Sana: Fan: Milliy istiqlol g`oyasi va ma`naviyat asoslari Sinf

Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism.
a) salomlashish.
b) davomatni aniqlash.
II. O’tilgan mavzuni takrorlash
Bunyodkor so'zining ma'nosi nima?
Bunyodkor g'oya deb qanday g'oyaga aytiladi?
Inson aql-idroki bilan bunyod etilgan, bunyodkor mehnat mahsuli bo'lgan qanday mo'jizalarni bilasan"'
Amir Temur bobomiz xalqimizning bunyodkorligidan faxrlanib nima degan?
Xalqimiz tarixidagi qanday bunyodkor g'oyalarni bilasan?
Sen rasm chizish. biron narsa yasash, gul yoki ko'chat o'tqazish va par- varishlashni bilasanmi?
Sen hayotda o'zing taniydigan insonlardan kimlarni haqiqiy bunyodkor deb atagan bo'larding?
III. Yangi mavzuning bayoni.
Vayronkor g'oyalarning xavfli tomoni shundaki, ular ko'pchilikda qiziqish uyg'otadigan, ularning manfaatiga daxldor bo'lgan yuksak maqsadlar bilan niqoblanib oladi. Masalan, yurtimi :da 70 yildan ziyod hukmron bo'lgan, xalqimiz boshiga ko'p azob-uqubatlar keltirgan bolshevizm ijtimoiy tenglikka erishish, adolatni ta'minlash, oddiy mehnatkashlarning hukmronligini o'rnatish kabi maqsadlarni bayroq qilib olgan edi. Lekin hokimiyatni egallab olganidan so'ng bu mafkura oddiy odamlarni qattiq qiynoq va azoblarga duchor etdi. «Xususiy mulkni tugatamiz!» degan shiorlar bilan qancha odamlar mol-mulkidan judo qilindi, «quloq» sifa da S-ibir o'rmonlariga surgun etildi, qamoqlarga tashlandi. «Kollektivlasht^;rish» bahonasida yer va suv, barcha moddiyAqidaparastliKning diniy shakliga deyarli barcha dinlarda mavjud bo'lgan aqidaparastlik oqimlarini rr.isol keltirish mumkin. Aqidaparast- likning dunyoviy shakliga esa yuqorida tilga olingan boishevizm mafkurasi misol bo'la oladi.Sliuni bilginki, qayerda aqidaparastlik hukmron bo'lsa, o'sha yerda ekstremizm va terrorchilik avj oladi. Diniy aqidaparastlik g'oyalari bilan qurollangan «Tolibon» harakati hokimiyat tepasida turgan paytda Afg'onistonning aksariyat hududi xalqaro terrorizm va ekstremizm makoiiiga aylangani ham buni tasdiqlaydi. Aqidaparastlikning qanchalik dahshatli vayronkor kuch ekanini o'sha davrda Afg'onistonda amalga oshirilgan johilliklar misolida ko'rib, yana bir bor ishonch hosil qilish mumkin. manzarani ko'rganda, yaxshi kitob o'qiganda, qiziqarli film tomosha qilganda yoki odobli bola bilan suhbatlashganda, ularga nisbatan mehrimiz, muhabbatimiz uyg'onadi. Va aksincha, yomon narsani ko'rsak yoki undan ta'sirlansak, nafrat va g'azabimiz qo'ziydi. Bunga ham hayot - dan ko'plab misollar keltirish mumkin. Masalan, yolg'onchi, xudbin odamlarni, xunuk manzaralar, iflos joylarni ko'rganda, kayflyatimiz buziladi, salbiy hissiyotlarimiz kuchayib ketadi.Bunyodkor g'oyalar insondagi ijobiy hissiyot va intilishlarni tarbiya- lash, ularni ishga solishga qaratilgan bo'lsa, vayronkor g'oyalar odamdagi salbiy hissiyotlarni yovuz maqsadlar yo'lida qo'zg'atishga harakat qiladi. Buning natijasida hayotda har xil ko'ngilsizliklar paydo bo'ladi.Buni yodda tut. Vayronkor g'oya deb inson qalbidagi salbiy intilishlarni uyg'otib, ezgu tushunchalarni soxtalashtirib, ulardan yovuz maqsadlar yo'lida foydalanishga urinadigan g'oyaga aytiladi.boyliklar xalqdan tortib olindi. «Madaniy inqilob», «Proletar madaniyati» degan chaqiriqlar bilan rr.illiy-madaniy merosimiz inkor etildi, tarixiy obidalar ayovsiz yo'q qilindi, buyuk allomalarimizning muborak nomi, yozgan asarlari taqiqlandi, ziyolilanmiz qatag'on qilindi. Umuman, sho'ro tuzumi davrida balandparvoz shiorlar ostida qilingan bunday noma'qul ishlarni sanab adog'iga yetkazish qiyin. O'sha zamondagi qaysi bir kommunistik tadbirni 011b qaramaylik, barchasining zaminda xalqimiz manfaatlariga zid maqsadlar yotganini ko'ramiz. Bularning barchasiga sabab boishevizm g'oyalarining vayronkor g'oyalar bo'lganidir.Burti yodda tut. Boishevizm deganda, kommunistik mafkura asosida shakllangan, XX asrda sobiq SSSR hududida faoliyat olib borgan zo'ravonlik yo'nalishidagi siyosiy kuchning nazariyasi, mafkurasi va amaliyotini tushunamiz.Insoriyat