Самиси ўқув услубий

Вариация 
Тўплам бирликлари ўртасидаги топовут 
(фарқланиш), ўзгарувчанлик 
Вариация кенглиги 
Белгининг энг катта ва энг кичик даражалари 
ўртасидаги фарқ 
Дисперсия 
Алоҳида миқдорлар билан уларнинг ўртача 
миқдори ўртасидаги фарқлар квадратининг 
тўпламдаги бирликлар сони йиғиндисига 
бўлган нисбат натижаси 
Ўртача квадратик тафовут 
Дисперсияни квадрат илдиздан чиқариш 
натижасида ўзгарувчанлик-нинг ҳақиқий 
даражаси аниқланади
Шунинг учун уларни мустақил равишда ҳар бир талаба яна бир бор 
такрорлаб чиқади. Ва уларнинг маркетинг тадқиқотларида қандай қўллаш 
мумкинлигига аҳамият беради. Шу туфайли биз мавкур параграфда фақат 
уларнинг номларинигина келтирдик, холос. 
Маркетинг тадқиқоти натижаларини умумлаштириш 
 
Ҳар қандай жараён сингари маркетинг тадқиқотлари ҳам умумлаш-
тирилади. Чунки, қўйилган мақсадга эришилганлик даражаси ҳам айнан 
шунда намоён бўлади. Нима мақсад қўйилган бўлса, шунга эришиш лозим 
акс ҳолда қанча қилинган меҳнатлар ва вақт бесамар ўтган бўлади. 
Умумлаштиришнинг яна бир муҳим жиҳати шундаки, ушбу жараёнда 
тегишли камчиликлар аниқланиб, уларни бартараф қилиш йўллари ҳам 
ишлаб чиқилади. Бу эса хўжалик юритувчи субъектлар фаолияти 

---

самарадорлигини ошириш, маҳсулотлар (хизматлар)ни сотиш ва шу бозорни 
эгаллаш, ҳеч бўлмаганда мавқеини мустаҳкамлаш учун жуда муҳимдир.
Маркетинг тадқиқоти натижаларини умумлаштиришда бир қанча 
масалалар қараб чиқилиши лозим. Буларни амалга ошириш учун қуйидаги 
жиҳатларга аҳмият берилади. 
1. Маркетинг тадқиқотлари мақсад ва вазифаларига тўлиқ эришилган-лиги 
қайд қилинади. 
2. Маркетинг тадқиқотларининг концепцияси бажарилганлиги ўмумий 
тарзда қараб чиқилади. 
3. Маркетинг тадқиқотлари бўйича тўпланган ахборотларнинг тўғрилигига 
баҳо берилиб, хатоликлар даражаси аниқланади. 
4. Маркетинг тадқиқотлари бўйича статистик таҳлил амалга оширилади. 
Бунда жуда кўп кўрсаткичлар турли усулларни қўллаган ҳолда таҳлил 
қилинади. Чунки кутилаётган натижа билан омиллар ўртасидаги 
боғлиқликлар функционал ёки стохостик бўлиши мумкин. Булар ўртасидаги 
боғлиқликларни аниқлашда оддий таҳлилий усуллардан тортиб корреляцион 
усулларгача фойдаланилади. 
5. Маркетинг тадқиқотларининг статистик таҳлили натижалари бўйича 
атрофлича хулоса қилинади ва маҳсулот (иш, хизмат) бозорини такомиллаш-
тириш бўйича тегишли бошқарув қарорларини қабул қилади.
6. Мазкур қарорни амалга ошириш бўйича тегишли чора-тадбирлар ишлаб 
чиқилади. 
7. Ушбу чора-тадбирларни амалиётга тадбиқ этишга киришилади. Бунда 
ҳар бир мутахассисга тегишли тарзда вазифалар бўлиб берилади ва унинг 
бажарилиши тизимли равишда назорат қилиб борилади.