Sana: Fan: Jahon tarixi Sinfi: 7

Mo'g'ullar udumlari. Mo'g'ullar xoni qarorgohiga kelgan elchilar qator kutilmagan sinovlardan o'tkazilgan. Xon huzuriga kirish istagidagi barcha kishilarning o'zlarigina emas, ularning sovg'a-in'omlari ham turli duo, yovuzliklardan "tozalanishi" lozim edi. Bunga ma'lum udumga ko'ra shomonlarning qattiq nazoratida ikki katta gulxan orasidan o'tish orqali erishilgan. Mo'g'ullarda olov ularning o'zlarini va hukmdorlarni asrovchi omil- larni mujassamlashtirgan qudratli kuch hisoblangan. Elchilar ortidan turli sovg'alar ortilgan aravalar ham olib o'tilgan. Shomonlar aravadagi buyumlardan ayrimlarini olib olovga - ilohlarga qurbonlik sifatida tash- laganlar. Shundan so'ng yog'och va jundan yasalgan qator qilib qo'yilgan but va sanamlar orasidan o'tayotib, ularga ham ta'zim qilib hurmat bajo keltirish lozim edi. Chingizxon 1211 -yildan Shimoliy Xitoyga qarshi urush boshlaydi. Mamlakatni batamom istilo qilinishi uning vorislari davrida tugatiladi. Yettisuv va Sharqiy Turkistonga qarshi 1218-yili boshlangan bosqin- lar, Xorazmshohlar davlatiga 1219— 1221 -yillarda yoyiladi. Afg'oniston, Sharqiy Eron egallanib, Kavkaz orqali 1223-yili Dashti Qipchoqqa chiqadi. Kalka daryosi bo'yida qipchoqlarning ittifoqchisi sifatida ularga yordamga kelgan ruslar qo'shini mag'lub ctiladi. 1224-yilda Chingizxon zabt etilgan hududlarni o'z o'g'illari: Jo'ji, Chig'atoy, O'qtoy va Tuliga uluslarga bo'lib, taqsimlab beradi. O'qtoyni taxt vorisi etib tayinlaydi.