Sana yil Geofrafiya fani Sinf: 9

O’quv tarbiya ishlari bo’yicha direktor o’rinbosari: _____ __________


Sana ___ ______”_________-yil Geofrafiya fani Sinf: 9_______


- Mavzu: Yevropa mamlakatlarining aholisi
I. Darsning maqsadi:
a) Ta’limiy: O`quvchilarga Yevropaning aholisi haqida ma`lumot berish.
b) Tarbiyaviy: O`quvchilarga mustaqil fikr yuritishni, olgan bilimlarini hayot bilan bog`lay olishni, ilmiy dunyoqarashlarini shakllantirish, estetik did axloqiy sifatlarini kasb-hunarga bo`lgan qiziqishlarini tashkil toptirish
v) Rivojlantiruvchi: Mustaqil ishlash va fikrlash orqali bilim olishga, xotirani mustahkamlashga, tez fikrlashga o`rgatish, fanga qiziqishini ortirish.
II. Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.
III. Darsning usuli: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.
IV. Darsning jihozi: Darslik ,ko’rgazmali qurollar.
V. Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar.
VI. Texnik jihoz: Kadoskop, kompyuter, diaproyektor ekran.
VII. Dars uchun talab etiladigan vaqt: 45 daqiqa:
Darsning texnik chizmasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism.	daqiqa
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik	daqiqa
Yangi mavzuni yoritish	daqiqa
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish	daqiqa
Darsni yakunlash	daqiqa
Uyga beriladigan topshiriqlar	daqiqa

VIII. Darsning borishi (reja):
1.Tashkiliy qism: a)salomlashish, b)tozalikni aniqlash, d)davomatni aniqlash c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi.
2. Uyga vazifani so`rab baholash: a) og`zaki so`rov b)daftarni tekshirish
v) tarqatma materiallar orqali g) misollar yechish e) amaliy.
IX. O’tilgan mavzuni takrorlash.1 Yevropani yoqilg i-energetika resurslari bilan ta ’minlanganligini baholang.2. Yevropa rudali qazilma boyliklar bilan to'liq ta’minlanganmi? 3. Yevropa mamlakatlaridan qaysi birlari xilma-xil xomashyo resurslari bilan yaxshi ta ’minlangan?
X. Yangi mavzu bayonining qisqacha mazmuni: Yevropada murakkab demografik vaziyat mavjud bo'lib, u mamlakatlar va regionlaming ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotiga juda katta ta’sir ko'rsatmoqdr Jahon miqyosida eng pasi darajadagi tug'ilish va tabiiy o'sish mavjud bo lgan Yevropaga hozirgi vaqtda barqarot uirzda «Demografik qish» holati xosdir. Tug‘ilish va tabiiy o'sish sur’atlari XX asming ikkinchi yarmida keskrn qisqardi. Tug'ilish 26-28 promilledan 11-13 promillega, tabiiy o'sish 16-18 promilledaii 2-4 promillega tushib qoldi. Tug'ilish va tabiiy o'sish darajalarining keskin pasayishi har xil sabablar bilan bog'langan.Hozirgi vaqtda tug'ilishning nisbatan yuqori ko rsatkichlari Irlandiya, Luksemburg, Malta, Islandiya va Makedoniya mamlakatlanga xosdir. O'rtacha tug'ilish darajasi Avstriya, Shvetsariya, Niderlandiya, Norvegiya, Portugaliya, Gretsiya, Finlyandiya, Fransiya, Slovakiya, Shv.tsiyada kuzatilmoqda. Shular bilan birga, tug'ilish darajasi keskin pasayib, tabiiy o'sish manfiy ko'rsatkichga ega (o'lganlar soni tug'ilganlar sonidan ortiq) bo'lgan mamlakatlar soni yildan- yilga ko'payib bormoqda. Bolgariya, Xorvatiya. Latviya, Litva, Ukraina, Ruminiya, Estoniya, Moldova Vengriya shunday mamlakatlar jumlasidandir. Mazkur davlatlarda tug ish yoshidagi ikld ayolga tug'ilgan ikki-uch bola to'g'ri kelmoqda, xolos. Natijada, aholining mutlaq soni kamaymoqdaYevropa aholi o'rtasida umumiy o'lim koeffitsiyentining nisbatan yuqori ekanligi buan ajraiib turad' Aholining har 1000 kishiga msoatan o'lganlar soni bu yerda 2013-yilda 12 kishini tashkil etdi. Bu ko'rsatkich aholining yosh-jins tarkibida keksa yoshdagimi.iing ulushi yi'qon be lgan mamlai.atlar (Germaniya, Shvetsiya, Fransiya, BelgiyL, Niderlandiya, Norvegiya, Finlanfliyi' va b.) da.yana ham yuqori darajaga egaligi bilan ajralb turadi. Shu vaqtii,ng o‘zida aholi tarkibida bolalar va yoshlar saimog'i n.sbatan katta bo'lgan mamlakatlar (Portugaliya, Polsha, Gretsiya, Italiya, Albaniya)da umumiy o'lim koeffitsiyenti bir-
muncha pastd.Yevropa davlatlari (Albaiuyadan tashqari) aholi sonini tabiiy takror barpo
etilishining birinchi turiga mansubdirlar. So'nggj chorak asrda Bolgaiiya va Vengriyada
faol demografik siyosat olib borildi. Shunga qaramasdan aholining o'sish sur’atlari
deyarli o'zgarmadi va uning darajasi pasayishda davom etdi.
XI.Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Yevropada shakllangan demografu vaziyat, uning sabablari va omillari to'g'risidaso'zlab bering.
2. Yevropa mamlakatlarining (tav ,lanc!a tug'ilish va o i im darajasi yuqori, qaysilarida past darajaga ega va nima uchun?
3. Yeviopa mamlakatlarining qaysilari k o p millatli va b u h o la t davlatda mavjud ijtimoiy siyosiy vaziyatga qanday ta ’siT ko'rsatdi va ko'rsaimoqda?
XII.Uyga vazifa: Mavzuni o`qib o`rganib kelish Yozuvsiz xaritaga tushurib
XIII.Foydalanilgan adabiyotlar: Geografiya 9-sinf darsligi, qo`shmcha adabiyotlar.