Sana “ ” 201 yil

Yangi dars bayoni:

Ikkinchi jahon urushida Yaponiya mag‘lubiyatga uchradi. Urush da 6,5 mln. yaponlar halok bo‘ldi, Yaponiya o‘zining barcha mustamlakalaridan ayrildi. Mamlakat AQSH tomonidan okkupatsiya qilinib,

hokimiyat general Duglas Makar tur boshchiligidagi AQSH okkupat sion qo‘shinlari shtabiga o‘tdi. 1952-yilgacha Yaponiya hukum ati shu shtab tomonidan nazorat qilindi, mamlakatni mod ern izatsiya q ilish bo‘yicha reja va tashabbusl ar ham shu shtabga tegishli edi.Yaponiyada demo kra tiyaning shakl la ni shi. Ayni paytda demokratik islohotlar ham olib borildi. Siyos iy va diniy erkinli klar to‘g‘risida direkt iva qabul qilindi. Matbuotda senzura bekor qilind i, barcha siyosiy mahbuslar ozod etildi, ilgarigi militaristik jamoat tashkilotlari tarqatib yuborildi. Siyosiy partiyalarni qayta tuzish jarayoni boshlandi. Amerikaliklar yaponlarni demokratiya sharoitida yashashga o‘rgatdi.Yaponiya iqtisodiy mo‘jizasi. Butun dunyoda «yapon iqtisodiy mo‘ji zasi» deb iqtisodning nihoy atda jadal – yiliga 11 % dan ri vojlanish dav ri ga aytiladi. Bu davr 1956 – 1970-yillarni o‘z ichiga oladi. Unda ayniqsa, sano atning o‘sish sur’atlari juda yuqori bo‘lib, bu, asosan, og‘ir sanoat va kimyo ishlab chiqarishini rivojlantirish hi sobiga yuz berd i. 1960-yillarning oxiriga kelib Yaponiya yalpi ichki mahsulotning haj mi bo‘yicha dunyoda AQSHdan keyin ikkinchi o‘ringa chiqib oldi. Yaponiya o‘z yutuqlarini Tokioda bo‘lib o‘tgan «EKSPO–70» ko‘rgazmasida muvaffaqiyatli namoyish qildi.Postindustrial modeln ing shakllanishi. Yapon «iqtisodiy mo‘jizasi» arzon neftga asoslangan bo‘lib, 1970-yillardagi neft i nqirozi Yaponiyani o‘z iqtisodiy tizimini keskin o‘zgartirishga majbur qildi. Sanoatda ilmtalab ishlab chiqarish sohalariga asosiy e’tibor qaratildi. Mahsulot qiymatining asosiy qism ini ilmiy yangilikl ar, xodimlarning texnik malakasi, dizayn, nou-xau va shu kabilar tashkil qildi. 1980-yil lardan Yaponiyada 26 ta texnopolislar tashkil qilind i. Shu yillari Yaponiya jahon bozoriga yangi turdagi mahsul otlar – mikroprotsessorlar, person al kompyuterlar, sanoat robotlari va tez o‘zgar uvchan ishlab chiqar ish tizimlari bilan chiqdi. Mamlakatda postindustrial iqtisodiy model shakll and i va u postindustrial sivilizatsiyaga asos bo‘ldi.

XX asrning ikkinchi yar mida «yangi industrial davla tlar» Osiyo qit’asi da bar qaror ijtimoiy-iqtisodiy ta raq qiyotning timsoliga ayl andi. Bitta avlodn ing ko‘z o‘ngida mamlakat qoloql ikd an taraqqiyotning yuqori darajasi ga erishdi. Bunga Janubiy Koreya yaqqol mis ol bo‘lishi mumkin.Juda kambag‘al bo‘lgan Janubiy Koreyada 1970-yillardan og‘ir sanoat, avvalo, metallurgiya, mashinasozlik, kimyo sanoati rivojlantirildi. Elekt ronika sanoati jadal taraqqiy etdi. Dastlab lampali radiop riyomniklar, oq-qora televizorlardan boshl agan Janubiy Koreya, keyin magnitofonlar, rangli televizorlar, kompy ut er-

lar, mikrosxemalar, so‘ngra videomagnitof onlar, lazerli proigrivat ell ar, mikroto‘lqinli pechlar va nihoyat person al IBMlar ishlab chiqarishga o‘tdi.Tashqi savdoda ham shunga mos o‘zgarishlar yuz berdi. Janubiy Koreya po‘lat, dengiz kemalari, avtomobillar, uy-ro‘zg‘or elektronik asi va boshqa shu kabi mahsulotlarni eksport qilish bo‘yicha dunyo liderlari safi dan o‘rin egalladi. 1990-yillarga kelib Janubiy Koreya iqtisodiy rivojlangan indust rial davlat sifatida shakllandi va postindustrial taraqqiyot elementl arig a ega bo‘lib, jahon iqtisodiyotida muhim o‘rin egalladi.