aqidaparastlik, tajovuzkor ateizm, fashizm kabi vayronkor mafkura shakllariga o'z taraqqiyoti davomida necha bor duchor bo'lgan.Aqidaparastlik — hayotga, dunyo voqealariga faqat muayyan qoidalar asosida baho beradigan, haqiqatga yakka da'vogarlik qiladigan, boshqacha fikr va qarashlarni, taraqqiyot va yangilikni tan olmaydigan zararli oqim.Buni yodda tut. Aq.daparastlik diniy shaklda ham, dunyoviy shaklda ham namoyon bo'lishi mumkin.O'zlari musulmonchilikni da vo qilgan toliblar birinchi galda ushbu mamlakatdagi musulmon aholiga zulm o'tkazdi. Shahar va qishloqlar vayron qilindi. Begunoh ayollar, bolalar va keksalar uy-joysiz qolib, qo'shni davlatlarga qochib ketishga majbur bo'ldi. Teatr va muzeylar yopildi, nafaqat milliy, balki umumbashariy ahamiyatga ega bo'lgan me'moriy yodgorliklar ham yer bilan yakson etildi. Ayollar o'qish va ishlash huquqidan mahrum qilindi. Hatto butun hayotini islom dini rivojiga bag'ishlagan buyuk allomalarning muborak qabrlari ham o'qqa tutildi. Bu esa aqidaparastlar uchun dunyoda hech qanday muqaddas narsa yo'qligini ko'rsatadi. Agar bu fojialarni bolshevizm hukmronligi davrida yuz bergan g'ayriinsoniy ishlar bilan qiyoslab ko'radigan bo'lsak, aqidaparastlik, qaysi shaklda bo'lmasin, mohiyatan bir xil, ya'ni vayronkor ekaniga yana bir bor ishonch hos qilamiz.Vayronkorlik mafkurasini amalga oshirishda fashizm va tajovuzkor ateizm ham xuddi shunday vahshiylarcha yo'l tutadi. Sen fashizm va tajovuzkor ateizm balosidan bashariyat XX asrda qanday jabr chekkani haqida tarix fanidan bilib olasan.Shuni yodda tutginki, ateizm (grekcha «а» — inkor etish, «teos» — xudo, ya'ni xudosizlik), materializm — faqat moddiy narsalarni tan olishga, din va diniy qadriyatlarni rad etishga asoslangan ta'limot. U sharqda dahriylik deb yuritiladi.Dahriylikning ikki tomoni bor. U bir tomondan dinni tanqid qilsa, ikkinchi tomondan, olam va odamning yaralishi va yashash xususiyatlarini materialistik asosda tushuntirishga urinadi. Dahriylik ilmiy bir oqim sifatida odamlarda materialistik dunyoqarashni shakllantirishga xizmat qilishi mumkin.Tajovuzkor ateizm, dahriylikning bir shakl bo'lib, o'z g'oyalarini zo'ravonlik asosida singdirishga urinadigan mafkuradir. Shuning uchun ham uni vayronkor mafkura deymiz. Sen bilan o'tgan darslarda insoniyatning, jumladan, xalqimizning diniy taraqqiyot borasida erishgan yutuqlari haqida suhbatlashgan edik. Tajovuzkor ateizm ana shu yutuqlarni mutlaqo rad etib, ularni yo'q qilishga intiladi. Xalqimiz boshidan o'tkazgan sobiq tuzum davrida «markscha-lenincha ateizm» deb atalgan tajovuzkor ateizm sho'ro davlatining rasmiy mafkurasiga aylandi. Rasmiy mafkura deganda, davlat va jamiyatni boshqarish quroli bo'lgan, hamma narsadan, hatto qonunlardan ham yuqori turadigan mafkura tushuniladi. Vayronakorlik bugungi kunda terrorizm ko'rinishda ayniqsa yaqqol namoyon bo'lmoqda. Terrorchilar odamlarni qo'rqitib, yosh bolalar va ayollarni garovga olib, binolarni portlatib, yovuz niyatiga erishmoqchi bo'ladi. Terrorchilar bizning yurtimizda ham bir necha bor qo'po- ruvchiliklarni amalga oshirdi. Bu baloga qarshi kurasLsh uchun butun dunyo xalqlari bir yoqadan bosh chiqarib harakat qilishi kerak.Shunday qilib, odamzod bor ekan, bunyodkor va vayronkor g'oya hamda mafkuralar o'rtasidagi kurash ham davom etaveradi. Buning tasdig'ini bugungi kunda ham ko'pgina misollarda ko'rish mumkin. Sen har kuni oynai jahon orqali dunyoning turli burchaklarida yaxshi va ezgu ishlar bilan biiga turli qo'poruvchiliklar, portlashlar ham sodir bo'layotganini ko'rayotgan bo'lsang kerak. Shuning o zi ham bu kurash hanuzgacha to'xtamagani, yangi shakllarda davom etayot-ganini ko'rsatadi.Shuni yana bir bor yodda tutginki, nson asli yaxshi niyat bilan, bunyodkorlik uchun dunyoga keladi. Shu bois yer yuzida bunyod- korlikning g'alaba qilishi, adolat ustuvor bo'lishi uchun bilim va ma'rifat asosida kurashib yashash, ezgu niyatli barcha insonlarning birlashib harakat qilishi — oliy maqsadimiz bo'lishi kerak.