Sana “ ” 201 yil. Mavzu: 1-mavzu. Fizikaning tadqiqot metodlari

potensiallar farqi vujudga keladi: mis elektrodning potensiali, ruxnikiga nisbatan katta bo‘ladi. Mis 
elektrod tok manbayining musbat qutbi, rux elektrod esa manfi y qutbi bo‘ladi.Tok manbayida chet 
kuchlar erkin zaryadlarni elektrostatik maydon kuchlariga qarshi ko‘chirishda A chet ish bajaradi. 
 Bu ish berilgan vaqt ichida zanjir bo‘ylab ko‘chayotgan q zaryad miqdoriga proporsional bo‘ladi. 
Shunga ko‘ra chet kuchlarning bajargan ishining zaryad miqdoriga nisbati Achet ga ham, q ga ham 
bog‘liq bo‘lmaydi. Demak, u tok manbayining xarakteristikasi hisoblanadi. Bu nisbat, ya’ni
birlik q musbat zaryadni berk zanjir bo‘ylab ko‘chirishda bajarilgan ishi manbaning elektr yurituvchi 
kuchi (EYuK) deyiladi va E harfi bilan belgilanadi: E = Achetq . (8.9)EYuK kuchlanish kabi voltlarda 
o‘lchanadi.Agar zanjirdagi tok kuchi I bo‘lsa, t vaqt ichida zanjirdan q = It zaryad

---

62 
o‘tadi. Shunga ko‘ra (1) formulani quyidagicha yozib olamiz chet = E It. A (8.10)Bu paytda tok 
manbayining ichida va tashqi zanjirda ichki = I 2rt Qva Qtashqi = I 2Rt (8.11) 
issiqlik miqdori ajralib chiqadi. Bunda r – manbaning qarshiligi bo‘lib, u ichki qarshilik deb ataladi. 
 
IV. O‘rganilgan mavzuni mustahkamlash: 
1.Savol-javob va mavzuning asosiy mazmunini takrorlash orqali amalga oshiriladi. 
2..Guruhlarda ishlash yakunlarini chiqarish. 
V. Dars yakunlarini chiqarish: 
O‘qituvchi o‘quvchilar bajargan yozma va og‘zaki javoblar uchun qo’yilgan baholarni e’lon qiladi va 
yuzaga kelgan savollarga javob qaytaradi. 
VI. Uyga vazifa:
O’rganilgan mavzu savollariga javoblar tayyorlash.