Sana “ ” 201 yil

Yangi dars bayoni:

Misr. 1922-yili Buyuk Britaniya Misr ustidan o‘z protektoratini bekor qilib, uning to‘liq mustaqilligini tan oldi. 1923-yili qabul qiling an konstitutsiyaga ko‘ra, Misr monarxiya deb e’lon qilindi. 1941-yili Misr hududiga Germaniya va Italiya qo‘shinlari kirit ildi.Jazoir, Tunis va Marokash Fransiyaning mustamlakalari bo‘lib, Birinc hi jahon urushidan keyin ham shu holat saqlanib qoldi. Jahon urushlari oralig‘ida Jazoirda – Farhod Abbos, Tunisda – Habib Burg‘iba, Marokashda – Abdul Karim boshchilig ida milliy-ozodlik harakatlari avj oldi. Bu harakatlar g‘alaba qozonmagan bo‘lsa-da, mintaqadagi arab xalqlari milliy va siyosiy ongining o‘sishida katta rol o‘ynadi.Ikkinchi jahon urushi yillarida ko‘plab musulmonlar Fransiyani qo‘llab-quvvatladi, frans uz armiyasi safi ga kirdi. 1940-yili Fransiya mag‘lub iyatga uchragandan so‘ng Jazoir va Tunis Germaniya va Italiyaning xomashyo bazasiga aylantirildi.Liviya. Birinchi jah on urushid an keyin Ita liya Liviyaga ko‘p ming kishilik qo‘shin kiritdi. Liviya qarshilik harakati otryadl ari Italiya qo‘shinl ariga qarshi kurash olib bordi. 1931-yili qar shi lik harakati b ostir ilib, uning rahbarlari qatl qilindi. Li viya Italiyaning must amla-

kasiga aylantirildi.Ikkinchi jahon urushi yillari Italiya Liviyaning qulay strategik joylashuv idan foydalandi: portlar, aerodromlar, yo‘llar qur ild i. Mamlakat hudud i urush harakatlari mayd oniga aylandi.

Birinchi jahon urushidan so‘ng Afrikaning janubiy va markaziy qis mi da joylashgan hududlar Buyuk Britaniyaga qarashli bo‘lib, uning mustamla kalarida Afrika umumiy aholis ining katta qismi istiqomat

qilardi. Fransiya Afrika qit’asining katta hududini egallab olgan bo‘lsada, Fransiya mustamlakalarining asosiy qismi G‘arbiy va Ekvatorial Afr ik ada joylashgan va ancha qismi Sahroyi Kabirga to‘g‘ri kelardi. Qolgan hududlarni Belgiya, Portugaliya, Ispaniya va Italiya o‘zaro bo‘ li shib olgandilar.

Ijtimoiy sohada eski tuzum (katta oila, urug‘, jamoa, qabila), qabila va jamoa boshliqlarining avvalgi Iyerarxiyasi, urug‘lar va qabilalar o‘rtasidagi munosabatlarning murakkab tizimi, qulchilik saqlanib

qoldi. Jamiyatda mahalliy tabib va kohinlarning obro‘si hali ham juda yuqori edi.Siyosiy sohada, hatto, yangi siyosiy institutlar paydo bo‘lgan joylarda ham ular eski siyosiy tizim asosiga qurildi, ularda qabila

boshliqlari, kohinlar va shu kabilar asosiy rol o‘ynadi.Madaniy sohadagi muvaffaqiyatlar ko‘pincha faqat tashqi ko‘rinish edi, xolos: xristianlik rasmiyat uchun qabul qilindi, mahalliy aholining ongi va xulqida avvalgiday an’anaviy madaniyat va ibtidoiy tasavvurlar hukmr on bo‘lib qolaverdi.

1920-yili Afrikada birinchi siyosiy partiya – Afrika Milliy kongressi (AMK) tashkil topdi. Shun-

dan so‘ng qit’aning barcha hududlarida partiyalar va kasaba uyushmalariga o‘xshash tashkilotlar

paydo bo‘ladi.Afrika xalqlarining siyosiy faollashuvida Pa nafrika kongresslari katta rol o‘ynadi. Panafrika harakati mahalliy aholining irqiy kamsiti lishiga chek qo‘yish, tan jazosini va majburiy mehnatni bekor qilish kabi talablarni ilgari surdilar. Bu davrda Panafrika harakatining ko‘zga ko‘ringan arboblari, panafrikanizmn ing «ota»lari Uilyam Dyubua va Markus Garvi edi.

1930-yillarning ikkinchi y armid an Afrik ada iqtisodiy rivojlanish sur’atlari jadal lashdi. Ayni paytda mahall iy aho lini majburiy mehnatga jalb qilish tar tibga solindi. 1939-yili Ikkinchi jahon urushi bosh-

lanishi bilan urush ishti rokchilarining reja larida Afrika muhim strat egik ahamiyat kasb etdi. Yuz mingl ab afrik aliklar Shimo liy Afrika, G‘arbiy Yevropa va boshqa hududlardagi u rush harakatlarida qat nash di. Afrikaliklardan tashkil qilingan milliy harbiy qismlar keyinc halik mustaqillik uchun kurashda muhim rol o‘ynadi.