.

Ommaviy sport va dam olish tadbirlari, ko'pincha an'anaviy, epizodik xarakterga ega, ular heterojen kontingentni o'z ichiga oladi, ular butun maktabni yoki sinflarning bir qismini yoki bitta sinfni (piyoda sayohatlar, musobaqalar, jismoniy madaniyat bayramlari) qamrab oladi. Asosiy xususiyati - ishtirok etish shartlarining soddaligi, maktabning har bir o'quvchisi uchun tarkibning mavjudligi.

Piyoda sayohatlari jismoniy sifatlarni ko'p qirrali tarbiyalashga, qattiqlashishga, amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga hissa qo'shadi. Sog'liqni saqlashning eng katta foydasi faol transport vositalaridan foydalanadigan turizm turlaridan kelib chiqadi (piyoda va toshda).

Turistik sayohatlar havaskor va rejalashtirilgan turlarga bo'linadi. Havaskorlarga sayohat turistlarning alohida guruhlari yoki ta'lim muassasalari tomonidan tashkil etilgan va o'tkazilgan. Ushbu turdagi sayohat maktabdagi turistik ishlarning maqsad va vazifalariga javob beradi. Rejalashtirilgan turizm Tajribali o'qituvchi rahbarligida oldindan ishlab chiqilgan marshrut bo'yicha vaucherlar safari.

Musobaqa ular guruh ichida (jismoniy tarbiya to'garagi, jismoniy tarbiya bo'limi yoki sport bo'limi), bir xil parallel guruhlar orasida, turli guruhlar (nogironlik) o'rtasida va tashqi ko'rinishida shaxsiy, jamoaviy va shaxsiy jamoaviy bo'lishi mumkin.