Sana: 201 y. Mavzu: natural sonlarni bo’lish. Bo’linmaning asosiy xossasi darsning maqsadi

Agar a = b ∙ c tenglikni qanoatlantiruvchi c natural son mavjud bo’lsa, a son b ga bo’linadi deyiladi va bu a : b = c kabi yoziladi.

a : b = c tenglikda a – bo’linuvchi, b – bo’luvchi, c – bo’linma, shuningdek, a : b ham bo’linma deyiladi.

a va b natural sonlar bo’lsin: a ≥ b (a son b dan katta yoki b ga teng; a soni b dan kichik emasi) deylik.



Har qanday natural son

1 ga bo’linadi:

a : 1 = a.

Noldan farqali har qanday a son uchun a : a = 1 bo’ladi.


2

Agar bo’linuvchi va bo’luvchini ayni bir natural songa ko’paytirilsa (yoki bo’linsa), bo’linma o’zgarmaydi:

a : b = (a ∙ n) : (b ∙ n) | a : b = (a : n) : (b : n)
. Bo’linmaning asosiy xossasi.

230. Bo’lish to’g’ri yoki noto’g’ri bajarilganligini tekshiring:

1) 210 : 35 = 6; 4) 7777 : 77 = 101;

2) 840 : 20 = 41; 5) 2268 : 108 = 21;

3) 945 : 15 = 63; 6) 368 : 23 = 16.

231. 1) Samolyot 4500 km masofani 750 km/soat tezlik bilan uchib o’tdi. Samolyot necha soat uchgan?

2) Samolyot 6 soatda 5100 km masofani uchib o’tish uchun qanday tezlik bilan uchishi kerak?

232. Birinchi son 315 ga teng. Ikkinchi son undan 3 marta kichik. Uchinchi son esa ikkinchi sondan 5 marta kichik. Shu sonlar yig’indisini toping.

233. Birinchi son 256 ga teng. U ikkinchi sondan 4 marta, uchinchi sondan esa 8 marta katta. Shu sonlar ko’paytmasini toping.

234. Bo’linuvchi 15000 ga, bo’luvchi esa 2500 ga teng. Bo’linmani toping. Bo’linuvchini va bo’luvchini 10 marta; 25 marta; 50 marta; 250 marta kamaytiring. Hosil bo’lgan bo’linmalarni dastlabki topilgan bo’linma bilan taqqoslang.