Sana: Sinf: 11”A” “B” Fan: Kimyo mavzu: Kuchli va kuchsiz elektrolitlar haqida tushuncha

Dars turi: yangi bilim beruvchi

Dars usuli: an’anaviy

I Tashkiliy qism a) salomlashish b) davomadni aniqlash d) siyosiy daqiqa

II O’tgan mavzuni mustahkamlash

III Yangi mavzu bayoni

Suv juda kuchsiz elektrolit bo‘1ib, juda oz miqdorda vodorod va gidroksid ionlariga ajraladi. Suvning ionlanish tenglamasini quyidagicha yozamiz: H₂O ^ H+ + OH^-. Bu ionlarning teng miqdorda bo‘1ishi neytral muhitni ta’- minlab beradi.

Eritmada H+ ionlari ko‘p bo‘1sa, muhit kislotali bo‘1adi. Aksincha, OH^- ionlari ko‘p bo‘1sa muhit ishqoriy bo‘1adi. Kimyo fanida eritma muhiti quyidagi jadval yordamida ifodalanadi. Bu jadval H+ ionlari miqdoriga asoslangan bo‘lib, pH ko‘rsatkichi yordamida ifodalanadi. Tibbiyotda pH ko‘rsatkichi muhim ahamiyatga ega. Sog‘1om organizmdagi suyuqliklarning pH qiymati quyidagicha: Qonning pH ko‘rsatkichi 7,4 ga, hazm jarayonida oshqozonning pH 1,5-2 ga, so‘1akda esa tinch holatda pH 5-8 ko‘rsatkich1ari orasida o‘zgaradi. Bu ko‘rsatkich1arning o‘zgarishi inson tanasida ma’lum bir kasallik borligini ko‘rsatadi.

Ayrim tuzlarning suvdagi eritmasining indikatorlarga munosabati:

Tuzlarning Eritmalari	Tuz eritmalarining indikatorlarga ta’siri
	Lakmus	Fenolftalein	Metil zarg‘aldog‘i
Kaliy nitrat (pH=7)	Rangi o‘zgarmaydi	Rangi o‘zgarmaydi	Rangi o‘zgarmaydi
Alyuminiy nitrat (pH<7)	Qizaradi	Rangi o‘zgarmaydi	Pushti
Natriy karbonat (pH>7)	Ko‘karadi	To‘q qizil	Sariq

Mavzuga doir masalalar

1.pH=11 va pH=4 ga teng bo’lgan eritmalarni neytrallash uchun ularni qanday hajmiy nisbatda aralashtirish kerak? 873. Qaysi modda suvda eritilganda pH qiymati ortadi?

A) KHB) P₂O₅ C) SO₃ D) HF

2.Qaysi modda suvda eritilganda pH qiymati kamayadi?

A) NH₃ B) N₂O₅ C) CH₄ D) CH₃ONa

3. Ba(OH)₂ eritmasi va suyultirilgan H₂SO₄ eritmalari ta’sirlashuvining qisqa ionli tenglamasidagi koeffisiyentlar yig‘indisini toping. A) 9B) 8 C) 6 D) 5