Sana : Sinf : 5 Fan : Adabiyot Mavzu : Muqimiy hayoti va ijodi “ Sayohatnoma ” asari, sayohatnoma janri haqida Maqsad

2 – guruh : 1. Sifatlash : mahzun , xushhavo , yayfan ajoyib joy salqin supa , yengil adam
2. O’xshatishlar : “ majnunsifat ” ayvonchalar misli , katak
3. Takjoy olur maxovdan ham , “ Hoji o’zi murdor ekan ” , “ Cho’qib qochar g’ozi alo ” , “ Bir dog’uli ayyor ekan ” , “Baqqoli duzdi badburut ” , “Insofi yoq tarror ekan ” , “ Ammo quruq savlat akam ” kabi xalq iboralar qo’llangan .
3 – guruh : 1 . Sifatlash quruq savlat , afgor ko’ngil , tan-u tor Qo’qon qarang mulla yaxshi yigit , xasta dil , shirin o’rik , saxiy kishi ( saxovatpesha ) qaroqchi ( rahran ) odam , ochiq ko’ngil kishi
2. O’xshatish “ Chin daxmasi go’yo jinon ” ( jannat ) , “ Omilari mulla rang ”
3. Mubolag’a Ming yilda ham dushvor ekan , qilsa chiqm gar bir diram
Shunday qilib , Muqimiy o’z sayohati davomida bir tomondan qalbi sof , mehnatsevar kishilarni , 2 – tomondan o’sha davrdagi zolim , insofsiz amaldorlarni ko’rgan hamda hayotdagi mana shu qarama – qarshiliklarni haqqoniy aks ettirgan .
“ Sayohatnoma ” 50 ta to’rtlikdan iborat bo’lib , “ekan ” so’zi radif bo’lib kelgan . Agar tili xalq qo’shiqlari kabi sodda va ravondir .
O’zida sayohat xotiralari va ular bilan bog’liq tafsilotlarni aks ettirgan nasriy va she’riy asarni Sayohatnoma deb ataymiz .
“ Sayohatnoma ” janrining dastlabki namunalarini ulug’ mutafakkir shoirlarimiz A. Navoiy va Mirzo Bobur ijodida uchratamiz . XVIII asrning oxiri – XIX asrning 1 – yarmida yashab ijod etgan shoir Maxmurning ham sayohatnoma yozganligi ma’lum .
Muqimiy “ sayohatnoma ” janrining asoschisi sanaladi . Undan so’ng Zavqiy , Fitrat , Tajalliylar “ Sayohatnom a” lar yaratishdi .
“ Sayohatnoma ” lar ko’pincha she’riy shaklda yaratilgan . Ularning ichki tuzilishi quyidagicha:

1. 
   Kirish ya’ni sayohatga chiqsh ehtiyoji sabablari aytiladi .
   
2. 
   Yo’l xotiralari batafsil bayon etiladi .
   
3. 
   Sayohatlardan muayyan xulosalar chiqariladi .
   

Mustahkamlash uchun savollar

1. 
   Muqimiyning shoir bo’lib yetishishida oila muhitining roli qanday bo’lgan ?
   
2. 
   Muqimiy qaysi janrlarda ijod qilgan ?
   
3. 
   “ Sayohatnoma ” nima uchun liro – epik asar deyiladi ?
   
4. 
   Muqimiy qaysi qishloqlarga sayohat qilgan ?
   
5. 
   Shoir tabiat manzarasini qaysi parchada tasvirlagan va bu tasvir qaysi qishloqqa xos ?
   

Uyga vazifa : “ Sayohatnoma ” dan olgan taassurotlarini maxzusida
uy inshosi yozib kelish