Sana yil Geofrafiya fani Sinf: 9

O’quv tarbiya ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: _____ __________
Sana ___ ______”_________-yil Geofrafiya fani Sinf: 9_______


- Mavzu: Xitoy Xalq Respublikasi.Tabiiy – demografik salohiyati.
I. Darsning maqsadi:
a) Ta’limiy: O`quvchilarga Xitoy Xalq Respublikasi.Tabiati va mehnat resurslari haqida ma`lumot berish.
b) Tarbiyaviy: O`quvchilarga mustaqil fikr yuritishni, olgan bilimlarini hayot bilan bog`lay olishni, ilmiy dunyoqarashlarini shakllantirish, estetik did axloqiy sifatlarini kasb-hunarga bo`lgan qiziqishlarini tashkil toptirish
v) Rivojlantiruvchi: Mustaqil ishlash va fikrlash orqali bilim olishga, xotirani mustahkamlashga, tez fikrlashga o`rgatish, fanga qiziqishini ortirish.
II. Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.
III. Darsning usuli: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.
IV. Darsning jihozi: Darslik ,ko’rgazmali qurollar.
V. Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar.
VI. Texnik jihoz: Kadoskop, kompyuter, diaproyektor ekran.
VII. Dars uchun talab etiladigan vaqt: 45 daqiqa:
Darsning texnik chizmasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism.	daqiqa
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik	daqiqa
Yangi mavzuni yoritish	daqiqa
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish	daqiqa
Darsni yakunlash	daqiqa
Uyga beriladigan topshiriqlar	daqiqa

VIII. Darsning borishi (reja):
1.Tashkiliy qism: a)salomlashish, b)tozalikni aniqlash, d)davomatni aniqlash c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi.
2. Uyga vazifani so`rab baholash: a) og`zaki so`rov b)daftarni tekshirish
v) tarqatma materiallar orqali g) misollar yechish e) amaliy.
IX. O’tilgan mavzuni takrorlash. 1. Yozuvsiz kanada Eron, Afg'oniston va Pokiston davlatlari kudu/Marini ajratib geografik ornini boholab bering.
2. Davlatlarning iqtisodiy kartalarini yozuvsiz kartalarga tushiring va uni tahlil qiling.
X. Yangi mavzu bayonining qisqacha mazmuni: Jahonning eng qadimiy va yirik davlatlaridan hisoblanadigan hozirgi Xitoy 1949- yil 1- oktabrda tashkil topgan. Uning hudud. 9,6 mln. kmJ ga teng. Maydonining kattaligiga ko'ra jahonda uchinchi o‘rinni egallaydi. Bu mamlakat hududi g‘arbdan sharqqa 5 ming km. ga, shimoldan ynubga esa 3 ming km. gacha cho‘ziladi. Aholisi 1350,0 mln kishi.
Xitoy - xilma-xil tabiiy resurslarga juda boy. U toshkomir, temir va marganes rudalari, boksit va poLmetallai surma, volfram, molibden, qalayi kabi mineral xomashyolar bilan jahonda eng yaxshi ta ’minlangan mamlakatlar qator.ga kiradi. Daryolar gidroei.ergetika resurslariga n.ho>atda boy bunday quvvatlar hajmiga ko‘ra u dunyoda birinchi o‘. inda turadi. Mamlakatning shimoli-sharqiy va janubi-sharqiy hududlari esa o'rmonga boy. Jami hududining 8 foizi o'rmonlardan iborat.Shunday qilib, Xitoyda dunyodagi eng baland, sovuq va qurg'oqchil tog'liklar bilan iliq va mo'tadil iqlimli nam subtropik va tropik tabiatli hududlar yonma-yon joylashgan.Xitoy - aholisining soniga (1350,0 mln kishi) ko'ra jahonda eng yirik mamlakat. Hozirgi vaqtda Xitoyda jahon aholisining 20 foiZidan ko‘prog‘i yashamoqda ya’ni jahon aholisining har 5 dan biri Xitoylik dtmakdir.Xitoyliklar barcha sharqliklar qatori tipik«bolajon» xalqlardandir. Shu sababli mamlakat aholisi tabiiy o'sish hisobiga tez ko payib kelgan. Bu holat 50- yillar o'rtalaridan boshlab Xitoyda aholi ko‘payishini kamaytirishga olib keladigan o'ziga xos demografik siyosat yurgizishga sabab bo‘ldi. Mamlakat Konstitutsiyasida qonunlashtirilgan bu demografik siyosatga ko'ra bor oilaga bir bola» tavsiya qilinadi. (Aholisining tabiiy ko'payishini Xitoyda bu darajada cheklashga nima sababdan zo‘r berilayotganligini o'ylab ko'ring.)So'nggi yarim asr mobaynida olib borilgan o'ziga xos qat’iy demografik siyosat tufayli aholining tabiiy ko'rsatkichlari har 1000 kishi hisobiga 1955-yildagi 20,3 dan 1999- yilda 12,0 gacha kamaydi. Mamlakat aholisining umumiy soni 1955 - 2004- yil orasida 615 mln. dan 1266 mln. gacha, ya’ni ikki baravarga ko'paydi. Xitoy aholisi ana shunday qat’iy cheklashlaiga qaramasdan, so'nggi vaqtda attiga 12-13 mln. kishigacha ko paymoqda.
XI.Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Xitoy nechanchi yilda tashkil topgan? Uning yer maydoni qancha?
2. Nima uchun Xitoy ham ko'p miUatli. ham bir millatli davlat sanaladi?
3. Mamlakat abolisi hududi jihatdan qanday joylashgan?
XII.Uyga vazifa: Mavzuni o`qib o`rganib kelish Yozuvsiz xaritaga tushurib
XIII.Foydalanilgan adabiyotlar: Geografiya 9-sinf darsligi, qo`shmcha adabiyotlar.