Sana: 201 y. Mavzu: musbat va manfiy sonlar darsning maqsadi

3. Yangi mavzuni yoritish:
Musbat va manfiy sonlar

Siz VI—VII sinf matematika kursida ratsional sonlar va ular ustida amallar bilan tanishgansiz. Ratsional son musbat son, manfiy son yoki nol soni bolishi mumkin.

Musbat ratsional son — bu ko'rinishdagi sondir, bunda k va n — natural sonlar. Masalan, — musbat ratsional sonlar.

Manfiy ratsional son — bu - ko'rinishdagi sondir, bunda k va n — natural sonlar. Masalan, — manfiy ratsional sonlar. Manfiy

ratsional sonni ko'rinishda yozish mumkin. Masalan,

Ratsional sonlar deb ko'rinishdagi sonlarga aytiladi, bunda

m — butun son, n — natural son.

Agar ratsional sonni maxraji 10 sonining natural darajasidan iborat kasr shaklida yozish mumkin bo'lsa, u holda bunday ratsional sonni o'nli kasr ko'rinishida tasvirlash qulay. Masalan,

Musbat sonlar noldan katta, manfiy sonlar esa noldan kichik deyiladi. Sonning noldan katta yoki kichikligini qisqacha yozish uchun > (katta) va < (kichik) tengsizlik ishoralaridan foydalaniladi. Jumladan, a > 0 yozuvi a sonning noldan kattaligini, ya'ni a musbat son ekanini anglatadi; b < 0 yozuvi b sonning noldan kichikligini, ya'ni b manfiy son ekanini anglatadi.

Harflar yordamida ifodalanishi	So'zlar yordamida ifodalanishi
1. Agar a > 0 va b > 0 bo’lsa, u holda a+b>0, ab>0, > 0 bo'ladi.	Ikkita musbat sonning yig'indisi. ko'paytmasi va bo'linmasi musbat sonlar bo'ladi.
2. Agar a < 0 va b < 0 bo’lsa, u holda a + b < 0, ab > 0, > 0 bo'ladi.	Manfiy sonlarning yig'indisi mafiy son, ikkita manfiy sonning ko'paytmasi va bo'linmasi esa musbat sonlar bo'ladi.
3. Agar a > 0 va b < 0 bo’lsa, u holda ab<0, <0, <0 bo'ladi..	Musbat son bilan manfiy sonning ko'paytmasi va bo'linmasi manfiy sonlar bo'ladi.
4. 4. Agar ab > 0 bo'lsa, u holda yoki a > 0 va b > 0, yoki a < 0 va b < 0 bo'ladi. Agar > 0 bo’lsa, u holda yoki a > 0 va b > 0, yoki a < 0 va b < 0 bo'ladi.	Agar ikkita sonning ko'paytmasi yoki bo'linmasi musbat boisa, u holda bu sonlar bir xil ishoraga ega boiadi (ya'ni ikkala son musbat yoki ikkalasi manfiy bo’ladi).
5. Agar ab < 0 boisa, u holda yoki a > 0 va b < 0, yoki a < 0 va b > 0 bo'ladi. Agar < 0 bo’lsa, u holda yoki a > 0 va b < 0, yoki a < 0 va 6 > 0 bo'ladi.	Agar ikkita sonning ko'paytmasi yoki bo'linmasi manfiy boisa, u holda bu sonlar har xil ishoraga ega bo’ladi (ya'ni ulardan biri musbat, ikkinchisi esa manfiy bo'ladi).
6. Agar ab = 0 bo’lsa, u holda yoki a = 0 va b = 0, yoki a  0 va b = 0, yoki a = 0 va b  0 bo’ladi.	Agar ikkita sonning ko’paytmasi nolga teng bo’lsa, u holda shu sonlardan aqalli bittasi nolga teng bo’ladi.
7. Agar = 0 bo’lsa, u holda a = 0 va b  0 bo’ladi.	Agar kasr nolga teng bo’lsa, u holda uning surati nolga teng bo’ladi, maxraji esa nolga teng bo’lmaydi.