Sana ” yil Geofrafiya fani Sinf: 9

Yangi mavzu bayoni

Davlat paydo bo'lishi bilan bir vaqtda huquq ham paydo bo'ladi. Huquq dastlab axloqiy qarashlar, qadriyatlar negizida vujudga kelgan. Keyinchalik esa huquqiy davlat tomonidan o'rnatilgan yoki ma'qullangan va uning kuchi bilan himoya qilinadigan barcha uchun majburiy xulq-atvor qoidalarining tizimiga aylangan.

"Huquq" atamasi ikki obyektiv hamda subyektiv huquq ma'nosida qo'llaniladi. Obyektiv huquq -- huquq normalarining yig'indisi. Subyektiv huquq esa ma'lum bir shaxs yoki guruhga tegishli bo'lgan huquq. Misol uchun kimnidir uy-joyga bo'lgan yoki biror-bir mulkka nisbatan bo'lgan huquqi.

Subyektiv huquq obyektiv huquqsiz mavjud bo'lmaydi. Huquqning o'zi esa davlat bilan uzviy bog'liqdir. Ular bir-birisiz mavjud bo'lishi mumkin emas.

O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov tomonidan ishlab chiqilgan, yurtimizni yuksak taraqqiyotga erishtirishga qaratilgan islohotlarning besh tamoyili to'g'risida eshitgansiz, albatta. Hozirgi kunda butun dunyoda «taraqqiyotning o'zbek modeli» deb keng e'tirof etilayotgan bu tamoyillarni yana bir bor sizga eslatib o'tamiz.

1. 
   Iqtisodiyotning siyosatdan ustunligi va mafkura-dan xoliligi.
   
2. 
   Davlatning bosh islohotchi ekani.
   
3. 
   Qonunning ustuvorligi va barchaga barobarligi.
   
4. 
   Kuchli ijtimoiy siyosat olib borish va aholining kam ta'minlangan qismini ijtimoiy muhofaza etish.
   
5. 
   Islohotlarni bosqichma-bosqich amalga oshirish.
   

«Norma» so'zi lotin tilida qoida, rahbariy ko'rsatma, namuna ma'nosini anglatadi.

Huquq normasi huquq subyektlari deb ataluvchi va unda ko'rsatilgan shaxslarning yuridik majburiy xarakterdagi xulq-atvor qoidalarini bildiradi. Normalarning yuridik majburiyligi shundaki, u bilan belgilangan yurish-turish va xulq-atvor qoidalari majburiy hisoblanadi va lozim bo'lgan taqdirda majburlov choralari orqali ta'minlanadi. Milliy huquqda yuridik normalar davlat tomonidan o'rnatiladi, muhofaza qilinadi va ta'minlanadi Xalqaro huquq normalari — davlatlar va xalqaro huquqning boshqa subyektlari tomonidan yuridik majburiy deb tan olingan xulq-atvor qoidalaridir. Xalqaro huquq normalari mazmunini davlatlar va xalqaro huquqning boshqa subyektlarining huquq va majburiyatlari tashkil qiladi. Xalqaro huquq normalari — subyektlarning normalarida ko'zda tutilgan, zarurat bo'lganda majburlash yo'li bilan ta'minlanadigan yuridik majburiy xarakterdagi xulq-atvor qoidalaridir.

Birlashgan Millatlar Tashkiloti – dunyodagi umuminsoniy manfaatlar asosida faoliyat olib boradigan eng nufuzli xalqaro tashkilot (1945 yil 24 oktyabr). BMTga hozirgi vaqtda 192 ta mamlakat a’zo. BMT – yer yuzida tinchlikni va xavfsizlikni ta’minlash, davlatlar va millatlarning o’zaro hamkorligini rivojlantirish maqsadida 1945 yilda, Ikkinchi jahon urushida fashizm ustidan g’alaba qozongan mustaqil davlatlarning ixtiyoriy birlashishi asosida tuzilgan xalqaro tashkilotdir.