|
SANGVINIK TEMPERAMENTI
Temperament – bu shaxsning turli vaziyatlarda u yoki bu tarzda harakat qilish xususiyati, boshqalar bilan munosabatlar shakli, qaror qabul qilish qobiliyati, hayotiy vaziyatlarga va odamlarning harakatlariga munosabatidir. Insonning xarakteri uning temperamentiga qarab belgilanadi. Qadimgi olimlar temperament tanadagi suyuqlik miqdoriga bog‘liq deb hisoblashgan.
“Sangvinik” atamasi lotincha qon so‘zidan olingan. Bunday temperamentli odamlar har qanday vaziyatga va odamlarning harakatlariga tez va faol munosabatda bo‘lishadi. Lekin ayni paytda hotirjam va hayrixoh bo‘lib qoladilar. Sangvinik odam bu faol, xushchaqchaq va samarali odamdir. Harakatlari tez va jonli, mimikaga boy, nutqi ravon. Bunday temperament turi tassurotlarni tez-tez o‘zgartirib turishni talab qiladi. Ijobiy xis-tuyg‘ular ustunlik qiladi va juda tez o‘zgaradi. Turli sharoitlarga osongina moslashadi, boshqalar bilan jonli va erkin muloqot qiladi. Diqqat markazida bo‘lishni yaxshi ko‘radi. Atrofda sodir bo‘layotgan hamma narsani bayram sifatida qabul qilishadi. Ular hayotni yorqin, jonli, qiziqarli narsa sifatida qabul qiladigan kishilardir. Bundan tashqari, ular ajoyib notiqlik mahoratiga ega.
Sangvinik tipining xususiyatlari. Bunday odamlar ruhiy stressga mukammal darajada chidamli bo‘lishadi. Ular tezda yo‘qolgan muvozanatni tiklashga va hattoki eng o‘zgaruvchan muhitga ham tezda moslashishga qodir. Ularning hatti-harakati moslashuvchan, ular hamma joyda o‘zlarini erkin xis qilishlari mumkin. Sangvinik bolaning o‘ziga xos xususiyati har doim bir faoliyatdan boshqasiga osonlik bilan o‘tishidir. Kichkinaligidan katta bo‘lgunga qadar har qanday sangvinik odam har doim aqlbovar qilmaydigan energiyaga ega bo‘lishadi. Bunday odam uchun asosiy narsa – maqsad, ilhom manbai. Biroq, agar bu uning uchun ahamiyatsiz bo‘lib qolsa, u yangi maqsad topmaguncha sust va befarq odamga aylanadi.
Ular o‘ziga e’tiborni jalb qilish uchun xech qanday harakatga muhtoj emas. Ushbu turdagi shaxs vakillari siyosatchi va notiq bo‘lib tug‘iladi.
Sangvinik odamning ijobiy xususiyatlari:
- ish va yuqori o‘rganish;
- hamdardlik va yordam berish;
- vaqt borasida ichki tuyg‘uga ega bo‘lish, bu unga yanada samarali ishlashga va hech qachon kechikmaslikka imkon beradi;
- ko‘nglini yo‘qotmaslik va boshqalarni xursand qilish;
- ishontirish qobiliyatiga ega bo‘lish;
- odatda juda baxtli, o‘zi bilan uyg‘un.
Sangvinik odamning kamchiliklari:
Bu odamlarning yaxshi tanishlari ko‘p, lekin ularning yuzakiligi tufayli do‘stlari kam;
Faol hayot tarzi va o‘zgarishlarga moyilligi tufayli ular doimiylik va barqarorlikka muhtoj bo‘lgan oila bilan qiyinchiliklarga duch kelishadi;
Bu odam osongina yangi g‘oyani yoritadi, lekin unga ham qiziqishni osongina yo‘qotishi mumkin;
Bunday odam har doim ham o‘z so‘zida turmaydi.
Albatta, bu turdagi shaxsiyat barcha ijobiy va yaxshi narsalarning timsoli emas, sangvinik odamning o‘ziga xos zaif tomonlari ham mavjud. Ammo bu kamchiliklar sangvinik odamni jozibali va boshqalar tomonidan sevilmaydigan qilib qo‘ymaydi.
Rahbar sangviniklar. Sangvinik odamlar ko‘pincha rahbarlik lavozimlariga tayinlanadilar. Ular juda ma’suliyatli va mehnatsevar, kuchli yetakchilik fazilatlariga ega. Uning atrofida hamfikrlar jamoasi yig‘iladi hamda ularni boshqarishga qodir bo‘lishadi. Ularning ajoyib jozibasi bor. Ko‘pchilik hamkasblar va qo‘l ostidagilar yaxshi rahbarni to‘liq qo‘llab-quvvatlaydi va har doim unga ergashishga tayyor bo‘lishadi. U muvaffaqiyatlarni boshqalar bilan baham ko‘rish bilan birga doimo birinchi o‘rinda bo‘lishni yaxshi ko‘radi. U hamma narsada faqatgina ijobiy tomonlarini topadi.
Oilaviy hayotda sangvinik odam. Jiddiy muammolarni oiladagi sangvinik odam keltirib chiqaradi. Quvnoq va hushchaqchaq er va ota ko‘pincha oilasini boqa olmaydi. Ushbu turdagi temperament juda sezgir, vada berishi mumkin, lekin vadalarni bajarmaydi. O‘zining faolligi va xushmuomalaligi tufayli sangvinik odamning ko‘plab do‘stlari va tanishlari bo‘ladi. Tasodifiy tanishlar va yuzaki munosabatlar temperamentning bu turiga xosdir. Sangvinik odam nima qilsa u chin dildan va chin yurakdan qiladi. Ammo u uchun birinchi navbatta doimo o‘zi bo‘lib qoladi. Chunki sangvinik odam namunali egoistdir.
Sangvinik bola doimo harakatda va xech qachon charchamaydi. Har doim do‘stlar va yaqinlar davrasida. Uning giperaktivligi ota-onalar va o‘qituvchilar uchun tashvish tug‘diradi, lekin asta-sekin hamma bunga ko‘nikib qoladi. Bunday temperamentli bola juda yoqimli va muloqot qilishi oson. Uning zaif tomoni uzoq vaqt davomida bir narsaga diqqatni jamlay olmaslik, diqqatni jamlashning yetishmasligi va bezovtaligidir. Maqtovga sazovor bo‘lishni yaxshi ko‘radi. Shuning uchun bunday bolaning ota-onasi uni tez-tez hayratda qoldirishi va doimo u bilan muloqot qilishlari kerak.
I.P.Pavlov sangvinik temperament xususiyatlariga quyidagi tavsifni beradi: “Sangvinik odam qizg‘in, juda samarali figuradir, lekin u juda ko‘p qiziqarli ishlarga, ya’ni doimiy xayajonga ega bo‘lgandagina. Bunday narsa bo‘lmasa, u zerikarli bo‘lib qoladi”
Sangvinik odam o‘zgaruvchan, yashash sharoitlarga oson moslashuvchan, atrofdagi odamlar bilan aloqani kuchaytirish va xushmuomalalik bilan ajralib turadi. Sangvinik odamning xis-tuyg‘ulari osongina paydo bo‘ladi va tez o‘zgaradi. Uning stereotiplari juda xarakatchan, shartli reflekslar tezda o‘rnatiladi. Sangvinik temperamentli odamlar tezkor reaksiyalar, katta kuch va diqqatni taqsimlashni talab qiladigan faoliyat uchun eng mos keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
