Sanoat binolari ustunlari

Temirbeton kolonnalari, faxverk va kolonnalar orasidagi bog’lovchilar (svyazi)

Ko’priksimon krani bo’lmagan binolarda rafaqsiz (konsolsiz) kolon-nalar o’rnatiladi (7.6-rasm). Krani bo’lgan binolarda rafaqli (konsolli) kolonnalar olinadi, chunki rafaqka kran osti to’sinlari o’rnatiladi (7.6-rasm).

Rejada kolonnalarni joylashishiga qarab, chetki va o’rta qatorlarga bo’l inadi. Agar binoda bo’ylama harorat choki bo’lsa, birinchi o’sha qator kolonnalari o’rnatiladi.
Temirbeton kolonnalar qirqimida to’g’ri burchakli va ikki tarmoqli bo’ladi ( 7.6- rasm). Ikki tarmoqli kolonna, to’rt burchakligiga nisbatan bikirligi yuqori, lekin uni tayyorlashda ko’p mehnat sarflanadi.
Kolonnalarni qirqim o’lchamlari quyidagicha bo’ladi:
– to’g’ri gurt burchakli 400 x 400 dan 500 x 800 mm;
– ikki tarmoqli 500 x 1000 dan 500 x 1900 mm gacha bo’lib, tortqichlar bir-biridan 1,5 – 3 m balandlikda qo’yiladi.
Bir qavatli sanoat binolarida ko’priksimon kran bo’lmasa, kesimi xalqa shaklidagi temir-beton kolonnalar ham ishlatiladi. Bu kolonna-larni tashqi diametri 300-1000 mm (100 mm oshadi), devorining qalinligi 50-100 mm, og’irligi 1,2-9 t.
Temirbeton kolonnalarga stropila konstruktsiyalari, kran osti va bog’lovchi to’sinlar, tashqi qator devor panellari, kolonnalar orasidagi vertikal bog’lovchilarni mahkamlash uchun, yordamchi metall elementlari qo’yiladi.
Konstruktsiya va elementlar kolonnaga ankerli boltlar va payvandlash usullari bilan bog’lanadi.
Kolonnalarni uzunligini tanlashda, tsexning balandligi va kolon-nani poydevor stakaniga mahkamlash chuqurligi olinadi. Ko’priksimon krani bo’lmagan binolarda, to’g’ri burchakli kolonnalarni mahkamlash chuqurligi 750 mm (kolonnaning pastki otmetkasi – 0,9 m, ko’priksimon kranida esa 850 mm (otmetkasi – 1,0 m), ikki tarmoqlilarda 900 dan 1200 mm (otmetkasi 1,05 dan 1,35 m gacha).
Kolonnalarni tayyorlash uchun, markasi 200-600 bo’lgan beton, uzagi (armatura) payvandlangan va bog’langan karkas qo’llanadi.